Mawsūatu Usūli al-fikr al-Siyāsī wa’l-Ijtimāʾī wa'l-Iktisādī

Yıl 2025, Sayı: 43, 89 - 95, 30.06.2025

Mehmet Ali Çalgan

https://doi.org/10.56361/usul.1674162

Öz

The contemporary and social interpretation of hadith seems to be a prioritized topic in today’s hadith studies. It is obvious that the comprehensive hadith interpretations to be prepared today should be subjected to a classification in accordance with today’s needs and issues. The five-volume work named Mawsūatu usūli’l-fiqr al-siyāsī wa’l-ictimāʾi wa’l-iktisādī min nab‘i al-sunnat al-sharīfah wa hedyi al-hulafa al-rāshidīn by the researcher Khadija Nabrāwī, which was first published in 2003 and second published in 2008, collects the hadiths narrated on social, administrative, and economic issues according to a contemporary classification in the perspective of the relevant social sciences. In this regard, this work stands out as the most complete and critical work prepared for this purpose. The main purpose of the work is to present the hadiths to researchers with a modern categorization in accordance with today’s social sciences. The work contains a total of 14.800 hadiths in a classified form. These hadiths were selected from al-Muttaqī al-Hindī’s (d. 975/1567) Kenz al-ʿummāl fī sunnī al-aḳwāl wa al-efʿāl. Each chapter is presented with the related verses from the Qur’ān before the hadīths, and a brief introduction in the light of contemporary sources provides the reader with a more comprehensive perspective on the subject.

Anahtar Kelimeler

Hadith , Contemporary Commentary , Social Commentary , Mawsūatu usūli al-fiqr

موسوعة أصول الفكر السياسي والاجتماعي والاقتصادي

Öz

يبدو أن شرح الحديث النبوي المعاصر والاجتماعي من الموضوعات ذات الأولوية في البحث الحديثي اليوم، ومن الواضح أن الشروح الحديثية الشاملة التي يتم إعدادها اليوم ينبغي أن تخضع لتصنيف يتماشى مع احتياجات العصر وقضاياه، وقد صدرت الطبعة الأولى من كتاب ” موسوعة أصول الفكر السياسي والاجتماعي والاقتصادي من نبع السنة الشريفة وهدي الخلفاء الراشدين“، في عام 2003م في خمسة مجلدات، وقد جمعت الأحاديث النبوية في القضايا الاجتماعية والإدارية والاقتصادية وفق تصنيف معاصر في ضوء العلوم الاجتماعية ذات الصلة. وفي هذا الصدد، يبرز العمل المذكور أعلاه كأكثر الأعمال -التي أُعدت لهذا الغرض- شمولاً وجديةً. والغرض الرئيسي من هذا العمل هو تقديم الأحاديث النبوية للباحثين بتصنيف معاصر يتناسب مع العلوم الاجتماعية المعاصرة. ويحتوي العمل على ما مجموعه 14,800 حديث في شكل مصنف. وقد اختيرت هذه الأحاديث من خلال تحليل كتاب كنز العمال للمتقي الهندي (ت 975/1567). وفي كل باب فرعي من أبواب الكتاب تُعرض الآيات القرآنية المتعلقة بذلك الباب قبل الأحاديث، مع مقدمة موجزة في ضوء المصادر الحديثة حول الموضوع تعطي القارئ نظرة أشمل.

Anahtar Kelimeler

الحديث , التفسير المعاصر , التفسير الاجتماعي , موسوعة أصول الفكر

Mevsûatu usûli’l-fikri’s-siyâsî ve’l-ictimâî ve’l-iktisâdî

Öz

Güncel ve toplumsal hadis yorumculuğu günümüzde yapılacak hadis araştırmalarında öncelikli bir konu olarak görünmektedir. Günümüzde hazırlanacak kapsamlı hadis şerhlerinin zamanımızın ihtiyaçları ve meseleleri istikametinde bir tasnife tabi tutulmasının gerekli olduğu açıktır. Hatice Nebrâvî isimli araştırmacı tarafından telif edilen Mevsûatu usûli’l-fikr es-siyâsî ve’l-ictimâî ve’l-iktisâdî min neb‘i’s-sünneti’ş-şerîfe ve hedyi’l-hülefâi’r-râşidîn isimli, 2003 senesinde birinci baskısı, 2008 senesinde ise ikinci baskısı gerçekleştirilen beş ciltlik eser ictimâî, idârî ve iktisâdî konularda vârid olan hadisleri ilgili sosyal bilimler ışığında muasır bir tasnife göre bir araya getirmiştir. Mezkûr eser bu yönüyle, bu amaçla hazırlanmış olan en kapsamlı ve ciddi çalışma olarak tebârüz etmektedir. Çalışmanın asıl amacı hadislerin günümüz sosyal bilimlerine uygun çağdaş bir tasnifle araştırmacılara takdim edilmesidir. Eserde toplam 14,800 hadis tasnif edilmiş bir şekilde bulunmaktadır. Bu hadisler Müttakî el-Hindî’nin (öl. 975/1567) Kenzü’l-ʿummâl fî süneni’l-akvâl ve’l-efʿâl isimli eserinin incelenmesi yoluyla seçilmiştir. Kitapta her alt başlıkta, hadislerden önce Kur’an-ı Kerim’den o bölümle ilgili ayetlerin gösterilmesi, ayrıca konuyla ilgili güncel kaynaklar ışığında kısa bir giriş yapılması, okuyucuya kapsamlı bir bakış açısı kazandırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Hadis , Güncel Yorum , Toplumsal Şerh , Mevsûatu usûli’l-fikr

Kaynakça

• Ahdeb, Haldun. et-Tasnîf fi’s-sünneti’n-nebeviyyeti ve ulûmihâ. Beyrut: Müessesetü’r-Reyhan, 1427/2006.
• Karadâvî, Yusuf. Sünneti Anlamada Yöntem. çev. Bünyamin Erul. İstanbul: Nisa Yayıncılık, 2016.
• Khan, Muhammad Akram. Hz. Peygamber’in (sav) İktisadi Öğretileri. çev. Elif Beyza Demirtaş. İstanbul: Türkiye İktisadî Girişim ve İş Ahlâkı Derneği, 2017.
• Kırbaşoğlu, Hayri. Sünneti Çağa Taşımak. Ankara: Ankara Okulu Yayınları, 2021.
• Komisyon. Hadislerle İslam. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• Nebrâvî, Hatice. Mevsûatu usûli’l-fikri’s-siyâsî ve’l-ictimâî ve’l-iktisâdî min neb‘i’s-sünneti’ş-şerîfe ve hedyi’l-hülefâi’r-râşidîn. Kahire: Dâru’s-Selâm, 2008.
• Yılmaz, Hayati. Toplumun İslami Yapılanmasında Sünnet. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 1999.