Child Labor: A Comparison Between Turkey and Germany

Yıl 2025, Sayı: Advanced Online Publication, 1243 - 1266

Murat Altuntaş

https://doi.org/10.47994/usbad.1774380

Öz

This study examines the fundamental causes of child labour within a theoretical framework and aims to conduct a comparative analysis of the policies implemented in Turkey and Germany to combat child labour. The main objective of the research is to analyse the preventive and protective policies and strategies adopted by Turkey, a developing country, and Germany, a developed country, towards child labour, and to systematically reveal the differences between the two countries in terms of approach, implementation and legislation. Child labour is not merely an economic phenomenon; it is also considered a multidimensional and complex social problem that negatively affects children's physical, mental, emotional, and social development processes. In this context, the importance of the study stems from its comparative examination of how two countries with different socio-economic conditions perceive the phenomenon of child labour, the policies they have developed to address this problem, and the effectiveness of these policies. The findings obtained from this research, conducted using a literature review method, show that Germany has stricter legal regulations, a comprehensive set of social policies, and an effective monitoring mechanism in the fight against child labour. In contrast, although various social policy initiatives and legislative reforms aimed at preventing child labour exist in Turkey, significant shortcomings and gaps in oversight have been observed in the implementation of these policies in the field.

Anahtar Kelimeler

Child labor , Social Policy , Turkey , Germany , Child Rights

Çocuk İşçiliği: Türkiye-Almanya Karşılaştırılması

Öz

Bu çalışma, çocuk işçiliğinin temel nedenlerini kuramsal bir çerçevede ele almakta ve Türkiye ile Almanya arasında çocuk işçiliğiyle mücadele kapsamında uygulanan politikaları karşılaştırmalı olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırmanın temel hedefi, gelişmekte olan bir ülke konumundaki Türkiye ile gelişmiş bir ülke olan Almanya’nın çocuk işçiliğine yönelik benimsediği önleyici ve koruyucu politika ile stratejileri analiz ederek, her iki ülkenin yaklaşım, uygulama ve mevzuat düzeyindeki farklılıklarını sistematik biçimde ortaya koymaktır. Çocuk işçiliği yalnızca ekonomik bir olgu değil; aynı zamanda çocukların fiziksel, zihinsel, duygusal ve sosyal gelişim süreçlerini olumsuz etkileyen çok boyutlu ve karmaşık bir toplumsal sorun olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda çalışmanın önemi, sosyoekonomik açıdan farklı koşullara sahip iki ülkenin çocuk işçiliği olgusunu nasıl algıladığını, bu soruna karşı geliştirdikleri politikaları ve söz konusu politikaların etkinliğini karşılaştırmalı biçimde incelemesinden kaynaklanmaktadır. Literatür taraması yöntemiyle gerçekleştirilen bu araştırma sonucunda elde edilen bulgular, Almanya’nın çocuk işçiliğiyle mücadelede daha katı yasal düzenlemelere, kapsamlı bir sosyal politika bütününe ve etkin bir denetim mekanizmasına sahip olduğunu göstermektedir. Buna karşılık Türkiye’de çocuk işçiliğini önlemeye yönelik çeşitli sosyal politika girişimleri ve mevzuat düzenlemeleri bulunsa da bu politikaların sahadaki uygulama aşamalarında önemli yetersizlikler ve denetim boşlukları yaşandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çocuk işçiliği , Sosyal Politika , Türkiye , Almanya , Çocuk Hakları

