THE PROPAGANDA MODEL ON SOCIAL MEDIA: A REVIEW ON OBSERVATION CONSUMPTION

Yıl 2021, Sayı: 8, 160 - 185, 14.10.2021

Anıl Durmuşahmet

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2021.4.8.142

Öz

The propaganda model deals with how the media facilitates the manufacturing of consent in the mass within the scope of critical political economy. The five news filters included in the model reveal the system of the media's operations to realize this production. So, the main question of this study is; “Is the same order valid for consent manufacturing in social media?”. In this style, this study investigates the social media counterpart of the propaganda model, examines the analysis of political economy in social media, and handles the functioning of the concepts of surveillance and big data in social media.

Anahtar Kelimeler

social media, critical political economy, manufacture of consent, surveillance, big data

Sosyal Medyada Propaganda Modelinin Karşılığı: Gözetimin Tüketimi Üzerine Bir İnceleme

Öz

Propaganda modeli, medyanın eleştirel ekonomi politiği kapsamında, medyanın rıza imalini kitlede nasıl sağladığını ele almaktadır. Model içerisinde yer alan beş haber süzgeci, bu imalin gerçekleşmesi için medyanın gerçekleştirdiği işlemlerin sistemini ortaya koymaktadır. Bu çalışmanın ana sorunsalı; “sosyal medyadaki rıza imalinde de aynı düzen geçerli midir?” sorusu olmuştur. Çalışmada gözetim kavramının sosyal medya aracılığıyla nasıl metalaştırılarak tüketilebilir bir nesne haline geldiği; sosyal medyanın pek çok farklı alan ile olan girift yapısı kapsamında ele alınmıştır. Çalışma niteliksel paradigmaya dayalı descriptif (betimleyici) yöntem kullanılarak yürütülmüştür. Bu bağlamda, çalışma: (i) propaganda modelinin sosyal medyadaki karşılığını, (ii) sosyal medyadaki ekonomi politiğin analizini ve (iii) sosyal medyadaki gözetim ve büyük veri kavramlarının işleyiş sürecini ele almaktadır.

