Examining the Relationship Between Personality Traits and Moral Decision-Making Attitudes in Student-Athletes

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 2, 141 - 150, 30.06.2025

Burcu Güvendi , Hüseyin Serdar Bozat , Burçak Keskin

https://doi.org/10.18826/useeabd.1681605

Öz

Aim: The aim of this study is to examine the moral decision-making attitudes of student athletes according to their personality characteristics.
Methods: A total of 558 secondary school student-athletes (225 females and 333 males), with a mean age of 15.53±1.09 years and an average of 4.88±2.75 years of sports experience, participated in the study. “Personal Information Form”, “Basic Personality Traits Scale Developed in Turkish Culture” and “Moral Decision Making Attitudes in Infrastructure Sports Scale” were used as data collection tools. Descriptive statistics, Pearson correlation analysis, and independent samples t-test were employed in the analysis of the data.
Results: The analysis showed that the sub-dimensions of the personality scale were related to the moral decision-making scale. In the study, it was determined that there was a positive relationship between the years of sport and the openness to development sub-dimension of the personality scale, and a negative relationship between age and the total score of the moral decision-making scale. According to the branch, it was determined that the average score of moral decision-making and the average score of agreeableness-compatibility of the personality scale were higher for individual sports students than for team sports students.
Conclusion: Coaches' recognition of the personality traits of the athletes and displaying attitudes and behaviours that support their positive traits and reduce their negative traits may positively affect the moral decision-making processes of the athletes.

Anahtar Kelimeler

Morality, Personality, Student, Sport.

Sporcu Öğrencilerin Kişilik Özellikleri ile Ahlaki Karar Alma Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Amaç: Bu araştırmanın amacı, sporcu öğrencilerin kişilik özelliklerine göre ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesidir.
Yöntem: Araştırmaya yaş ortalamaları 15,53±1,09 olan ve spor yılları 4,88±2,75 olan, 225 kız 333 erkek olmak üzere lisede öğrenimine devam eden toplamda 558 sporcu öğrenci katılmıştır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Kişisel Bilgi Formu”, “Türk Kültüründe Geliştirilmiş Temel Kişilik Özellikleri Ölçeği” ve “Altyapı Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları ölçeği” kullanılmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler, Pearson Korelasyon ve Bağımsız Örneklem t testi uygulanmıştır.
Bulgular: Yapılan analizlerde kişilik ölçeği alt boyutlarının ahlaki karar alma ölçeği ile ilişkili olduğu görülmüştür. Çalışmada spor yılı ile kişilik ölçeğinin gelişime açıklık alt boyutu arasında pozitif yönde, yaş ile ahlaki karar alma ölçeği toplam puanı arasında negatif yönde ilişki olduğu tespit edilmiştir. Branşa göre bireysel spor yapan öğrencilerin takım sporu yapan öğrencilere göre ahlaki karar alma ortalama puanı ve kişilik ölçeğinin geçimlilik-uyumluluk ortalama puanlarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, kişilik özellikleri ile ahlaki karar alma tutumları arasında ilişki olduğu ifade edilebilir.
Sonuç: Antrenörlerin, sporcuların kişilik özelliklerini tanımaları; olumlu özelliklerini destekleyici, olumsuz özelliklerini ise azaltıcı tutum ve davranışlar sergilemeleri, sporcuların ahlaki karar alma süreçlerini olumlu yönde etkileyebilir.

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Kişilik, Öğrenci, Spor.