Kaynakça

• Akço, S. (1997). Medeni Hukuk Açısından Çocuk. WALD (Ed.), Çocuk Hakları ve Yerel Yönetim, (99-133), Dünya Yerel Yönetim ve Demokrasi Akademisi Yayınları, İstanbul.
• Avşar, Z., & Öğütoğulları E. (2012). Çocuk İşçiliği ve Çocuk İşçiliği ile Mücadele Stratejileri, Sosyal Güvenlik Dergisi, 9-40.
• Boybek, S. (2009). Sosyal Yardım Uygulamaları ve Çocuk İşçiliği Arasındaki İlişki: Keçiören Örneği, Sosyal Yardım Uzmanlık Tezi, Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Candan, M. (2007). Kayıt Dışı İstihdam, Yabancı Kaçak İşçi İstihdamı ve Toplumumuz Üzerindeki Sosyo-Ekonomik Etkileri, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Dursun, S. (2011). Çocuklara Yönelik Sosyal Politikalar, Tokol, Aysen (Ed.) ve Alper, Yusuf (Ed.), Sosyal Politika, Bursa: Dora Basım Yayın.
• Engelmann, R. (2008). Kinder: ausgegrenzt und ausgebeutet. – Bad Honnef: Horlemann.
• Fidan, F. (2004). Çalışan Çocuk Olgusuna Sosyo – Psikolojik Bakış, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, s. 30 – 49.
• Ganser, D. (2016). Illegale Kriege Wie die NATO-Länder die UNO sabotieren Eine Chronik von Kuba bis Syrien, Orell Füssli, Zürich.
• Güneş, S., & Kalaycı, A. R. (2004). Sokakta Yaşayan/Çalışan Çocuklar: Tespitler ve Çözüm Önerileri, Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• http://ailetoplum.aile.gov.tr/data/5429366a369dc32358ee2a92/sokakta_y asayan_calisan_cocuklar_tespitler_ve_cozum_onerileri_10.doc, Erişim Tarihi: 29.04.2025.
• Güngör, F., & Yasin Erdurak (2016). Çocuk Hakları ve Uygulama Stratejileri Bağlamında Sokakta Çalıştırılan Çocuklar, Yalova Üniversitesi, Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı: 12, s. 11-35.
• Günöz, M. (2007). Türkiye'de Çocuk İşçiliği Sorunu ve Çözüm Öneriler, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Herrmann, M. Frank (2009). Fair einkaufen – aber wie?. Der Ratgeber für Fairen Handel, für Mode, Geld, Reisen und Genuss, 1. Auflage, Frankfurt a. M.: Brandes & Apsel Verlag GmbH.
• Küçükkalay, A. M, Dulupçu, M. A., & Turunç, Ö. (2000). Dünyada ve Türkiye'de Çocuk İşgücü İstihdamının Sorunları ve Önlenmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Isparta, 5(1), 103-118.
• Pollmann, Uwe (1999). Zum Beispiel Kinderarbeit. – Göttingen: Lamuv Verlag.
• Rittsteuer, I. (1999). Kinderarbeit in ausgewählten Entwicklungsländern. Formen, Ursachen und Gegenmaßnahmen. – Wien.
• Sunal, O. (2011). Gelir Düzeyi ve Çocuk Emeği Arasındaki İlişki: Ülkelerarası Bir Karşılaştırma, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Cilt: 66, Sayı: 1, s. 117 – 128.
• Taş, H. Y., & S. Ö. Abbasigil, (2017). Çocuk İşçiliği Sorunu: Türkye-Almanya-Pakistan Karşılaştırılması, HAK-İŞ Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, Cilt: 6, Yıl: 6, Sayı: 14.
• Tuğrul, B. (2010). Oyun temelli öğrenme. okul öncesinde özel öğretim yöntemleri, (Ed. Rengin Zembat). Ankara: Anı.
• Tunçcan N. (1999). AB'de Çocuk İstihdamı, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, İstanbul Üniversitesi, Sayı:43-44, s.244-258.
• Tunçcan, N. (2000). Çocuk İşçiliği: Nedenleri, Boyutları ve Küreselleşen Dünyadaki Konumu, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 43(44), 243-258.
• Türkiye İstatistik Kurumu. (2019). Çocuk işgücü anketi sonuçları, 2019 (Yayın No: 33807). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Child-Labour-Force-Survey-2019-33807. Erişim Tarihi: 01.05.2025. UNICEF, Çocuk Haklarına Dair Sözleşme, www.unicef.org, Erişim Tarihi: 01.04.2025.
• Yetim, N., & Çağlayandereli, M. (2007). Toplumsal Algı Boyutuyla Sokakta Çalışan Çocuklar: Mersin Örneği, Sosyoloji Dergisi, 3(14), 3155.
• Wimmer, G. (2015). Ein Tabu. Mythen, Fakten, Perspektiven. Wien: Mandelbaum Kritik & Utopie.