Yeşilçam Sinemasında Dinsel ve Tarihsel İmge Kullanımı

Yıl 2018, Sayı: 1, 172 - 202, 02.04.2018

Emel Akbaş

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2018.1.16

Öz

Tarih içinde gerilere gidildikçe, “bilinen gerçek” ile “bilinmeyen” arasında bir
yarığın olması kaçınılmazdır. Sinemanın yaratıcılığını ortaya koyduğu ve yorum getirme özgürlüğünü elde ettiği alan, tarihçinin “bilinmeyen” dediği bu
alandır. Sinemanın devletler için en iyi propaganda aracı olduğu keşfedildikten hemen sonra bu alandaki çalışmalara hız verilmiş ve bu amaçla peşi sıra
tarihi konulu filmler çevrilmiştir. Bu çalışma Ortaçağ tarihini konu edinen Türk
yapımı filmlerin senaryolarının, ortaya koyduğu mesajları ve ulaşmak istediği
noktayı değerlendirmeyi amaçlamıştır. İçerikleri dikkate alınarak filmler kendi
içinde: İslâm Tarihi Konulu Filmler (yaygın bilinen adıyla Hazretli Filmler), Orta
Asya Konulu Filmler, Selçuklu Tarihi Konulu Filmler ve Osmanlı Tarihi Konulu
Filmler adı altında bölümlere ayrılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk sineması, ortaçağ Türk tarihi, tarih yazımı, ideoloji, algı

Kaynakça

• Acun, F. (1998). “Yakın Dönem Tarihi Metodolojisi”. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. 42. 717-756.
• Akpınar, N. Ş. (2014). Türk Sinemasında Kahraman Miti. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü.
• Aksöz, A. A. (2008). Türk Sineması ve Milliyetçilik. (Yayınlanmamış Mezuniyet Tezi). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Alangu, T. (1983). Türkiye Folkloru El Kitabı. İstanbul: Adam Yayıncılık.
• Alper, E. (2002). “Tarih ve Sinema İlişkisi Üzerine”. Tarih ve Toplum Aylık Ansiklopedik Dergi. 38(227). 5.
• Althusser, L. (1978). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları. (Y. Alp ve M. Özışık,çev.). İstanbul: Birikim Yayınları.
• Bostancı, M. N. (1999). Bir Kolektif Bilinç Olarak Milliyetçilik. İstanbul: Doğan Kitap.
• Candemir, Ö. (1986). Türk Sinemasında Dinî Filmler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çelik, M. A. (2015). Türk Kimliğinin İnşasında Türk Sinemasının Rolü- Tarihi Filmler ve Cüneyt Arkın Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çoruk, H. (2002). “Çizgi Romanlarımızda Kahramanlık Türü”. L. Cantek (ed.) Çizgili Hayat Kılavuzu Kahramanlar, Dergiler ve Türler. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Demirtaş, H. (2014). Türk Sinemasında 1960-1980 Yılları Arasında Çizgi Roman Uyarlaması Fantastik Filmlerde Erkek Kahraman Temsili. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Diriklik, S. (1995). Fleşbek: Türk Sinema-TV’sinde İslami Endişeler ve Çizgi Dışı Oluşumlar I. İstanbul: Söğüt Ofset.
• Dorsay, A. (2000). Sinema ve Çağımız. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Duruel, S. A. (2002). Sinema Tarih İlişkileri ve Türk Sinemasında Tarihe Bakış. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ergin, M. (2003). Dede Korkut Kitabı. İstanbul: Boğaziçi Yayınları.
• Evren, B. (2003a). Yeşilçam ve İnanç Sineması. Antrakt. 72. 13. (2003b). Şimdi Onlar İktidar. Sonsuzkare. 1(1). 10.
• Ferro, M. (1995). Sinema ve Tarih. İstanbul: Kesit Yayıncılık.
• Genç, S. (2010). Toplumsal Tarih Anlatımı ve Sinema. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Gürsoy, Ö. (2005), Türk Sinemasının Tarihe Bakışı ve Türk Tarihinin Temsili. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Güvenç, (1995). Türk Kimliği, Kültür Tarihinin Kaynakları. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Karahanoğlu, I. (2007). 1950-1970 Yılları Arasında Türk Sinemasının Temel Özelliklerinin Oluşmasını Sağlayan Toplumsal, Ekonomik, Siyasi Kültürel, Etkenler ve Bunların Türk Sinema Tarihindeki Yeri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Lüleli, Y. (2007). Sinema ve Din: Türk Sineması Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Maktav, H. (2005). Kur’an’dan Kurama İslâmî Sinema, Modern Türkiye‘de Siyasi Düşünce –İslâmcılık- VI. (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Menekşe, Ö. (2005). Türk Sinemasında Din ve Din Adamı İmajı. II. Uluslararası Dinî Yayınlar Kongresi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. 49-50.
• Okumuş, F. (2010). Sinema Tarihyazımına Farklı Bakmak ve Türk Sineması Tarihyazımı İçin Yöntem Arayışı. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Öngören, M. T. (1982). Sinemada Kadın ve Cinsellik Sömürüsü. Ankara: Dayanışma Yayınları.
• Özgüç, A. (1976). Türk Sineması Sansür Dosyası. İstanbul: Koza Yayınları.
• Özgüç, A. (2005). Türlerle Türk Sineması; Dönemler, Modalar, Tiplemeler. İstanbul: Dünya Kitapları.
• Scognamillo, G. ve Demirhan, M. (2005). Fantastik Türk Sineması. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Tırpan, M. (2004). Sinema ve İdeoloji Türk Sinemasında Politik Filmler. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Tunç, H. (2013). 2000 Sonrası Türk Sinemasında Değişen Din-Toplum Algısı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yenen, İ. (2011). Toplumsal Tezahürleri Bağlamında Türk Sinemasında Din Dindarlık ve Din Adamı Olgusu. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, T. E. (2007). Tarihi Kostüme Avantür Sineması’nda Kahraman Tiplemesinin Psikolojik Analizi. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yılmaz, E. (1997). 1968 ve Sinema. Ankara: Kitle Yayınları.