An Investigation Of Moral Education In Religious Culture And Moral Knowledge Courses Within The Scope Of Teachers' Opinions

Yıl 2024, Sayı: 16, 542 - 566, 27.12.2024

Sariye Doğan

https://doi.org/10.47994/usbad.1503538

Öz

One of the main purposes of education and training activities is to raise individuals with developed moral aspects. In this study, the opinions and suggestions of Religious Culture and Moral Knowledge (RCMK) teachers regarding moral and education within the scope of their lessons were examined. The research was designed in accordance with the qualitative research methodology and semi-structured interviews were conducted with the teachers. The participants of the research are 12 Religious Culture and Moral Knowledge teachers working in primary and secondary schools in the 2022-2023 academic year. In the research, how RCMK teachers define morality, what concepts they associate it with, what qualities they attribute to a moral person, their evaluations of moral education issues within the scope of their courses, and their suggestions for the development of the RCMK course in the context of moral education were revealed. The findings obtained in the research were classified under 4 groups. The most important of these findings can be listed as follows. In the research, it was observed that religious and social norms have an important place in shaping the moral understanding of RCMK teachers and that most of the teachers established a close relationship between religion and morality. Most of the participants pointed out that RCMK courses did not have the desired effects on moral education. The main reasons given by the teachers were based on issues such as the uncertainty of the method and approach in moral education, problems encountered in material and application, and the inability to present moral education effectively and efficiently in textbooks. Teachers suggested that for a more effective moral education,
textbooks should be updated in terms of visuals, design and content, should center the problems encountered in daily life, should include practice-based activities, and should be improved in terms of method and approach.

Anahtar Kelimeler

Religion Education, Moral Education, Religious Culture and Moral Knowledge Teachers

Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Derslerinde Ahlak Eğitiminin Öğretmen Görüşleri Kapsamında İncelenmesi

Öz

Eğitim-öğretim faaliyetlerinin en temel amaçlarından biri ahlaki yönleri gelişmiş bireyler yetiştirmektir. Bu çalışmada Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi (DKAB) öğretmenlerinin ahlak ve dersleri kapsamındaki eğitimine ilişkin görüş ve önerileri incelenmiştir. Araştırma nitel araştırma metodolojisine uygun olarak tasarlanmış ve öğretmenlerle yarı yapılandırılmış görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın katılımcıları 2022-2023 eğitim-öğretim yılında ilk ve ortaokulda çalışan 12 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenidir. Araştırmada DKAB öğretmenlerinin ahlakı nasıl tanımladıkları, hangi kavramlarla ilişkilendirdikleri, ahlaklı bir insana hangi nitelikleri atfettikleri, dersleri kapsamındaki ahlak eğitimi faaliyetleriyle ilgili değerlendirmeleri ve önerileri ortaya konulmuştur. Çalışmada, DKAB öğretmenlerinin ahlak anlayışlarının şekillenmesinde dini ve toplumsal normların önemli bir yer tuttuğu, öğretmenlerin çoğunun din ve ahlak arasında sıkı bir ilişki kurdukları gözlemlenmiştir. Katılımcıların çoğu ahlak eğitimi konusunda DKAB derslerinin istenilen etkileri gösteremediğine dikkatleri çekmiştir. Öğretmenlerin neden olarak sundukları temel gerekçeler, ahlak eğitimi konusunda yaşanan yöntem ve yaklaşım belirsizliği, materyal ve uygulama konusunda karşılaşılan sorunlar ve ders kitaplarında ahlak eğitiminin etkili ve verimli bir şekilde sunulamaması gibi konular üzerinde temellenmiştir. Öğretmenler daha etkili bir ahlak eğitimi için ders kitaplarının görsel, tasarım ve içerik anlamında güncellenmesi, gündelik hayatta karşılaşılan sorunları merkeze alması, uygulamaya dayalı etkinlikler içermesi ve yöntem ve yaklaşım konusunda geliştirilmesi önerilerinde bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ahlak Eğitimi, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenleri

