Re-Thinking Gastronomy as a Foreign Policy Instrument: Turkish Cuisine and Turkey’s Gastrodiplomacy Activism

Yıl 2023, Sayı: 17, 1 - 19, 31.12.2023

Doğan Demirkıran , Ali Faik Demir

https://doi.org/10.32739/uskudarsbd.9.17.129

Öz

Since the last quarter of the twentieth century, the actors of global politics have multiplied, and their relationships have diversified. This has also led to a redefinition of foreign policy strategies. States tend to increase their public diplomacy activities. Cuisine, the most tangible form of cultural resource, has become one of the powerful tools of public diplomacy. Food, dishes, and cuisine have played an essential role throughout history and have begun to be defined as a diplomacy tool. We define gastrodiplomacy as a public diplomacy activity that aims to attract people through food. Turkey has a unique culinary culture due to its location and multicultural character. A Turkish cuisine is a tool that deserves to be promoted in Turkish foreign policy and an opportunity for nation branding. This article examines the concept of gastrodiplomacy, identifies the components of Turkish cuisine, shows Turkey's gastrodiplomacy activities, and offers suggestions for Turkey's gastrodiplomacy initiatives.

Anahtar Kelimeler

Gastrodiplomacy, Public Diplomacy, Turkish Cuisine, Nation Branding, Cultural Diplomacy

Bir Dış Politika Aracı Olarak Gastronomi: Türk Mutfağı ve Türkiye’nin Gastrodiplomasi Girişimleri

Öz

Yirminci yüzyılın son çeyreğinden itibaren dünya ekonomisinde ve politikasında yaşanan gelişmelerle hem küresel siyasetin aktörleri çoğalmış hem de bu aktörlerin ilişkileri çeşitlenmiştir. Bu durum, dış politikada kullanılan stratejilerin de yeniden belirlenmesini gerektirmiştir. Bugün, devletlerin kamu diplomasisi faaliyetlerini arttırdığı gözlemlenmektedir. Kültürel kaynakların en somut hali olan mutfak, kamu diplomasisinin güçlü araçlarından biri haline gelmiştir. Tarih boyunca önemli bir yere sahip olan gıda, yemek ve mutfak, yirmi birinci yüzyılda özel diplomasi alanı olarak da tanımlanmaya başlanmıştır. Bu doğrultuda gastrodiplomasiyi, yemeği farklı toplulukları cezbetme olarak kültürel diplomasi ve ulus markalaşmasını destekleyen kamu diplomasisi faaliyeti olarak ifade etmekteyiz. Coğrafi konumu ve çok kültürlü yapısı sayesinde Türkiye, zengin bir mutfak kültürüne sahiptir. Türk mutfağının Türk dış politikasında öne çıkartılması gereken bir araç olduğunu ve ulus markalaşması için bir fırsat olduğunu düşünmekteyiz. Bu makalede, gastrodiplomasi kavramını inceledikten sonra, Türk mutfağının bileşenlerini tanımladık, Türkiye’nin gastrodiplomasi faaliyetlerini ortaya koyduk ve Türkiye’nin gastodiplomasi girişimleri için önerilerde bulunduk.

Anahtar Kelimeler

Gastrodiplomasi, Kamu Diplomasisi, Türk Mutfağı, Ulus Markalama, Kültürel Diplomasi

