Bir Heterotopya Mekânı Olarak Metaverse Gerçekliğinde Kendilik Anlayışının Dönüşümü

Yıl 2022, Sayı: 10, 186 - 206, 21.10.2022

Seda Avcı

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2022.5.10.175

Öz

Bu çalışmada Metaverse dünyasının Michel Foucault’nun heterotopyaları üzerinden bir mekân olarak nasıl var olduğu ve bu varoluşta kendiliğe ilişkin anlayışın, toplumsallık, ortaklık, ölümsüzlük, bütünün bir parçası olma ve özgür iradenin yitimi temelinde yeniden nasıl kurgulanabileceği kavramsal olarak tartışılmaktadır.

Foucault’nun, heterotopyaların ayna örneğinde “gerçek dışı, sanal bir alan” olarak tiyatroyu ve sinema üzerinden tanımladığı yanılsamaya, “metaverse” örneği de eklenebilir. Metaverse de farklı düşüncelere, farklı yaşamlara sahip kişileri aynı anda ve zamanda buluşturma potansiyeline sahiptir. Bu potansiyel birbirleriyle ilişkisi olmayan ve normal durumlarda bir araya gelemeyecek birçok mekânın tek bir mekânda bir araya gelmesi ile ilgilidir. Ayrıca tek bir mekânın içinde birçok zaman ve mekânı barındırabildiği gibi yaratılan heterokroni ile hem mekân, içinde yaşayabilmeyi hem de kendisinden soyutlanabilmeye imkân tanır, yaşanılan zamandan başka bir zamana gitmeyi de sağlar. Fakat bu imkân, tıpkı Heterotopyaların beşinci ilkesinde olduğu gibi, belirli kurallara tabidir ve bu kurallar önceden belirlenmiştir.

Tüm bu benzeşimler üzerinden metaverse dünyasının bir heterotopya olduğu kabulü ile bu mekanda kendilik deneyiminin şekillenmesinin, sunumunun, kendilik ile ilgili algının genellikten özelliğe, kamusallıktan bireyselliğe, toplumun herhangi bir parçası olmaktan, kendi özgür iradesi olan otonom bir varlığa, doğru bir hareketi olup olmadığı anlaşılmaya çalışılmıştır. Anlam keşfi yapılan bu çalışmada, Metaverse dünyasında kendilik kavramının ve insana dair algının nasıl dönüşüp değişeceğine ilişkin çerçeve hermeneutik yöntemle çizilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Metaverse, Heterotopya, Kendilik, Özne

The Transformation of the Understanding of Self in the Metaverse Reality as a Heterotopia Place

Öz

This paper conceptually discusses how Metaverse world exists as a space taking Michael Foucault’s concept of heterotopia and how within this space the understanding of self, reshaped with the concepts of sociality, partnership, immortality, being a part of a whole and the disappearance of free will.
Foucault’s heterotopian mirror example defines theater and cinema as a “surreal, virtual place” and sees it as an illusion and metaverse can be added to these examples. Metaverse has the potential of bringing people with different thoughts and lifestyles together at the same time and same place. This potential is relevant to heterogenous spaces which won’t come together normally coming together in this medium. In addition to that a single space can contain multiple spaces and times and this heterochronicity allows the abstraction of spaces while being lived at a certain time and allows travel to other times different from the time lived. But this potential is bound to some rules as stated in the fifth rule of heterotopias and these rules are preset.
Considering all the similarities, the metaverse world was assumed as a heterotopia and the paper tries to understand the embodiment of perception of self from general to specific, from public to individual, from a part of a society to an autonomous entity with free will within this world. In this study, in which the discovery of meaning is made, the framework of how the concept of self and the perception of human will be transformed and changed in Metaverse world has been tried to be drawn with hermeneutic method.

