Gazzâlî'nin Düşünce Sisteminde Mantık İlminin Önemi

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 1, 64 - 70, 03.07.2021

Nuriye Merkit

Öz

Bu makalenin amacı Gazzâli’nin mantık ilmine verdiği önemi açığa çıkarmaktır. İslam dünyasında mantık ilmine karşı başlangıçta mesafeli bir duruş sergilenmiştir. Bu durumun temel nedeni mantık ilminin İslam’a aykırı bir ilim olduğu kanısıdır. Gazzâli ise bu ilmin İslam’a aykırı olmadığını ileri sürmüştür. Ona göre mantık Kur’an’da bahsi geçen “el-Kıstâsü’l-müstakîm”dir. Dolayısıyla mantık, İslâm’a aykırı olmadığı gibi İslâm düşüncesine sonradan girmiş bir ilim de değildir. Bu nedenle mantık ilminin dinî açıdan karşı çıkılması gereken herhangi bir yönü yoktur. Bu ilmin en önemli yararı doğruyu yanlıştan ayırarak insana cehaletten kurtulma imkanı tanımasıdır. Ayrıca mantık, insanın sonsuz mutluluğa ulaşmasına da aracılık eden bir ilimdir; çünkü sonsuz mutluluk ancak insanın yetkinleşmesiyle mümkündür. İnsanın yetkinleşmesinin en önemli aracı ise mantık ilkelerini kullanarak doğru bilgiye ulaşmaktır.

Anahtar Kelimeler

Gazzâlî, mantık, yöntem, bilgi, mutluluk

Kaynakça

• GAZZÂLİ, E. H. (2017). Kimyâ-yı Saâdet. İstanbul: Merve Yayınları.
• GAZZÂLÎ, E. H. (2005). Filozofların Tutarsızlığı. İstanbul: Klasik Yayınları.
• GAZZÂLÎ, E. H. (2016). El – Kıstâsü’l – Müstakîm: Dosdoğru Ölçü. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı.
• GAZZÂLÎ, E. H. (1989). El – Munkızu Min-Ad-Dalâl. İstanbul: MEB Yayınları.