Kaynakça

• Ağca, C., & Meydan, H. (2022). Yedinci Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitabının Kök Değerlerin Öğretimi Açısından İncelenmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(1), 94-116.
• Altıntaş, M. E. (2014). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerinin Değer Kavramına Yükledikleri Anlamlar. Uluslararası Sempozyum İnsani Değerlerin Yeniden İnşası, II, 573-582.
• Altıntaş, M.E. (2016). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmenlerine Göre Değer Öğretiminin Amaçları -Nitel Bir Araştırma-, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16(2), 193-209.
• Aran, Ö. C., & Demirel, Ö. (2013). Dördüncü ve Beşinci Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Dersinde Değerler Eğitimi Uygulamalarına İlişkin Görüşleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(46), 151-168.
• Arpacı, M. (2013). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretmeni Adaylarının Değer ve Değerler Eğitimine İlişkin Görüşleri. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 13(2), 205-228.
• Aslan, F., & Osmanoğlu, C. (2022). 2010 Ve 2018 Ortaöğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programlarının Değerler Eğitimi Yaklaşımları Açısından İncelenmesi. Erciyes Akademi, 36(3), 1085-1111.
• Asri, S. (2018). Ortaöğretim din kültürü ve ahlak bilgisi öğretiminde öğretim programı ders kitabı uyumu. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5, 9-50.
• Balcı, F. A., & Yelken, T. Y. (2010). İlköğretim öğretmenlerinin “değer” kavramina yükledikleri anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(39), 81-90.
• Benedict, R. (2019). Patterns of culture. Routledge.
• Berkowitz, M. (1997). Integrating structure and content in moral education. Paper presented in, L. Nucci (Chair), Developmental perspectives and approaches to character education. Symposium conducted at the meeting of the American Educational Research Association, Chicago, March 1997.
• Berkowitz, M. W. (2002). The science of character education. Bringing in a new era in character education, 508, 43-63.
• Carr, D. (2008). Character education as the cultivation of virtue. In L. P. Nucci & D. Narvaez (Eds.), Handbook of moral and character education (pp. 99–116). New York: Routledge.
• Charmaz, K. (2006). Constructing grounded theory: A practical guide through qualitative analysis. sage.
• Çakan, Z., & Karateke, T. (2021). Ortaokulda Okutulan Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Kilis 7 Aralık Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8(1), 393-415.
• Çilingir, L. (2020). Ahlak ve Din Eğitiminin Yapısı ve Yöntemi Üzerine. Felsefe Dünyası(72), 58-75.
• Deniz, K., & Karagöl, E. (2018). Değerler Eğitimi Açısından Ortaokul Türkçe Ders Kitapları. Karaelmas Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 244-255.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (2002). The qualitative inquiry reader. Sage.
• Durkheim, E. (1925/1961). Moral Education: A Study in the Theory and Application of the Sociology of Education (ME). New York, Free Press.
• Erbaş, A. A., & Başkurt, İ. (2022). Hayat Bilgisi Derslerindeki Değerler Eğitimine İlişkin Sınıf Öğretmenlerinin Görüşleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(1), 159-185.
• Huberman, A. M., & Miles, M. B. (1994). Data management and analysis methods.
• Kan, Ç. (2010). Sosyal Bilgiler Dersi Ve Değerler Eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 40(187), 138-145.
• Karaca, İ. (2020). Sınıf Öğretmenlerinin Ahlak Eğitimi İle İlgili Görüşleri. Gelişim Ve Psikoloji Dergisi, 1(2), 75-85.
• Karaca, M. (2020). Felsefe Grubu Öğretmeni Adaylarinin “Ahlak” Kavramina İlişkin Algilarinin İncelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi(49), 73-85.
• Karamustafaoğlu, S., & Amanat, G. (2017). Sınıf Öğretmenlerinin Değerler Eğitimi Hakkındaki Görüşleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(3).
• Kaya, M. (2007). İlköğretim Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretim programlarındaki ahlaki konuların ahlak eğitimi açısından değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 23(23), 23-50.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2014). Ahlak değerler ve eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları.
• Kaymakcan, R., & Meydan, H. (2011). Din kültürü ve ahlak bilgisi programları ve öğretmenlerine göre değerler eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(21), 29-55.