Anahtar Kelimeler

sosyal medya, eleştirel ekonomi politik, rıza imalatı, gözetim, büyük veri

Kaynakça

• Agar, J. (2003). The Government Machine A Revolutionary History of the Computer. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press.
• Althusser, L. (2000). İdeoloji ve Devletin İdeolojik Aygıtları (4 b.). (Y. Alp, ve M. Özışık, Çev.) İstanbul: İletişim.
• Amer, K., ve Noujaim, N. (Yönetenler). (2019). The Great Hack [Sinema Filmi].
• Cadwalladr, C. (2019, 04). Ted. Facebook's Role in Brexit: https://www.ted.com/talks/carole_cadwalladr_facebook_s_role_in_brexit_and_the_threat_to_democracy#t-903329 adresinden alındı
• ---------- C. (2019, 10 04). The Guardian. Hillary Clinton: Zuckerberg should pay price for damage to democracy: https://www.theguardian.com/technology/2019/nov/04/hillary-clinton-mark-zuckerberg-pay-price-damage-democracy adresinden alındı
• Cadwalladr, C., ve Graham-Harrison, E. (2018). The Cambridge analytica files. The Guardian, 21(2), 6-7 Carroll, D. (2019, 04). Democracy Under Attack: One Man's Journey to Get His Data Back. 05 12, 2019 tarihinde TEDxMidAtlantic: ttps://www.ted.com/talks/david_carroll_democracy_under_attack_one_man_s_journey_to_get_his_data_back adresinden alındı
• Chomsky, N. (2012). İktidarı Anlamak (2 b.). (P. R. Mitchell, ve J. Schoeffel, Dü) İstanbul: bgst Yayınları.
• ---------- (2012). Medya Gerçeği (4 b.). (A. Yılmaz, ve O. Akınhay, Çev.) İstanbul: Everest.
• Cohen, N. S. (2019). Bir Mücadele Alanı Olarak Kültürel İş: Freelance Çalışanlar ve Sömürü. V. Mosco, ve C. Fuchs içinde, Marx Geri Döndü Medya, Meta ve Sermaye Birikimi (s. 45-82). İstanbul: NotaBene Yayınları.
• Çakar Mengü, S. (2012). Halkla İlişkiler Bir Kültür Politikası. Konya: Eğitim Yayınevi.
• Dandeker, C. (1990). Surveilance, Power and Modernity: Bureaucracy and Discipline from 1700 to the Present Day. Cambridge: Polity Press. Eavis, P., ve Lohr, S. (2020, 08 19). New York Times. 08 21, 2020 tarihinde Big Tech’s Domination of Business Reaches New Heights: https://www.nytimes.com/2020/08/19/technology/big-tech-business-domination.html adresinden alındı
• Erdoğan, İ. (2014). Teori ve Pratikte Halkla İlişkiler (3 b.). Ankara: ERK. Erdoğan, İ., ve Alemdar, K. (2005). Öteki Kuram: Kitle İletişim Kuram ve Araştırmalarının Tarihse ve Eleştirel Bir Değerlendirmesi (2 b.). Ankara: Erk Yayınları.
• Foucault, M. (1992a). Hapishanenin Doğuşu. (M. A. Kılıçbay, Çev.) Ankara: İmge Kitabevi.
• ---------- (1992b). Söylemin Düzeni (Ders Notları). İstanbul: YKY.
• Fuchs, C. (2014). Digital Labour and Karl Marx. NewYork-London: Routledge.
• ---------- (2015). Culture and Economy in The Age of Social Media. New York: Routledge.
• ---------- (2016). Critical Theory of Communication. London: University of Westminster Press.
• ---------- (2018). Google Kapitalizmi. F. Aydoğan içinde, Yeni Medya Kuramları (2 b., s. 71-84). İstanbul: Der Yayınları.
• Garnham, N. (2000). Emancipation, the Media and Modernity Arguments About the Media and Social Theory. New York: Oxford University Press.
• Gasset, O. Y. (1992). Kitlelerin İsyanı. İstanbul: Bedir Yayınevi.
• Golding, P., ve Murdock, G. (2014). Kültür, İletişim ve Ekonomi Politik. S. İrvan (Dü.) içinde, Medya Kültür Siyaset (B. Kejanlıoğlu, Çev., 3 b., s. 49-76). Ankara: Pharmakon.
• Griffin, A. (2019). Independent UK. Facebook and Twitter , Study Finds: https://www.independent.co.uk/life-style/gadgets-and-tech/news/facebook-twitter-personal-data-what-know-information-social-media-a8739376.html
• Güngör , N. (2016). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar (3 b.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Herman , E. S., ve Chomsky, N. (2017). Rızanın İmalatı: Kitle Medyasının Ekonomi Politiği. (E. Abadoğlu, Çev.) İstanbul: bgst Yayınları.
• Horkheimer, M. (1998). Akıl Tutulması (4 b.). İstanbul: Metis.
• Isaak, J., ve Hanna, M. J. (2018). User data privacy: Facebook, Cambridge Analytica, and privacy protection. Computer, 51(8), 56-59.
• Kaiser, B. (2018). Hukuk Sizi Korumaz. 02 19, 2019 tarihinde YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=Juwp6fhn6bc adresinden alındı
• Karadoğan Doruk, E. (2015). İknanın Sosyal Psikolojisi (Temel Kavramlar ve Kuramlarıyla). İstanbul: Derin Yayınları.
• Le Bon, G. (2014). Kitleler Psikolojisi. (H. Can, Çev.) Ankara: Tutku Yayınevi.