Anahtar Kelimeler

Metaverse, Heterotopia, Subject Self, Self

Kaynakça

• Akay, A. (2016). Michel Foucault’da İktidar ve Direnme Odakları, Ankara: Doğu Batı Press.
• Alcoff, L. (2013). Foucault’s Normative Epistemology, A Companion to Foucault. UK: Blackwell Publishing Limited.
• Augé, M. (1997). Yer-Olmayanlar Üst-modernliğin Antropolojisine Giriş. (Ed. T. Ilgaz) İstanbul: Kesit Press.
• Balibar, E. (1994). Subjection and Subjectivation, In Supposing the Subject (Ed. J. Copjec) London: Verso
• Barthes, R. (1996). Camera Lucida, Fotoğraf Üzerine Düşünceler (Ed. R. Akçakaya) İstanbul: Altıkırkbeş Press
• Bennet, R. M. and Thornton, E. N. (2012). Governance Within Social Media Websites: Ruling New Frontiers, Telecommunications Policy, 36(6), 493-501. doi:10.1016/j.telpol.2012.01.002
• Bhatia, S. (2021) Metaverse: What Is It, And What Can It Be. Medium: https://levelup.gitconnected.com/metaverse-what-is-it-and-what-can-it-be-1173a0e65d73 Jun 7th 2022
• Bozkuş, Ş.B. (2021). Covid 19 Pandemisi Döneminde Türkiye’deki Müzelerin Kurumsal İletişim ve Sosyal Medya Stratejilerinde Dijital Kültürün Etkisi. (Ed. G. D. Türk). In Sosyal Medyada Marka ve İtibar Yönetimi. Ankara: Nobel Yayınları.
• Calandra, C., and Chiu, E. (2021). Into The Metaverse. Wunderman Thompson Intelligence. https://www.wundermanthompson.com/campaign/wunderman- thompson-metaverse-experience Jun 9th 2022.
• CNNTürk (2021). Metaverse'te Taciz Skandalı! https://www.cnnturk.com/dunya/metaversete-taciz-skandali Feb 14th 2022.
• Denli, İ (2022). Minecraft'ta Kendi Yaptığı 'Hükümet Binasını' Patlatma Planı Yapan 16 Yaşındaki Genç, Hapis Cezası Aldı. WebTekno. https://www.webtekno.com/rus-genc-minecraft-hapis-cezasi-h120676.html April 21th 2022.
• Duan, H., Li, J.; Fan, S.; Lin, Z.; Wu, X. and Cai, W. (2021). Metaverse For Social Good: A University Campus Prototype. In, Proceedings of the 29th ACM International Conference on Multimedia.
• Foucault M. (1984) The Foucault Reader. (Ed. P. Rabinow) New York: Pantheon Books
• Foucault M. (2007). Cinselliğin Tarihi, (Ed. H. U. Tanrıöver) İstanbul: Ayrıntı Press.
• Foucault M. (2014a), Bilginin Arkeolojisi, (Ed. V. Urhan) İstanbul: Ayrıntı Press.
• Foucault M. (2014b). Özne ve İktidar (Ed. I. Ergüden) İstanbul: Ayrıntı Press.
• Foucault M. (2015). Toplumu Savunmak Gerekir. (Ed. Ş. Aktaş) İstanbul: Yapı- KrediPress.
• Gibson, W. (2016). Neuromancer. (Ed. S. Oğur,) İstanbul: Altıkırkbeş Press
• Grider, D. (2021). The Metaverse Web 3.0 Virtual Cloud Economies. Grayscale Research. US: Grayscale Investments LLC
• Gronstedt, A., and Ramos, M. (2014). Learning Through Transmedia Storytelling. Association for Talent Development Vol. 1401.
• HaberTürk (2022). Suudi Arabistan Kabe Ziyaretini Metaverse Üzerinden Yapma Çalışmalarına Başladı. https://www.haberturk.com/kabe-ziyareti-icin-metaverse-projesi-3327102 Feb. 30th 2022
• Harari, Y. N. (2016). Homo Deus: Yarının Kısa Bir Tarihi. (Ed. P. N. Taneli). İstanbul: Kolektif Book.
• Hatmaker, T. (2022). Second Life’s Creator İs Returning To Advise The Original Metaverse Company. Tech Crunch. https://techcrunch.com/2022/01/13/second-life-philip-rosedale-returns-linden-lab-high- fidelity/ Jan. 30th 2022
• Huijer, M. (1999). The Aesthetics Of Existence In The Work Of Michel Foucault. Philosophy & Social Criticism. London: Sage Publication
• İbn Haldun (2009). Mukaddime Cilt 1. İstanbul:Dergâh Yayınları.
• Jansen C. (2022). What Is the Metaverse? A Glimpse into Your Virtual Future. Medium https://medium.com/nerd-for-tech/what-is-the-metaverse-f61e2df5645a Jan. 28th 20222
• Keskin, F. (2002). Problematization and Games of Truth: Michel Foucault’s Analytics of the Constitution of the Subject in Political Modernity. Graduate School of Arts and Science, Department of Philosophy Dissertation, Columbia University, New York. Unpublished PhD Thesis.
• Ko, S. Y., Chung, H. K., Kim, J. I., ve Shin, Y. (2021). Concept Of Metaverse And Future Possibilities, In Journal of Korea Information Processing Society Review, Vol.1, No.28.
• Lee, J. Y. (2021). A Study On Metaverse Hype For Sustainable Growth, International Journal Of Advanced Smart Convergence, 10 (3), 72-80.
• Lois McNay, L. (1994). Foucault: A Critical Introduction. Cambridge: Polity.
• Mark G. E. (2013). Foucault, Subjectivity, and Technologies of the Self. In A Companion to Foucault. (Ed. C. Falzon). West Sussex: Blackwell Publishing Limited.
• Nalçaoğlu, H. (2002). Heterotopya, Koloni ve Öteki Mekânlar: Michel Foucault’nun Kısa Bir Metni Üzerine Düşünceler, Doğu Batı Dergisi, Sayı: 19
• Özyurt, V. (2022). Metaverse’te suç işleme özgürlüğü yok!. Sabah. https://www.sabah.com.tr/pazar/2022/02/13/metaversete-suc-isleme-ozgurlugu-yok Jan. 28th 2022
• Robinson J. (2022) The Sci-Fi Guru Who Predicted Google Earth Explaıns Sılıcon Valley’s Latest Obsession. The V.F. Interview https://www.vanityfair.com/news/2017/06/neal-stephenson-metaverse-snow-crash-silicon-valley-virtual-reality
• Rodrigues, P., & Bidarra, J. (2014). Transmedia Storytelling and the Creation of a Converging Space of Educational Practices. International Journal of Emerging Technologies in Learning (iJET), 9(6), pp. 42–48. https://doi.org/10.3991/ijet.v9i6.4134
• Seok, W. H. (2021). Analysis of Metaverse Business Model and Ecosystem. Electronics and Telecommunications Trends, 36(4), 81-91.
• Şentürk, Ü. (2005). Değişim Sürecinde Cemaatleşme ve Yeni Cemaatler. (Ed. Y. Kaya) In , Toplumsal Yapı, İstanbul: Turan Press.
• Tandaçgüneş, N. (2013). Ütopya, Antikçağdan Günümüze Mutluluk Vaadi, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Tasa, U. B. (2009). İçeriği Kullanıcılar Tarafından Oluşturulan 3 Boyutlu Sanal Dünyalarda Sanat ve Mimari Tasarım: Second Life® Üzerine Bir Vaka Çalışması. Unpublished Master Thesis. İstanbul: Yıldız Technical University Institute of Social Sciences Art and Design Department.
• Tomlinson, J. (2004). Küreselleşme ve Kültür, (Ed. A. Eker) İstanbul: Ayrıntı Press.
• Topinka, R. J. (2010). Foucault, Borges, Heterotopia: Producing Knowledge in Other Spaces. Foucault Studies, (9), 54-70. https://doi.org/10.22439/fs.v0i9.3059
• Türk, G.D. (2020). Sanal Cemaatler ve Türkiye’de Siyasal Kutuplaşma. Ankara: Nobel Press.
• Uzun, K. (2011). Second Life Sanal Yaşam Dünyasında Kendini Sunum Davranışlarının Belirlenmesinde Etnografik bir Yaklaşım. Unpublished PhD Thesis. Eskişehir Anadolu University Institute of Social Sciences.