Sinema ve Televizyon Temsillerinde Reklamcı Stereotipleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2022, Sayı: 9, 120 - 141, 27.04.2022

Ayşe Koncavar Mustafa C. Sadakaoğlu

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2022.5.9.158

Öz

Medya temsilleri taşıyıcısı oldukları kültürel kodlar aracılığıyla iktidar ilişkilerinin meşrulaştırılmasına ve yeniden üretilmesine katkıda bulunmaktadır. Birer medya temsili olarak sinema filmleri ya da televizyon dizileriyse toplumsal güç ve iktidar ilişkilerine uygun olarak kurgulanmaktadır. Bu nedenle sinema ve televizyon temsillerini üretildikleri ya da tüketildikleri dönemin egemen güç ve iktidar ilişkilerinden bağımsız ele almak çoğu zaman yanıltıcı olmaktadır. Sinema ve televizyon temsilleri izleyicilerine sundukları kimlikler aracılığıyla üretildikleri dönemin hâkim eğilimlerine dair önemli ipuçları vermektedir. Bu çerçevede çalışmanın başlangıç varsayımı; “Türkiye’nin 1970’li yıllardan günümüze geçirmiş olduğu siyasi, iktisadi ve kültürel dönüşüm sonrası pek çok şeyin yanı sıra sinema ve televizyon yapımlarında reklamcı kimliğinin temsil tercihlerinin de dönüşmüş olduğu” şeklinde özetlenebilir. Çalışmanın başlangıç varsayımını kanıtlamak maksadıyla araştırma kısmının birinci bölümünde 1970 ila 1980’li yılların değerlendirilmesi için toplam dört sinema filmi incelenmektedir. Araştırma kısmının ikinci bölümündeyse; 2000 ila sonrası yılların değerlendirilmesi maksadıyla toplam dört televizyon dizisi odağa alınmaktadır. Çalışma neticesinde 1970 ila 1980’li yıllarda çekilen sinema filmlerinde reklamcı kimliğinin temsiline yönelik etik ilkeler üzerinden dile getirilen eleştirel bakış açısının, 2000’li yıllardan itibaren ülkenin geçirdiği siyasi, iktisadi ve kültürel dönüşümün etkisiyle ortadan kalktığı ve temsil tercihlerinde gözle görülür değişime neden olduğu sonucuna varılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Reklamcı, kimlik, sinema, televizyon, temsil ve söylem

Kaynakça

• Berger, A. A. (1993). Kitle iletişiminde çözümleme yöntemleri. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Çavdar, T. (2013). Türkiye’nin demokrasi tarihi. Ankara: İmge Kitabevi.
• Cemalcılar, İ. (1994). Pazarlama. İstanbul: Beta Yayınları.
• Coyne, T. (1997). Sampling in qualitative research. Purposeful and theoretical sampling; Merging or clear boundaries. Journal of Advanced Nursing, 26(3), 623-630.
• Dijk, T. A. (1999). Söylemin Yapıları ve İktidarın Yapıları. M. Küçük (der.), Medya iktidar ideoloji. Ankara: Ark Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2002). İletişimi anlamak. Ankara: Erk Yayınları.
• Gülsoy, T. (1999). Reklam terimleri ve kavramları sözlüğü. İstanbul: Adam Yayınları.
• Harms, J. ve Kellner, D. (1991). Toward a critical theory of advertising. Current Perspectives in Social Theory, 11, 41-67.
• Haug, W.F. (1986). Critique of commodity aesthetics. Minneapolis: University of Minnesota Press. Heper, M. (2011). Türkiye’nin siyasal hayatı. İstanbul: Doğan Kitap.
• Kazgan, G. (2005). Türkiye ekonomisinde krizler. İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Kellner, D. (2011). Cultural Studies, Multiculturalism and Media Culture. B. Yousman, vd. (der.), Gender, race, and class in media: A critical reader. California: Sage Publications.
• Larrain, J. (1994). Ideology and cultural identity. London: Polity Press.
• Liamputtong, P. (2013). Qualitative research methods. Melbourne: Oxford University Press.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji sözlüğü. (O. Akınhay ve D. Kömürcü, çev.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Moscovici, S. (1984). The phenomenon of social representations. Cambridge: Cambridge Press. Odabaşı, Y. (2002). Pazarlama iletişim yönetimi. İstanbul: MediaCat Kitapları.