• Marcuse, H. (2010). Tek Boyutlu İnsan. İstanbul: İdea Yayınları.
• Margetts, H. (2003). Information Technology in Government Britain and America. London ve New York: Routledge LSE.
• Marr, B. (2019). Büyük Veri İş Başında. (B. Gündüz, Çev.) İstanbul: MediaCat.
• Mattelart, A. (2012). Gözetimin Küreselleşmesi - Güvenlileştirme Düzeninin Kökeni. (O. Gayretli, ve S. E. Karacan, Çev.) İstanbul: Kalkedon.
• Morozov, E. (2011). The Net Delusion - The Dark Side of Internet Freedom. New York: PublicAffairs.
• Mosco, V. (2004). The Digital Sublime. London: The MIT Press.
• ---------- (2009). The Political Economy of Communication (2 b.). California: SAGE.
• ---------- (2014). To The Cloud: Big Data in A Turbulent World. London: Paradigm Publishers.
• ---------- (2017). Society Now Becoming Digital Toward a Post-Internet Society. Binglay: Emerald Publishing.
• Mosco, V., ve Fuchs, C. (Dü). (2019). Marx Geri Döndü - Medya, Meta ve Sermaye Birikimi (2 b.). (F. Başaran, Çev.) İstanbul.
• Nix, A. (2016, 09 27). Cambridge Analytica - The Power of Big Data and Psychographics. 01 28, 2019 tarihinde Youtube: https://www.youtube.com/watch?v=n8Dd5aVXLCc adresinden alındı
• NTV. (2016, 11 01). 06 13, 2019 tarihinde Facebook Snapchat'ten Sonra O Uygulamayı da Satın Alamadı: https://www.ntv.com.tr/galeri/teknoloji/facebooksnapchattensonra-o-uygulamayi-da-satin-alamadi,q5X2-MrSOka5d-AAbsFnEQ/JVG2BXrNNkyL3egD-0Iqbw adresinden alındı
• Olson, P. (2014, 10 06). Forbes. Facebook Closes 19 Billion Dollar WhatsApp Deal: https://www.forbes.com/sites/parmyolson/2014/10/06/facebook-closes-19-billion-whatsapp-deal/#5226e1125c66 adresinden alındı
• Oxford Learner's Dictionaries. (2020, 08 21). Oxford Dictionary: https://www.oxfordlearnersdictionaries.com/ adresinden alındı
• Papuççiyan, A. (2017, 05 30). Webrazzi. 03 18, 2019 tarihinde Facebook'un Snapchat'ten Kopyaladığı Her Şey: https://webrazzi.com/2017/05/30/facebookun-snapchatten-kopyaladigi-her-sey/ adresinden alındı
• Poe, M. T. (2019). İletişim Tarihi (Konuşmanın Evriminden İnternete Medya ve Toplum (2 b.). (U. Y. Kara, Çev.) İstanbul: Islık.
• Radcliff, B. (2001). The Political Economy of Human Happiness. K. Dowding, J. Hughes, ve H. Margetts içinde, Challenges to Democracy: Ideas, Involvement and Instutions (s. 33-45). New York: Palgrave Macmillan.
• Rodriguez, S. (2019, 09 24). CNBC Tech. As calls grow to split up Facebook, employees who were there for the Instagram acquisition explain why the deal happened: https://www.cnbc.com/2019/09/24/facebook-bought-instagram-because-it-was-scared-of-twitter-and-google.html adresinden alındı
• Sabancı, A. (2019, 01 29). Journo. 04 21, 2019 tarihidne Facebook Herkesi Nasıl Takip Ediyor?: https://journo.com.tr/facebook-herkesi-nasil-takip-ediyor adresinden alındı
• Sample, I. (2020, 01 13). The Guardian. What are deepfakes - and how can yo spot them?: https://www.theguardian.com/technology/2020/jan/13/what-are-deepfakes-and-how-can-you-spot-them adresinden alındı
• Schiller, H. (2018). Zihin Yönlendirenler (3 b.). (C. Cerit, Çev.) İstanbul: Pınar Yayınları.
• Shen, L. (2020, 09 04). Fortune. Majority of tech employees and potential founders say big tech needs more regulation: https://fortune.com/2020/09/04/majority-of-tech-employees-and-potential-founders-say-big-tech-needs-more-regulation/ adresinden alındı
• Slattery, M. (2017). Sosyolojide Temel Fikirler (9 b.). (Ü. Tatlıcan, ve G. Demiriz, Dü) Ankara: Sentez Yayıncılık.
• Sputnik. (2019, 08 28). 08 29, 2019 tarihinde Facebook'tan Snapchat'e Rakip Uygulama: https://sptnkne.ws/99Ue adresinden alındı
• Susskin, L. E., ve Atamer, S. A. (2016). Konsensusun İnşası. (T. Bora, Dü.) İstanbul: İletişim.
• TDK . (2020). 09 10, 2020 tarihinde TDK Sözlükleri: https://sozluk.gov.tr/ adresinden alındı
• Toffler, A. (2008). Üçüncü Dalga. (S. Yeniçeri, Çev.) İstanbul: Koridor Yayıncılık.
• Touchard, J. (2015). Siyasal Düşünceler Tarihi. (İ. Yerguz, Çev.) İstanbul: Islık.
• Virilio, P. (1998). "Military Space", The Virilio Reader. (J. Derren, Dü.) Oxford: Blackwell.
• Wardle, C., ve Derakhshan, H. (2017). INFORMATION DISORDER: Toward an interdisciplinary framework. Strasbourg: Council of Europe.
• Zuboff, S. (2019). The Age of Surveillance Capitalism: The Fight for a Human Future at the New Frontier of Power. Londra: Profile Books.