Yeraltı'ndaki Absürdü Anlamak

Yıl 2022, Sayı: 10, 144 - 154, 21.10.2022

Merve Kaptan Pınar Karaca

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2022.5.10.173

Öz

Yeraltında kaybolmuş ya da kendi içerisinde kilitli kalmış insan skandallara vesile olmuş hayatını seyre dalar. Görmek için ne kadar çabalarsa o kadar aşağılanır. Bütünüyle bir varlık olarak var olmayı başaramadıkça nefreti büyür. Zeki Demirkubuz’un Yeraltı filmi, absürd kavramıyla özdeşleşen anti-kahramanı Muharrem karakteriyle seyircisini affalatır. Sosyal anlamda tükenmiş bu karakter, rasyonel ve mantıklı fikirler yerine akıldışı ve absürd olanı savunur gibi gözükmektedir. İzleyicinin baş karakterle kurabileceği empati seviyesi bu noktada sorgulamaya açılır: bir anti-kahraman ile empati kurmak nasıl mümkün olabilir? Bu çalışmanın amacı Demirkubuz’un, Dostoyevski’nin Yer Altında Notlar romanından esinlenerek yarattığı Muharrem karakteri aracılığıyla empati duygusunun imkanını sorgularken kavramsal altyapıyı Alman felsefeci Wilhem Dilthey’in Diğer İnsanları ve İfadelerini Anlamak makalesi üzerinden kurmaktadır. Dilthey’in bu makaledeki temel argümanını takip ederek, sağduyuya ters düşüyor ve kendisiyle çelişiyormuş gibi görünen fikir ve davranışların varoluşçuluk felsefesi çerçevesi içerisinde anlamlandırılabileceğimizi savunacağız. Bu çerçeveyi, filmin ana karakteri Muharrem’in Tanrı’nın olmadığı evrensel boşlukla yüzleşmede içine düştüğü paradoksların altını çizerek oluşturacağız.

Anahtar Kelimeler

Zeki Demirkubuz, Yeraltı, Absürd, Wilhelm Dilthey, Özdeşleşmek

Understanding the Absurd Inside

Öz

Lost in a basement, or locked up in himself, a man contemplates the horror of his scandalous life. How much he struggles to see, that much he becomes ridiculous. His hatred grows of his inability to exist as a complete being. Anyone who sees Zeki Demirkubuz’s Yeraltı (Inside) would be struck by his antihero character Muharrem who is coupled with the absurd. This is a socially frustrated individual who seems to defend the irrational and the absurd instead of the rational and commonsensical ideas of his age. For the spectator, the question of empathy arises at this level: How an identification in empathy with an antihero is possible? This study aims to assess the possibility of identification in empathy with another self through Demirkubuz’s character Muharrem, inspired by Dostoevsky’s novel Letter From Underground, by taking the German philosopher Wilhelm Dilthey’s article The Understanding of Other Persons and Their Expressions as the reference point. Following Dilthey’s thesis, we will argue that what seems contrary to commonsense and self-contradictory can be read and understood within an existentialist framework. This framework is presented by underlining some major paradoxes in Muharrem’s way of thinking and behaving when facing the universal nothingness devoid of God.

Anahtar Kelimeler

Zeki Demirkubuz, Inside, Absurd, Wilheml Dilthey, Identification

Kaynakça

• Camus, A. (1955). The Myth Of Sisyphus And Other Essays. New York: Knopf.
• Chernyshevsky, N. (1989). What is to be done? (M.R. Katz, trans.). New York: Cornell University Press.
• Demirkubuz Z. (Yön). (2012). Yeraltı [Sinema Filmi]. İstanbul: Tiglon Dağıtım.
• Diamond, C. (1995). The Realistic Spirit: Wittgenstein, Philosophy and the Mind. Cambridge: MIT Press.
• Dostoevsky, F. (1960). Notes From Underground. New York: E.P. Dutton & Co, Inc.
• Dostoyevsky, F. (2014). The Karamazov Brothers. England: Wordsworth Editions.
• Fanger, D (1967). Dostoevsky and Romantic Realism: A Study of Dostoevsky in Relation to Balzac, Dickens, and Gogol. Cambridge: Harvard University Press.
• Ferrara, L. (1991). Philosophy and the Analysis of Music: Bridges to Musical Sound, Form, and Reference. ABD: Greenwood Press.
• Guignon, C. B. (1993). The Grand Inquisitor: With Related Chapters from The Brothers Karamazov. ABD: Hackett Publishing.
• Hall, H. G. (1960). Aspects of the Absurd. Yale French Studies, 25(Albert Camus). 26-32.
• Hodges, H.A. (1969). Wilhelm Dilthey: An Introduction, London: Routledge & Kegan Paul.
• Hodges, H.A. (2013). Wilhelm Dilthey. London: Routledge & Kegan Paul.
• Kalliope.org, “Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)” Johann Wolfgang von Goethe: »Meine Göttin« (kalliope.org) Erişim Tarihi : 30.05.2022.
• Matlaw, R. E. (1960). An Introduction To Notes From Underground. New York: E.P. Dutton & Co, Inc.
• Morson, G.S. (1999). Paradoxical Dostoevsky. The Slavic and East European Journal, 43(3). 471-494.
• Palmer, R. E. (1969). Hermeneutics: Interpretation Theory in Schleiermacher, Dilthey, Heidegger, and Gadamer. ABD : Northwestern University Press.
• Schrufeider, G. (1983). The Logic of the Absurd. Philosophical and Phenomenological Research, 44(1). 61-83.
• Vasililou, I. (2001). Wittgenstein, Religious Belief And On Certainity. R.L. Arrington and M. Addis (Ed.), In Wittgenstein And Philosophy Of Religion (3-22). London : Routledge
• Wasiolek, E. (1964). Dostoevsky The Major Fiction. Cambridge: The M.I.T. Press.