Osmanlı Steampunk’ı: Yedinci Gün İhsan Oktay Anar’ın Eserlerinde Steampunk Esintileri

Yıl 2025, Sayı: 18, 428 - 439, 24.06.2025

Gizem Cengiz

Öz

Bilimkurgunun bir alt türü olarak tanımlanan Steampunk, gerçekte hiç var olmamış bir geçmiş hayal eden post modern bir alt türdür. Steampunk kurguları, 19. yüzyılın endüstriyel buhar gücüne dayanan teknolojileri ve estetik unsurlarını bir araya getirerek retrofütüristik bir alternatif tarih kurgusu yaratır. 1980’lerin sonlarında edebiyat alanında ortaya çıkan Steampunk, fantezi, korku ve tarihsel kurgu gibi diğer türlerle birleşerek karmaşık hikayeler oluşturur. Bu kurgularda buharla çalışan makineler, dişliler, borular ve mekanik aksamlar, hava balonları, zeplinler gibi unsurlar tasvir edilerek geçmişte var olan teknolojilerin alternatif bir versiyonu ortaya konmaktadır. İhsan Oktay Anar’ın romanlarına bakıldığında da alternatif bir Osmanlı döneminin kurgulandığı görülmektedir. Anar’ın romanlarında fantezi ve tarihsel gerçeklik iç içe geçerek, alternatif bir geçmiş sunmaktadır. Özellikle Yedinci Gün romanının, Osmanlı’nın son döneminde geçen bir zaman yolculuğu kurgulayarak, Steampunk alt türünün birçok elementini barındırdığının düşünülmesi, bu çalışmanın temel motivasyonunu oluşturmaktadır. Yapılan çalışma tematik bir inceleme olup, romandaki Steampunk’a ait izlerin ortaya çıkarılması üzerine kurulmuştur. Aynı zamanda bu çalışma, Steampunk'ın sadece Batı edebiyatına özgü bir alt tür olmadığını, farklı kültürel bağlamlarda da benzer eğilimlerin ortaya çıkabileceğini göstermeyi amaçlamaktaktadır.

Anahtar Kelimeler

Steampunk , Bilimkurgu , Edebiyat

Ottoman Steampunk: The Seventh Day Steampunk Influences In İhsan Oktay Anar's Works

Öz

Steampunk, defined as a subgenre of science fiction, is a postmodern subgenre that imagines a past that never actually existed. Steampunk narratives create a retrofuturistic alternative history by combining 19th-century industrial steam-powered technologies and aesthetic elements. Emerging in literature during the late 1980s, Steampunk creates complex narratives by merging with other genres such as fantasy, horror, and historical fiction. These narratives present an alternative version of historical technologies by depicting elements such as steam-powered machines, gears, pipes and mechanical components, hot air balloons, and zeppelins. When examining İhsan Oktay Anar's novels, one can observe the construction of an alternative Ottoman period. In Anar's novels, fantasy and historical reality intertwine to present an alternative past. The primary motivation for this study stems from the consideration that particularly his novel "The Seventh Day" encompasses many elements of the steampunk subgenre by constructing a time travel narrative set in the late Ottoman period. The study aims to demonstrate that Steampunk is not exclusively a Western literary subgenre, but similar tendencies can emerge in different cultural contexts.

Anahtar Kelimeler

Steampunk , Science Fiction , Literature

Kaynakça

• Aksungur, M. E. (2012). İhsan Oktay Anar’ın “Yedinci Gün” Adlı Eserinin Postmodernizm Akımı Bağlamında İncelenmesi. https://enginaksungur.wordpress.com/:https://enginaksungur.wordpress.com/2018/02/27/ihsan-oktay-anarin-yedinci-gun-adli-eserinin-postmodernizm-akimi-baglaminda-incelenmesi/ adresinden alındı
• Barber, S., & Hale, M. (2013). Enacting the Never-Was: Upcycling the Past, Present, and Future in Steampunk. J. A. Taddeo, & C. J. Miller içinde, Steaming into a Victorian Future (s. 165-184). UK: Scarecrow Press.
• Bingöl, A. (2013, 03 13). Okurun Gözünden: İhsan Oktay Anar’dan Yedinci Gün. https://www.martidergisi.com: https://www.martidergisi.com/okurun-gozunden-ihsan-oktay-anardan-yedinci-gun/ adresinden alındı
• Cengiz, G. (2022). Steampunk: Bilimkurgu Sinemasının Buhar Çılgınlığı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Doltaş, D. (2003). Postmodernizm ve Eleştirisi (Tartışmalar/Uygulamalar). İstanbul: İnkılap Yayınevi.
• Gün, E. (2024). Postmodern unsurlar ışığında Yedinci Gün. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 339-353.
• Heckmann, C. (2025, 02 08). What is Steampunk — Definition, Origins, and Examples. https://www.studiobinder.com/: https://www.studiobinder.com/blog/what-is-steampunk-definition/ adresinden alındı
• Karlıdağ, E. (2012). İhsan Oktay Anar'ın Romanlarında Metinlerarası İlişkiler. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 101-117.
• Perschon, M. D. (2012). The Steampunk Aesthetic: Technofantasies in a Neo-Victorian Retrofuture. USA: Edmonton Alberta.
• Smith, K. K. (2015). Everything Old is New Again: The Victorian Roots of the Steampunk Movement. USA: The University of Houston Clear Lake.