‘Boğaziçi Medeniyeti’nde Balık Kültürü ve Lüfer

Yıl 2019, Sayı: 3, 28 - 52, 01.04.2019

Cem Erkebay Nurdoğan Rigel

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2019.3.43

Öz

Günümüzde nostalji olarak anımsanan “Boğaziçi Medeniyeti” kavramı, içinde yaşam biçiminin de yansıdığı İstanbul’un 17. yüzyıl Osmanlı döneminden; genç Türk Cumhuriyeti’nin katılmasa da sıkıntılarını yaşadığı İkinci Dünya Savaşı yıllarına kadar süren bir zaman dilimidir. Yaklaşık 250 yıl süren bu dönemde günlük yaşamın belleklerdeki karşılığında “Balık Kültürü” ve bu kültürün başrolünde de lüfer yer alırdı. Bu çalışmada, tarihsel bir perspektif içinden İstanbul yaşamının Boğaziçi’nde şekillenen bölümünde lüfer balığı çevresindeki sosyal grubun dinamikleri ele alınacak, lüfer balığı çevresinde oluşan yaşam biçimi ve sosyal yapı, edebi metinler (Ahmet Hamdi Tanpınar ve Abdülhak Şinasi Hisar) ve anılardaki (Asaf Muammer ve Ali Pasiner) anlatılarından yararlanılarak aktarılacaktır.

Anahtar Kelimeler

medeniyet, Boğaziçi Medeniyeti, balık kültürü, lüfer, bellek, anlatı, yaşam biçimi

Kaynakça

• Abasıyanık, S. F. (2002). Toplu Öyküler. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Akçura, G. (1993). Boğaziçi Yazıları. İstanbul: Mas Matbaacılık.
• Aktürk, Ş. (2007). “Braudel’den Elias’a ve Hungtington’a ‘Medeniyet’ Kavramının Kullanımları”. Doğu-Batı Dergisi. 41. 147.
• Barthes, R. (2008). Göstergeler İmparatorluğu. (T. Yücel, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Baudrillard, J. (1991). Sessiz Yığınların Gölgesinde Toplumsalın Sonu. (O. Adanır, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bourdieu, P. (1987). Distinction, A Social Critique of the Judgement of Taste. Cambridge: Harvard University Press.
• Çetintaş, B. (2015). “Bir Boğaz Medeniyeti Vardı”. 1453 İstanbul Kültür ve Sanat Dergisi. 22. 13.
• Derrida, J. (2011). Gramatoloji. (İ. Birkan, çev.). Ankara: Bilgesu Yayınları.
• Ferguson, N. (2015). Uygarlık. (N. Elhüseyni, çev.) İstanbul: Yapı Kredi Yayınları
• Foucault, M. (2014). Bilginin Arkeolojisi. (V. Urhan, çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Gökalp, M. (Yön.). (2017). Lüfer [Sinema Filmi].
• Güler, R. (2014). “Lüfer Devri”. I. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu Bildirileri. 247-248. İstanbul: İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi Yayınları.
• Hemingway, E. (2006). İhtiyar Adam ve Deniz. (O. Azizoğlu, çev.) Ankara: Bilgi Yayınları.
• Hisar, A. Ş. (1997). Boğaziçi Mehtapları. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Junger, S. (2009). Kusursuz Fırtına. (K. Atak, çev.). İstanbul: Galata Yayınları.
• Koç, M. (2004). Türk Edebiyatı’nda Boğaziçi ve Boğaziçi Medeniyeti. İstanbul: Eren Yayınları.
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. (N. Erdem, çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Lyotard, J.-F. (2012). Libidinal Ekonomi. (E. Sünter, çev.). İstanbul: Hil Yayınları.
• Melville, H. (2006). Moby Dick. (S. Eyüboğlu ve M. Urgan, çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Muammer, A. (2015). İstanbul Balık Kültürü. (R. Güler, düz.). İstanbul: Küre Yayınları.
• Nesin, A. (2014). İstanbul’un Halleri. İstanbul: Nesin Yayınları.
• Parla, J. (2015). Türk Romanında Yazar ve Başkalaşım. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Pasiner, A. (2001). İki Boğazın Suları. İstanbul: Remzi Yayınları.
• Pekin, F. ve Dinç, B. (2004). Efsanevi Başkent İstanbul. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Rasim, A. (Ocak 1954). “Vay Lüfer Vay”. Balık ve Balıkçılık. 2(1). 18.
• Sartre, J. P. (1994). Bulantı. (S. Hilav, çev.). İstanbul: Can Yayınları.
• Steinbeck, J. (2002). Amerika ve Amerikalılar. (A. Yılmaz, çev.). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (2000). Yaşadığım Gibi. İstanbul: Dergah Yayınları.
• ___________ (2004). Beş Şehir. İstanbul: Dergah Yayınları.
• ___________ (2009). Huzur. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Yazıcıoğlu, S. (Mayıs 2013). Medeniyet Kavramı Üzerine Bazı Düşünceler. http://ww3.ticaret.edu.tr/bgur/files/2013/05/sait-yaz%C4%B1c%C4%B1o%C4%9Flu_ ders_notu.pdf. 3 Şubat 2018.