Kaynakça

• Allen, M. S., Greenlees, I., & Jones, M. (2013). Personality in sport: A comprehensive review. International Review of Sport and Exercise Psychology, 6(1), 184-208.
• Altın, M., & Özsarı, A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 133-145.
• Altın, Y., & Altın, S. (2022). Kişilik özelliklerinin sporda ahlaktan uzaklaşma davranışını yordama etkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 33(4), 204-213.
• Antes, A. L., Brown, R. P., Murphy, S. T., Waples, E. P., Mumford, M. D., Connelly, S., & Devenport, L. D. (2007). Personality and ethical decision-making in research: The role of perceptions of self and others. Journal of empirical research on human research ethics, 2(4), 15-34.
• Aquino, K., & Reed II, A. (2002). The self-importance of moral identity. Journal of Personality and Social Psychology, 83(6), 1423-1440.
• Arnold, P. (1997). Sport, ethics and education. Bloomsbury Publishing.
• Aslan, T. V., & Tüfekçi, Ş. (2022). Altyapılarda futbol oynayan sporcuların ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(3), 76-90.
• Atalay, A. (2016). Türkiye’de üniversitelerde eğitim gören öğrenci-sporcuların ahlaki karar alma tutumları. The Journal of Academic Social Sciences 31, 53-66.
• Avcu, G. (2023). Spor Lisesi Öğrencilerinin Kişilik Özellikleri ve Sportmenlik Yönelim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Munzur Üniversitesi.
• Baltacı, G. (2008). Çocuk ve spor. Klasmat Matbaacılık.
• Böyükelhan, E., Özdilek, Ç., Kaya, T., & Öztürk, Y. M. (2019). Bazı değişkenlere göre öğrenci sporcuların ahlaki karar alma tutumların incelenmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 17(4), 172-180.
• Canlı, T., Canlı, U., & Taşkın, C. (2021). Altyapı sporcularının antrenör-sporcu ilişkilerinin ahlaki karar alma tutumlarına etkisinin belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(1), 22-35.
• Çağlayan, A., Özbar, N., Duran, M., & Tarakçı, O. (2018). Altyapı sporcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 2(3), 57-68.
• Dayıcan, Y., & Demiray, E. (2021). Türkiye masa tenisi liglerinde oynayan sporcuların liderlik yönelimleri ve kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Sport Sciences Research, 6(2), 257-268.
• Doğan, E. (2021). Spor Lisesinde Okuyan Öğrencilerin Spora Katılım Güdülerinin ve Kişilik Özelliklerinin Araştırılması. Yüksek Lisans Tezi. Iğdır Üniversitesi.
• El-Roby, A. A. (2017). Personality traits and professional future anxiety among practicing and non-practicing students of sports activities. International Journal of Sports Science and Arts, 5(005), 36-49.
• George, D., and Mallery, M. (2010). SPSS for windows step by step: A Simple Guide and Reference, 17.0 update (10. ed.) Boston: Pearson.
• Güley Arslan, S. (2023). Spor yapan ve yapmayan öğretmenlerı̇n duygu ve kı̇şı̇lı̇k özellı̇klerı̇ arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇. Yüksek Lisans Tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Gürpınar, B. (2014). Attitudes to moral decision making of the student athletes in secondary and high school level according to sport variables. Education and science, 39(176), 413–24.
• Hair, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M. & Sarstedt, M. (2013). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Thousand Oaks: Sage.
• Huhra, R. L. (2007). Religious coping as a moderator of the five factor model of personality traits and alcohol abuse severity at six-month follow-up in a twelve step treatment sample. Doctoral dissertation. University of Akron, ABD.
• Kangalgil, M., Temel, A., Emre, T., & İnan, T. (2023). Altyapı sporcularının ahlaki karar alma ve ahlaktan uzaklaşma tutumlarının incelenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 11(29), 14-29.
• Karasar, N. (2012). Bilimsel araştırma yöntemi (21. Baskı). Nobel Yayınevi.
• Kuru, E. (2003). Farklı statüdeki beden eğitimi bölümü öğrencilerinin kişilik özellikleri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 175-191.
• Kuter, F. Ö., & Kuter, M. (2012). Beden eğitimi ve spor yoluyla değerler eğitimi. Journal of Education and Humanities: Theory and Practice, 3(6), 75-94.
• Lee, M.J., Whitehead, J., & Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decision-making in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 89.
• Li, X., Liu, M., Yu, H., Zhang, Z., & He, Z. (2022). The influence of sports on proactive personality and academic achievement of college students: The role of self-efficacy. Frontiers in Psychology, 13, 943347.
• Morgan, G.A., Leech, N.L., Gloeckner, G.W. & Barrett, K.C. (2004). SPSS for introductory statistics: Use and interpretation. New York: Psychology.
• Özbek, O., & Nalbant, U. (2021). Investigation of athlete high school students' moral decision-making attitudes in terms of sport variables. Baltic Journal of Health and Physical Activity, 13(5), 6.
• Özen, A. (2024). Sporda prososyal ve antı̇sosyal davranışlar, değerler ve ahlakı̇ karar alma tutumları arasındakı̇ ı̇lı̇şkı̇nı̇n ı̇ncelenmesı̇. Yüksek Lisans Tezi. Fenerbahçe Üniversitesi.
• Rest, J.R., Thoma, S.J., & Bebeau, M.J. (1999). Postconventional moral thinking: A neo-Kohlbergian approach. Psychology Press.
• Rogowska, A. M. (2020). Personality differences between academic team sport players and physical education undergraduate students. Physical education of students, 24(1), 55-62.
• Saygılı, G., Atay, E., Eraslan, M., Hekim, M. (2015). Düzenli olarak spor yapan ve yapmayan öğrencilerin kişilik özellikleri ile akademik başarıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 161-170.
• Saygın, Ö. (2012). Çocukların fiziksel aktivite düzeyleri ve vücut kompozisyonlarının belirlenmesi. Muğla Üniversitesi Basımevi.
• Schultz, D. P., & Schultz, S. E. (2013). Theories of personality. California: Wadsworth Cengage Learning.
• Sheard, M. (2012). Mental toughness: The mindset behind sporting achievement. Routledge.
• Sivrikaya, A. H. (2022). Role of the Branch of Sports in Moral Decision-making. Southern Communication Journal, 87(1), 108-118.
• Sivrikaya, M. H., & Sivrikaya, A. H. (2020). Gelişim ligi futbolcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 26-45.
• Şahin, M. (2014). Spor ahlakı ve sorunları. Evrensel Basım Yayın.
• Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1071-1093.
• Tiryaki, Ş. (2000). Spor psikolojisi: kavramlar, kuramlar ve uygulama. Eylül Kitabevi ve Yayınevi.
• Top, E., & Akil, M. (2018). Effects of the Sports on the Personality Traits and the Domains of Creativity. World Journal of Education, 8(3), 56-64.
• Yaffe, Y., Levental, O., Arey, D. L., & Lev, A. (2021). Morality and values in sports among young athletes: The role of sport type and parenting styles–a pilot study. Frontiers in Psychology, 12, 618507.
• Zorlu, E., Doğu, G., Yıldız, A. B., & Yılmaz, B. (2020). Atletizm branşındaki sporcuların kişilik özelliklerinin başarı motivasyonuna etkisinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 24-35.