• Keskin, Y. (2014). Din kültürü ve ahlak bilgisi öğretmenlerine göre değer eğitimi ve DKAB derslerinin zorunluluğu (Samsun örneği). Milli Eğitim Dergisi, 44(203), 225-249.
• Kohlberg, L. (1966). Moral education in the schools: A developmental view. The School Review, 74(1), 1-30.
• Kozikoğlu, İ. (2018). Okul öncesi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin tutum ve görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2698-2720.
• Markus, H. R., & Kitayama, S. (2014). Culture and the self: Implications for cognition, emotion, and motivation. In College student development and academic life (pp. 264-293). Routledge.
• MEB (1973). Milli Eğitim Temel Kanunu, “1739 Sayılı Kanun”, Resmi Gazete, 14574, 24 Haziran, 1973.
• MEB (2005). Ortaöğretim (9, 10, 11, 12. sınıflar) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı. Ankara
• MEB (2006). İlköğretim (4, 5, 6, 7, 8. sınıflar) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Öğretim Programı. Ankara.
• Narvaez, D. (2005). Integrative Ethical Education. In Killen, M. & Smetana J. (Eds.). Handbook of Moral Development (pp. 703-733). Mahwah: Erlbaum. Nucci, L. P. (2001). Education in the moral domain. New York: Cambridge University Press.
• Nucci, L. (2008). Social cognitive domain theory and moral education. In L. Nucci & D. Narvaez (eds.). Handbook of moral and character education. (pp. 291-309). Oxford, UK: Routledge.
• Nucci, L. (2014). The personal and the moral. In M. Killen and J. Smetana (Eds.). Handbook of moral development. (2nd Edition) pp. 538-558. New York: Routledge.
• Nucci, L. (2017). Character: A multi-faceted developmental system. Journal of Character Education, 13, 1–16.
• Nucci, L., & Ilten-Gee, R. (2021). Moral education for social justice. Teachers College Press.
• Özdemir, Y., Mercan Uzun, E., Bütün Kar, E. (2021). Temel eğitim öğretmenlerinin değer eğitimine yönelik görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi,19 (42), s.227-266.
• Öztürk Demirbaş, Ç., & Çelikkaya, T. (2012). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının programdaki değerlere ilişkin algısal farkındalıkları. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 415-427.
• Piaget, J. (1932). The moral judgment of the child. New York: Free Press.
• Starks, H., & Brown Trinidad, S. (2007). Choose your method: A comparison of phenomenology, discourse analysis, and grounded theory. Qualitative health research, 17(10), 1372-1380.
• Şen, S., & Yıldırım, İ. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Nobel Akademik Yayıncılık
• Şimşek, E. (2012). İlköğretim DKAB Ders Kitapları “Ahlak” Öğrenme Alanlarının İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (38), 189-214.
• Temli, Y., Şen, D., & Akar, H. (2011). İlköğretim Sınıf ve Sosyal Bilimler Öğretmenlerinin Ahlak Eğitimine Yönelik Algıları ve Eğitimlerine Genel Bir Bakış. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. Educational Sciences: Theory & Practice-11 (4), 2045-2067.
• Tonga, D., & Erdoğan, E. (2022). 2018 Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programında kazanım, değer ve beceri ilişkisi. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(30), 58-84.
• Turiel, E. (2002). The culture of morality: Social development, context, and conflict. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Uğurlu, Z., & Kaya, M. (2023). Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi öğretmenlerinin değerler eğitimine ilişkin uygulama düzeyleri. Amasya İlahiyat Dergisi, 21, 179–209.
• Uygun, S. (2013). Değerler Eğitimi Program Tasarılarının Değerlendirilmesi (Antalya Örneği). Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 3(2), 263-277.
• Ünlü, İ., & Kaşkaya, A. (2018). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin değer eğitimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2656-2679.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. baskı: 2018).
• Yıldırım, E. (2022). Değerleri Kazandırmada Drama Yönteminin Etkisi: Bir Meta Analiz Çalışması. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 297-328.
• Yiğittir, S., & Öcal, A. (2011). Lise Tarih Öğretmenlerinin Değerler ve Değerler Eğitimi Konusundaki Görüşleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2011(1), 117-124.
• Yildirim, K. (2009). Values education experiences of Turkish class teachers: A phenomonological approach. Egitim Arastirmalari-Eurasian Journal of Educational Research, 35, 165-184.