Esporcularda Beslenme, Bilişsel Performans ve Yaşam Tarzı Etkileşimi

Yıl 2025, Cilt: 9 Sayı: 2, 141 - 159, 29.12.2025

Seda Nur Karakabak , Hatice Merve Bayram , Arda Öztürkcan

https://doi.org/10.30769/usbd.1787998

Öz

Espor (elektronik spor), yüksek düzeyde dikkat, hızlı tepki verme, stratejik düşünme ve karar alma gibi bilişsel beceriler gerektiren, son yıllarda hızla büyüyen dijital bir spor alanıdır. Ancak bu alandaki oyuncular; uzun süreli ekran maruziyeti, hareketsiz yaşam tarzı, düzensiz uyku düzeni, yetersiz beslenme, psikolojik baskılar ve dijital oyun bağımlılığı gibi çeşitli yaşam tarzı faktörleri nedeniyle hem bilişsel hem de fiziksel performans açısından risk altındadır. Bu makale, ilgili literatür ışığında hazırlanmış geleneksel bir derleme olup; esporcularda beslenme alışkanlıkları, fiziksel aktivite düzeyleri, uyku kalitesi, psikolojik durumlar ve dijital oyun bağımlılığı ile bilişsel performans arasındaki ilişkileri konu alan çalışmaları kapsamlı biçimde özetlemeyi amaçlamaktadır. Literatür taraması 2019–2025 yılları arasında yayımlanmış çalışmaları kapsamaktadır ve “e-sports”, “cognitive performance”, “nutrition”, “dietary habits”, “sleep”, “gaming addiction”, “physical activity” gibi anahtar kelimelerle PubMed, Scopus, Google Scholar ve YÖKTez veri tabanlarında gerçekleştirilmiştir. Bulgular, esporcuların düşük beslenme bilgi düzeyine sahip olduklarını, sağlıksız beslenme alışkanlıklarının ve fiziksel hareketsizliğin yaygın olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca uyku bozuklukları, motivasyona bağlı stres ve dijital oyun bağımlılığı da bilişsel performansı olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Kısa vadeli performans artırıcılar (örneğin kafein) geçici faydalar sağlasa da bu etkilerin sürdürülebilir olmadığı vurgulanmaktadır. Sonuç olarak, esporcularda bilişsel ve fiziksel performansı uzun vadede desteklemek amacıyla beslenme, uyku, fiziksel aktivite ve psikososyal destek gibi alanları kapsayan disiplinlerarası müdahalelere ihtiyaç duyulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Espor , Bilişsel Performans , Beslenme , Beslenme Alışkanlıkları , Oyun Performansı

Nutrition, Cognitive Performance and Lifestyle Interaction in Esports Athletes

Öz

Esports (electronic sports) is a rapidly growing digital sport that requires high levels of attention, quick reflexes, strategic thinking, and decision-making skills. However, players in this field are at risk in terms of both cognitive and physical performance due to various lifestyle factors such as prolonged screen exposure, sedentary behavior, irregular sleep patterns, inadequate and unbalanced nutrition, psychological pressure, and digital game addiction. This article is a traditional review prepared in light of the relevant literature and aims to comprehensively summarize studies that explore the relationships between esports players’ dietary habits, physical activity levels, sleep quality, psychological status, digital gaming addiction, and cognitive performance. The literature review covers studies published between 2019 and 2025 and was conducted using databases such as PubMed, Scopus, Google Scholar, and YÖKTez, employing keywords such as “e-sports,” “cognitive performance,” “nutrition,” “dietary habits,” “sleep,” “gaming addiction,” and “physical activity.” The findings reveal that esports players generally have low levels of nutritional knowledge, and unhealthy dietary habits and physical inactivity are common. Furthermore, sleep disorders, motivation-related stress, and digital game addiction are also shown to negatively affect cognitive performance. Although short-term performance enhancers (e.g., caffeine) may offer temporary benefits, their effects are not sustainable. In conclusion, there is a need for interdisciplinary interventions that include nutrition, sleep, physical activity, and psychosocial support to promote long-term cognitive and physical performance among esports players.

Anahtar Kelimeler

Esports , Cognitive Performance , Nutrition , Dietary Habits , Gaming Performance

Kaynakça

• Arlı, D. (2022). E-sporcuların beslenme bilgi düzeyleri: Bir beslenme araştırma anketi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beslenme ve Diyetetik Anabilim Dalı, Aydın.
• Arslan, S., Atan, R. M., Şahin, N., & Ergül, Y. (2024). Evaluation of night eating syndrome and food addiction in esports players. European Journal of Nutrition, 63(5), 1695–1704. https://doi.org/10.1007/s00394-024-03368-0.
• Bailey, D. P., Hewson, D. J., Champion, R. B., & Sayegh, S. M. (2019). Sitting time and risk of cardiovascular disease and diabetes: A systematic review and meta-analysis. American Journal of Preventive Medicine, 57(3), 408–416. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2019.04.015.
• Bányai, F., Griffiths, M. D., Demetrovics, Z., & Király, O. (2019). The mediating effect of motivations between psychiatric distress and gaming disorder among esport gamers and recreational gamers. Comprehensive Psychiatry, 94, Article 152117. https://doi.org/10.1016/j.comppsych.2019.152117.
• Bayrakdar, A., Yıldız, Y., & Bayraktar, I. (2020). Do e-athletes move? A study on physical activity level and body composition in elite e-sports. Physical Education of Students, 24(5), 259–264. https://doi.org/10.15561/20755279.2020.0501
• Biswas, A., Oh, P. I., Faulkner, G. E., Bajaj, R. R., Silver, M. A., Mitchell, M. S., & Alter, D. A. (2015). Sedentary time and its association with risk for disease incidence, mortality, and hospitalization in adults: A systematic review and meta-analysis. Annals of Internal Medicine, 162(2), 123–132. https://doi.org/10.7326/M14-1651.
• Campbell, M. J., Toth, A. J., Moran, A. P., Kowal, M., & Exton, C. (2018). eSports: A new window on neurocognitive expertise? Progress in Brain Research, 240, 161–174. https://doi.org/10.1016/bs.pbr.2018.09.006.
• Chau, J. Y., Grunseit, A. C., Chey, T., Stamatakis, E., Brown, W. J., Matthews, C. E., Bauman, A. E., & van der Ploeg, H. P. (2013). Daily sitting time and all-cause mortality: A meta-analysis. PLOS ONE, 8(11), e80000. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0080000.
• Çifçi A. (2024). Bireylerin e-spor katılım motivasyonu ile depresyon, anksiyete ve stres düzeyleri arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Nişantaşı Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı, İstanbul.
• Ekinci E. (2023). E-spor oyuncularının dijital oyun bağımlılığı ve bilişsel davranışçı fiziksel aktivite düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Muş Alparslan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Eğitimi Anabiilim Dalı, Muş.
• Geldi B. (2024). Profesyonel e-sporcuların oyuna karşı bağımlılıkları, stres ve kaygı düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rekreasyon Yönetimi Anabilim Dalı, Edirne.
• Gómez-Pinilla, F. (2008). Brain foods: The effects of nutrients on brain function. Nature Reviews Neuroscience, 9(7), 568–578. https://doi.org/10.1038/nrn2421.
• Goulart, J. B., Aitken, L. S., Siddiqui, S., Cuevas, M., Cardenas, J., Beathard, K. M., & Riechman, S. E. (2023). Nutrition, lifestyle, and cognitive performance in esport athletes. Frontiers in Nutrition, 10, Article 1120303. https://doi.org/10.3389/fnut.2023.1120303.
• Gökören V. (2022). E-sporcuların e-spora katılım motivasyonu ve akış yaşantısının incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı, Ankara.
• Güler S. (2023). Geleneksel ve e-sporcuların bilişsel esneklik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Hallmann, K., ve Giel, T. (2018). eSports – Competitive sports or recreational activity? Sport Management Review, 21(1), 14–20. https://doi.org/10.1016/j.smr.2017.07.011
• Kılcı A. K. (2022). E-sporcuların bilişsel esneklik düzeylerinin 21. yüzyıl becerilerine etkisi: E-spor temel oyun içi rolleri üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Balıkesir.
• Kumar N. (2025). [İnternet]. eSports viewership statistics 2025 (demographics & growth). Erişim tarihi: 20 Haziran 2025. https://www.demandsage.com/esports-statistics/
• Lee, S., Bonnar, D., Roane, B., Gradisar, M., Dunican, I. C., Lastella, M., Maisey, G., & Suh, S. (2021). Sleep characteristics and mood of professional esports athletes: A multi-national study. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(2), 664. https://doi.org/10.3390/ijerph18020664.
