Hanefilerde mezhep içi tercih ve usûlü

Yıl 2022, Cilt: 38 Sayı: 38, 185 - 192, 01.10.2022

Halid Yıldırım

Öz

Hanefî mezhebinin mezhep disiplini içerisinde tercih edilen fetvâları, İslâm hukukunun en yoğun uğraş alanlarından birisi olmuştur. Bir konu hakkında mezhep imamlarından farklı görüşlerin ortaya çıkması, “mezhep içi tercîh” kavramını ortaya çıkarmış ve bu alanla ilgili çalışmaların yapılması kaçınılmaz olmuştur. Fakihlerin beşinci tabakasını oluşturan ashâb-ı tercih ve resmü’l-müftî gibi kavramlar mezhep içi tercihle İslâm hukûk literatürüne girmiştir. Zira tercîh ashâbı, mezhep içerisindeki fetvâlardan en uygun olanını belirli ölçülerde süzgeçten geçirerek seçme gibi çok önemli bir işlev görmektedir. Bu seçilen fetvâ, genel kabul görerek, mezhebin genel görüşünü yansıtan bir hüviyete kavuşmuştur. Bu alanda pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan birisi de Seyit Mehmet Uğur tarafından kaleme alınan “Hanefîlerde Mezhep İçi Tercih ve Usûlü” adlı eserdir. Mezhep içi tercihi bütün yönleriyle inceleyen yazar, Hanefî mezhebinin, Ebû Hanîfe’nin görüşleriyle aynîleşme iddiaları karşısında, Ebû Hanife’ye muhalif görüşlerin hangi ölçülerle mezhep bağlamında değerlendirildiğini çeşitli boyutlarıyla ele almaktadır. Çalışma ayrıca deliller arası teâruz olması durumunda sırasıyla hangi tercih metotlarının kullanılacağını kapsamlı bir şekilde ele almıştır.

Anahtar Kelimeler

İslam hukuku, Fıkıh usûlü, Mezhep içi tercih, Fetva, Resmü'l-müftî

Destekleyen Kurum

İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi