Sen Futboldan Ne Anlarsın?”: Kadın Futbol Taraftarlarına Yönelik Siber Zorbalığın Söylem Analizi ve Derinlemesine Görüşmeler Aracılığıyla Araştırılması

Yıl 2025, Sayı: 16, 68 - 93

Esra Cizmeci Ümit , Dilek Yeşil

https://doi.org/10.32739/etkilesim.2025.8.16.305

Öz

Futbol, uzun yıllar sadece bir spor olmanın ötesine geçerek toplumsal cinsiyet rollerinin yeniden üretildiği kültürel bir alan haline gelmiştir. Bu sporun erkek egemen yapısı, kadınların futbol kültürüne katılımını çeşitli şekillerde sınırlamaktadır. Toplumsal cinsiyetin bireylere yüklediği basmakalıp roller, futbolun hâlâ büyük ölçüde bir “erkek sporu” olarak algılanmasına yol açmakta; bu durum kadın taraftarların hem fiziksel hem de dijital ortamlarda dışlanmasına ve hedef alınmasına neden olmaktadır. Bununla bağlantılı olarak bu çalışma, dijital medyada toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin görünür hale geldiği bir alan olan Instagram’da kadın futbol taraftarlarına yönelik siber zorbalık uygulamalarını incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma kapsamında, kadın kullanıcıların futbolla ilgili Instagram paylaşımlarına yönelik yorumları söylem analizi yöntemiyle incelenmiş; yorumlara verilen tepkiler, saldırgan ifadeler ve cinsiyetçi dil kalıpları ayrıntılı olarak analiz edilmiştir. Analizi derinleştirmek amacıyla farklı bölümlerden 20 üniversite öğrencisiyle yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve kadın taraftarlara yönelik siber zorbalığın nedenleri, bu tutumların ardındaki toplumsal dinamikler ve erkek egemen spor kültürünün dijital yansımaları katılımcı ifadeleri aracılığıyla incelenmiştir. Instagram'da kadın futbol taraftarlarına yönelik yorumlar ve derinlemesine görüşmeler üzerinden yapılan söylem analiziyle elde edilen bulgular, kadınların futbolda dışlandığını ve siber zorbalığa maruz kaldığını ortaya koymaktadır. Futbolun erkekler için bir spor olduğu algısı hem çevrimiçi yorumlarda hem de katılımcı görüşlerinde baskındır. Kadınların "gerçek taraftar" olarak görülmemesi hem bilgi birikimlerinin küçümsenmesine hem de sosyal medyada cinsiyetçi söylemin hedefi haline gelmelerine neden olmaktadır. Katılımcılar cinsiyet rollerinin sorgulanması gerektiğini belirtse de kadınların futbola uygun olmadığına dair geleneksel bakış açıları hâlâ güçlüdür. Özellikle sosyal medyada kadınların futbolda görünürlüğünü artırmak için adımlar atılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

yeni medya , sosyal medya , kadın , futbol , siber zorbalık

“What Do You Know About Football?”: Investigating Cyberbullying Against Female Football Fans Through Discourse Analysis and In-Depth Interview

Öz

Football has gone beyond being just a sport for many years and has become a cultural area where gender roles are reproduced. The male-dominated structure of this sport limits women’s participation in football culture in various ways. The stereotypical roles that gender imposes on individuals still lead to football being largely perceived as a “men’s sport”; this situation causes female fans to be excluded and targeted in both physical and digital environments. Relatedly, this study aims to examine cyberbullying practices towards female football fans on Instagram, an area where gender inequality in digital media becomes visible. Within the scope of the research, female user comments on football-related Instagram posts were examined using discourse analysis; reactions to the comments, aggressive expressions, and sexist language patterns were analyzed in detail. In order to deepen the analysis, semi-structured interviews were conducted with 20 university students from different departments, and the reasons for cyberbullying towards female fans, the social dynamics behind these attitudes, and the digital reflections of male-dominated sports culture were examined through participant statements. The findings, through discourse analysis conducted on comments directed at female football fans on Instagram and in-depth interviews, reveal that women are excluded and subjected to cyberbullying in football. The perception that football is a sport for men is dominant in both online comments and participant opinions. The fact that women are not seen as "real fans" causes both their knowledge base to be belittled and them to become targets of sexist discourse on social media. Although participants state that gender roles should be questioned, traditional perspectives that women are not suitable for football are still strong. It is recommended that steps be taken to increase the visibility of women in football, especially on social media.

Anahtar Kelimeler

new media , social media , women , football , cyberbullying

Kaynakça

• Aslan, B., Öztürk, P., & Koca, C. (2012). Kadınların spor ve fiziksel aktiviteye katılımı raporu. Kadınlar için Spor ve Fiziksel Aktivite Derneği (KASFAD).
• Bal, D. M. (2016). Toplumsal cinsiyet eşitsizliğine genel bakış. Kadın Sağlığı Hemşireliği Dergisi, 1(1), 15–28. Bizbize.roportaj [@bizbize.roportaj]. (2025, January 5). I Left My 8 Month Old Son and Came [Video]. Instagram. https://www.instagram.com/reel/DEa0XqzMmSw/
• Clarke, A., & Clarke, J. (1985). Highlights and action replays: Ideology, sport and media. In J. Hargreaves (Ed.), Sport, culture and ideology (pp. 67–89). Routledge.
• Creswell, J. W. (2014). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches (4th ed.). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Çakıroğlu, B. (2022). Futbol taraftarlarının fanatizm duyguları ile siber zorbalık davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi (Unpublished Master's thesis). İstanbul Gelişim University.
• Çırak, M. F. (2020). Dijital çağda futbol ve futbol aktörleri (Unpublished Master's thesis). İstanbul Medipol University.
• Dömbekçi, A. H., & Erişen, M. A. (2022). Nitel araştırmalarda görüşme tekniği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 145-160. https://doi.org/10.18037/ausbd.1227330
• Erdoğan, İ. (2008). Futbol ve futbolu inceleme üzerine. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 26, 1-58.
• Eurosport. (2019, April 3). Football's black mark: Sexism: https://www.eurosport.com.tr/futbol/futbolun-kara-lekesi-cinsiyetcilik-futbolda-kadin-ayrimcilik-betul-usta_sto7212975/story.shtml
• Fairclough, N. (2003). Analysing discourse: Textual analysis for social research. Routledge.
• Fenerbahçe [@fenerbahce]. (2025, January 13). Goalscorers of the Night [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DExvFQbOI8m/
• Galatasaray [@galatasaray]. (2024, October 29). EL PATRON [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DBrtHlKohih/
• Galatasaray [@galatasaray]. (2024, November 28). End of the Match, AZ Alkmaar 1-1 Galatasaray [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DC7V1ssIK_T/
• Galatasaray [@galatasaray]. (2024, December 16). Good Always Wins in the End [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DDpuxS-RQ2K/
• Galatasaray [@galatasaray].(2024, December 17). Winner Team's Winner Coach [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DDp8I1MCnTd/
• Galatasaray [@galatasaray]. (2025, January 17). First Half Result: A. Hatayspor 1-0 [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DE740FoITRo/
• Galatasaray [@galatasaray].(2025, January 17). A. Our Starting 11 and Substitutes Against Hatayspor [Video]. Instagram: https://www.instagram.com/reel/DE7rD6nM3l0/
• Galatasaray [@galatasaray]. (2025, January 18). We have started our preparations for the Dynamo Kyiv match in the 7th week of the UEFA Europa League [Photo]. Instagram: https://www.instagram.com/p/DE9yzXOgrSJ/
• Gültekin, G. Ş., & Kaçay, Z. (2024). Dijital çağda spor taraftarlığı: Dijital dönüşümün etkileri. Çanakkale On Sekiz Mart Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 7(3), 34-52.
• Karaca, Y. (2019). Spor seyircilerinin zorbalık davranışlarının incelenmesi (Futbol taraftarı örneği) (Unpublished Doctoral thesis). İnönü University.
• Koçak, M., & Taşdemir, D. Ş. (2024). Tarihsel süreç içerisinde kadın futbolunda cinsiyet eşitsizliği. Journal of History School, VIII, 1868-1882.
• Öztürk, P., & Koca, C. (2018). Futbolda kadınlar: Bir sosyal alan olarak kadın futbol takımının analizi. Türkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 10(3), 150-163.
• Şimşek, E., & Öztürk, M. B. (2024). Türkiye'de futbol taraftarlarının siber zorbalığı ve fanatik davranışları: Karanlık kişilik özellikleri, takım sadakati ve demografik özelliklerin rolü. Journal of Community & Applied Social Psychology. https://doi.org/10.1002/casp.2857
• Talimciler, A. (2017). Futbol taraftarlığındaki erkeklik imgesi: Bucaspor-Göztepe ve Karşıyaka taraftarları üzerine bir inceleme. Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 1(1), 36-59.
• The Guardian. (2022, January 13). How the FA banned women's football in 1921 and tried to legitimise it. https://www.theguardian.com/football/2022/jun/13/how-the-fa-banned-womens-football-in-1921-and-tried-to-justify-it
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26(3), 277-287.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal cinsiyet ve cinsiyet rollerinin algılanışı. Istanbul Journal of Sociological Studies, 35, 29-56