Kaynakça

• KAYNAKÇA “Depremde Hasar Gören Hatay Gastronomi Evi Kapılarını Mersin’de Açtı,” Hatay Büyükşehir Belediyesi, 27 April 2023, Accessed 30 May 2023, https://hatay.bel.tr/icerik/depremde-hasar-gorenhatay- gastronomi-evi-kapilarini-mersinde-acti.
• “Emine Erdoğan, ‘Asırlık Tariflerle Türk Mutfağı’ Kitabının Tanıtımına Katıldı,” 4 September 2021, Accessed 14 January 2022, https://www.tccb.gov.tr/haberler/410/130343/emine-erdoganasirlik- tariflerle-turk-mutfagi-kitabinin-tanitim-programina-katildi.
• “Expo’da 4 Kişiden Biri Türk Pavyonunu Gezdi,” Habertürk, 27 October 2015, Accessed 28 December 2021, https://www.haberturk.com/ekonomi/is-yasam/haber/1145306-expoda-4-kisidenbiri- turk-pavyonunu-gezdi.
• “Gastronomik Atak Başlıyor,” Milliyet, 21 December 2019, Accessed 10 January 2022, https://www. milliyet.com.tr/ekonomi/gastronomik-atak-basliyor-6105701.
• “Hatay Gastronomi Akademisi Açıldı,” Hatay Büyükşehir Belediyesi, 26 April 2022, Accessed 30 May 2023, https://hatay.bel.tr/icerik/hatay-gastronomi-akademisi-acildi.
• “Hatay Gastronomi Evi, Türkiye’ye Rol Model Oldu,” Hürriyet, 8 June 2022, Accessed 30 May 2023, https://www.hurriyet.com.tr/lezizz/galeri-hatay-gastronomi-evi-turkiyeye-rol-modeloldu- 41536333/1.
• “Humusçu İbrahim: ‘Antakya’ya Yine İnsanlar Gelecek, Yemek Yiyecek, Yine Gezecekler’,” Nehna, 24 March 2023, Accessed 30 May 2023, https://nehna.org/humuscu-ibrahim-antakyaya-yineinsanlar- gelecek-yemek-yiyecek-yine-gezecekler/.
• “Michelin Guide Inspectors,” n.d., Accessed 28 March 2023, https://guide.michelin.com/th/en/ michelin-guide-inspectors.
• “Michelin Guide,” n.d., Accessed 28 March 2023, https://guide.michelin.com/tr/en/istanbul-province/ istanbul/restaurants.
• “Milano EXPO 2015’te Türkiye Rüzgarı Esti,” TRT Haber, 26 October 2015, Accessed 28 December 2021, https://www.trthaber.com/haber/kultur-sanat/milano-expo-2015te-turkiye-ruzgariesti- 211599.html.
• “Samandağ’ın Gururu,” Habertürk, 6 June 2022, Accessed 30 May 2023, https://www.haberturk. com/hatay-haberleri/97851235-samandagin-gururu-oldu-gastronomi-koyu-ornek-projesecildisamandag- belediyesinin-ortakligi.
• “Türkiye’den Avrupa Başbakanlarına Rakılı ‘Kurtarma Paketi’ Yola Çıktı,” Radikal, 26 November 2008, Accessed 10 January 2022, http://www.radikal.com.tr/ekonomi/turkiyeden-avrupabasbakanlarina- rakili-kurtarma-paketi-yola-cikti-910096/.
• “White House Dinner Sets Off a Turkish-Greek Food Fight,” Eurasianet, (3 April 2012), Accessed 19 November 2021, https://eurasianet.org/white-house-dinner-sets-off-a-turkish-greek-foodfight. Anholt, Simon. “Editor’s Forward to the First Issue,” Place Branding and Public Diplomacy 1, no: 1 (2007): 4-11.
• Chapple-Sokol, Sam. “Culinary Diplomacy: Breaking Bread to Win Hearts and Minds,” The Hague Journal of Diplomacy 8, (2013):161-183.
• Cömert, Menekşe and Fügen Durlu Özkaya, “Gastronomi Turizminde Türk Mutfağının Önemi,” Journal of Tourism and Gastronomy 2, no: 2 (2014): 62-66.
• Çapar, Gizem and Uysal Yenipınar, “Somut Olmayan Kültürel Miras Kaynağı Olarak Yöresel Yiyeceklerin Turizm Endüstrisinde Kullanılması,” Journal of Tourism and Gastronomy Studies 4, (2016): 100-115.
• DeSoucey, Michaela. “Gastronationalism: Food Traditions and Authenticity Politics in the European Union,” American Sociological Review 75, no: 3 (2010): 432-455.
• Düzgün, Ertuğrul and Fügen Durlu Özkaya, “Mezopotamya’dan Günümüze Mutfak Kültürü,” Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3, no: 1 (2015): 41-47.
• Hatay Gastronomi. “Yöresel Yemekler,” (n.d.), Accessed 10 January 2022, http://hataygastronomi.com/ yoresel-yemekler.
• Karaca, Oya Berkay and Sıla Karacaoğlu, “Kültür, Din ve Yemek Etkileşimi Çerçevesinde Arap Mutfağının Kavramsal Olarak İncelenmesi: Adana İli Örneği,” Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9, no: 2, (2016): 561-584.
• Neslihan. Mutfak, Kimlik, Diplomasi: Türkiye’de Gastro Diplomasi. Ankara: Tün Kitap, 2019. Lusa, Dana and Ruzica Jakeseviz, “The Role of Food in Diplomacy: Communicating and ‘Winning Hearts and Minds’ Through Food,” Media Studies 8, no: 16, (2017): 99-119.