• Menteş, G., ve Saygın, Ö. (2019). E-spor ve geleneksel spor ile uğraşan sporcuların zihinsel dayanıklılık ve bilişsel esneklik durumlarının incelenmesi. International Journal of Sport Exercise and Training Sciences (IJSETS), 5(4), 238–250. https://doi.org/10.18826/useeabd.639062
• Park, J. H., Moon, J. H., Kim, H. J., Kong, M. H., & Oh, Y. H. (2020). Sedentary lifestyle: Overview of updated evidence of potential health risks. Korean Journal of Family Medicine, 41(6), 365–373. https://doi.org/10.4082/kjfm.20.0165.
• Patterson, R., McNamara, E., Tainio, M., de Sá, T. H., Smith, A. D., Sharp, S. J., Edwards, P., Woodcock, J., Brage, S., & Wijndaele, K. (2018). Sedentary behaviour and risk of all-cause, cardiovascular and cancer mortality, and incident type 2 diabetes: A systematic review and dose response meta-analysis. European Journal of Epidemiology, 33(9), 811–829. https://doi.org/10.1007/s10654-018-0380-1.
• Pedraza-Ramirez, I., Musculus, L., Raab, M., & Laborde, S. (2020). Setting the scientific stage for esports psychology: A systematic review. International Review of Sport and Exercise Psychology, 13(1), 319–352. https://doi.org/10.1080/1750984X.2020.1723122
• Resmî Gazete. (2022). Türkiye E-Spor Federasyonu Ana Statüsü. 32017 sayılı. Erişim tarihi: 20 Haziran 2025. https://www.resmigazete.gov.tr/
• Rezende, L. F. M., Sá, T. H., Mielke, G. I., Viscondi, J. Y. K., Rey-López, J. P., & Garcia, L. M. T. (2016). All-cause mortality attributable to sitting time: Analysis of 54 countries worldwide. American Journal of Preventive Medicine, 51(2), 253–263. https://doi.org/10.1016/j.amepre.2016.01.022.
• Ribeiro, F. J., Teixeira, R., & Poínhos, R. (2023). Dietary habits and gaming behaviors of Portuguese and Brazilian esports players. Nutrients, 15(19), 4200. https://doi.org/10.3390/nu15194200
• Rogstad, E. T. (2021). Gender in esports research: A literature review. European Journal for Sport and Society, 19(3), 195–213. https://doi.org/10.1080/16138171.2021.1930941
• Sainz, I., Collado-Mateo, D., & Del Coso, J. (2020). Effect of acute caffeine intake on hit accuracy and reaction time in professional e-sports players. Physiology & Behavior, 224, Article 113031. https://doi.org/10.1016/j.physbeh.2020.113031.
• Soffner, M., Bickmann, P., Tholl, C., & Froböse, I. (2023). Dietary behavior of video game players and esports players in Germany: A cross-sectional study. Journal of Health, Population and Nutrition, 42(1), 29. https://doi.org/10.1186/s41043-023-00373-7.
• Sulubey O. (2022). E-sporda ve sporda dijital oyun bağımlılığı, depresyon, anksiyete ve stresin ilişkisel olarak incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sporda Psiko-Sosyal Alanlar Anabilim Dalı, Denizli.
• Szot, M., Karpęcka-Gałka, E., Dróżdż, R., & Frączek, B. (2022). Can nutrients and dietary supplements potentially improve cognitive performance also in esports? Healthcare, 10(2), 186. https://doi.org/10.3390/healthcare10020186.
• Tholl, C., Bickmann, P., Wechsler, K., Froböse, I., & Grieben, C. (2022). Musculoskeletal disorders in video gamers: A systematic review. BMC Musculoskeletal Disorders, 23(1), 678. https://doi.org/10.1186/s12891-022-05614-0.
• Thomas, C. J., Rothschild, J., Earnest, C. P., & Blaisdell, A. (2019). The effects of energy drink consumption on cognitive and physical performance in elite League of Legends players. Sports, 7(9), 196. https://doi.org/10.3390/sports7090196
• Tizar GR. (2024). E-spor oyuncularının dijital oyun bağımlılığı ve serbest zaman tatmin düzeylerinin incelenmesi. Doktora Tezi, İnönü Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Beden Eğitimi ve Spor Anabilim Dalı, Malatya.
• Trotter, M. G., Coulter, T. J., Davis, P. A., Poulus, D. R., & Polman, R. (2020). The association between esports participation, health and physical activity behaviour. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(19), 7329. https://doi.org/10.3390/ijerph17197329.
• Üstün Türedi G. (2024). Elektronik spor (e-spor) yapan ergenlerde uyku ve yaşam tarzının kas iskelet ağrısı ve fiziksel performansa etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı, Muğla.
• Wu, S. H., Chen, Y. C., Chen, C. H., Liu, H. S., Liu, Z. X., & Chiu, C. H. (2024). Caffeine supplementation improves the cognitive abilities and shooting performance of elite e-sports players: A crossover trial. Scientific Reports, 14(1), 2074. https://doi.org/10.1038/s41598-024-52599-y.