• Nye, Joseph S. “Soft Power,” Foreign Policy 80, (1990): 153-171.
• Onaran, Burak. Mutfakta Tarih: Yemeğin Politik Serüveni. İstanbul: İletişim Yayınları, 2019.
• Önçel, Sibel. “Türk Mutfağı ve Geleceğine İlişkin Değerlendirmeler,” Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3, no: 4 (2015): 33-44.
• Pham, Mary Jo A. “Food as Communication: A Case Study of South Korea’s Gastrodiplomacy,” Journal of International Service 22, no: 1, (2013): 1-22.
• Rockower, Paul S. “Recipes for Gastrodiplomacy,” Place Branding and Public Diplomacy 8, (2012): 235- 246.
• Salcigil White, Gizem. “Awards&Trademarks,” (n.d.), 8 January 2022, http://www.gizemsalcigilwhite. com/awards-trademark/#prettyPhoto.
• Soner, Fikret. “Uluslararası Halkla İlişkiler Çerçevesinde Oluşturulan Gastrodiplomasi Modeli: Türkiye İncelemesi ve Öneriler,” PhD Dissertation, T.C. Maltepe Üniversitesi, 2020.
• Sürücüoğlu, Metin Saip and Ayşe Özfer Özçelik, “Türk Mutfak ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi,” 38. İcanas Kongresi, (2008): 1289-1310.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2014 İdare Faaliyet Raporu. 2014.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü. “Gastrodiplomasi 1. Komite Toplantısı Gerçekleştirildi,” 11 October 2020, Accessed 10 January 2022, https:// www.tarimorman.gov.tr/ABDGM/Haber/575/Gastrodiplomasi-1-Komite-Toplantisi- Gerceklestirildi.
• Türk Kahvesi Kültürü ve Araştırmaları Derneği. “Türk Kahvesi ve Kültürel Diplomasinin 40 Yıllık Hatırı Var,” (n.d.), 8 January 2022, https://turkkahvesidernegi.org/index.php?icerik=guncelkahve- haberleri-icerik&medya-merkezi=menuactive&menuguncelkahve=active&icid=10.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı. “Türk Mutfağının Lezzetleri, Akdeniz’in Ödüllü Şeflerini Bir Araya Getirdi,” (2020), Accessed 10 January 2022, https://www. iletisim.gov.tr/turkce/pozitif_iletisim_kampanyalari/detaylar/turk-mutfaginin-lezzetleriakdenizin- odullu-seflerini-bir-araya-getirdi.
• Türkiye Kültür Portalı. “Emine Göğüş Mutfak Müzesi- Gaziantep,” (n.d.), Accessed 10 January 2023, https://www.kulturportali.gov.tr/turkiye/gaziantep/gezilecekyer/emine-gogus-mutfakmuzesi.
• Türkiye Otelciler Birliği. “Türkiye Michelin Rehberi’ne Girdi,” (2022), Accessed 28 March 2023, https://www.turob.com/tr/haberler/2022/show/1215/istanbul-michelin-rehberine-girdi.
• UNESCO Creative Cities Network. “Afyonkarahisar,” (n.d.), Accessed 10 January 2022, https:// en.unesco.org/creative-cities/afyonkarahisar.
• UNESCO Creative Cities Network. “Gaziantep,” (n.d.), Accessed 10 January 2022, https://en.unesco. org/creative-cities/gaziantep.
• UNESCO Creative Cities Network. “Hatay,” (n.d.), Accessed 10 January 2022 https://en.unesco.org/ creative-cities/hatay.
• UNESCO Intangible Cultural Heritage. “Ceremonial Keşkek Tradition,” (n.d.), Accessed 8 January 2022, https://ich.unesco.org/en/RL/ceremonial-kekek-tradition-00388.
• UNESCO Intangible Cultural Heritage. “Culture of Çay(tea),” (n.d.), Accessed 28 March 2023, https:// ich.unesco.org/en/RL/culture-of-ay-tea-a-symbol-of-identity-hospitality-and-socialinteraction- 01685.
• UNESCO Intangible Cultural Heritage. “Flatbread Making and Sharing Culture: Lavash, Katyrma, Jupka, Yufka,” (n.d.), Accessed 8 January 2022, https://ich.unesco.org/en/RL/flatbreadmaking- and-sharing-culture-lavash-katyrma-jupka-yufka-01181.
• UNESCO Intangible Cultural Heritage. “Turkish Coffee Culture and Tradition,” (n.d.), Accessed 8 January 2022, https://ich.unesco.org/en/RL/turkish-coffee-culture-and-tradition-00645.
• Wilson, Rachel. “Cocina Peruana Para El Mundo: Gastrodiplomacy, the Culinary Nation Brand, and the Context of National Cuisine in Peru,” Exchange: The Journal of Public Diplomacy 2, no: 1, (2013): 13-20.
• Zhang, Juyan. “The Foods of the Worlds: Mapping and Comparing Contemporary Gastrodiplomacy Campaigns,” International Journal of Communication 9, (2015): 568-591.