TRAFİK GÜVENLİĞİNDE SÜRÜCÜ PROFİLİNİN ÖNEMİ VE TÜRKİYE’DEKİ SÜRÜCÜ PROFİLİNİN BELİRLENMESİNDE SWOT ANALİZİ

Yıl 2022, Cilt: 6 Sayı: 1, 36 - 51, 23.03.2022

Cihandar Hasanhanoğlu

Öz

Trafik günlük yaşamımızın vazgeçilmez olgularından biridir. Karayolu trafik kazaları nedeniyle her yıl 1,3 milyon insan hayatını kaybetmekte ve milyonlarca insan sakat kalmaktadır. Karayolu trafik ölüm ve yaralanmalarının %90’ı düşük ve orta gelirli ülkelerde yaşanmaktadır. Karayolu trafik kazalarının mutlaka mücadele edilmesi gereken bir sorun olduğu Birleşmiş milletler ve üye devletleri tarafından kabul edilmektedir. Ancak sadece son on yıl içerisinde bu mesele önem kazanmış, uluslararası sağlık ve kalkınma konusundaki en önemli sorun olarak dünya gündeminde hak ettiği yeri almıştır. Ülkemizde ise sıklıkla gündeme gelmiş olsa da yeteri kadar önem verilmemektir. (World Health Organization, Global Health Estimates, 2014.)

TÜİK 2017 verilerine göre kaza yerinde ve kaza tarihinden itibaren bir ay içerisinde hastanede hayatını kaybedenlerin sayısı 7427 kişi olup, bu durum her 70 dakika içinde ölüm tehlikesiyle karşı karşıya kaldığımız anlamını taşımaktadır.
Trafik kazaları ülkemizde %98 oranında sürücü, yolcu ve yaya yani insan faktöründen kaynaklı olup, kısaca trafik kuralları ihlalleri sebebiyle vahim sonuçlar ortaya çıkmaktadır. Trafik kazaları sonucu başta can kayıpları olmak üzere fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplar yaşanmaktadır. (Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], Trafik Kaza İstatistikleri, Ankara, 2016.)
Kaza sebeplendirme yaklaşımları ve kazaya etken faktörler açısından yapılan çeşitli çalışmalarda (4M,3E+E, 7İ, 3T,vb) insan faktörü potansiyel tehlike içeren en önemli kaza faktörü olarak görülmektedir. Sürücü kişilik yapısını etkileyen faktörler açısından içinde yaşadığınız toplum, güvenlik kültürü, eğitim ve içselleştirme, trafik kültürünü etkileyen iç dinamikler, yasal düzenlemeler, gelenekselleşmiş kuramlar gibi etmenleri sıralamak mümkündür.
Peki, kazaların bu denli yoğun yaşandığı Türkiye’de trafikte bulunan sürücülerin profilleri ve kaza yapma ihtimali üzerine etkisi noktasında durum nedir?
Söz konusu bu çalışmada Türkiye’deki Sürücü Profilinin belirlenmesinde Swot Analizi yapılarak sürücü profili nasıl tanımlanabilir sorusuna cevap aranmaya çalışılmıştır.
Çalışma kapsamında farklı il ve bölgelerde araç kullanan sürücüler esas alınarak mini bir Türkiye ölçeği yaratılmaya gayret edilmiş ve 2018 sürücüye ‘’Trafik Güvenlik Anketi ‘’ uygulanmıştır.
Çalışmada yöntem olarak; nitel ve nicel veriler kullanılmıştır. Veriler anket yöntemi ile toplanmış, SPSS ile analiz edilmiş ve Ki- Kare bağımsızlık testi ile incelenerek betimsel yaklaşımlar oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Trafik Kazaları, Sürücü Profili, Güvenlik, SWOT Analizi.

Kaynakça

• 1. T.C. Kalkınma Bakanlığı On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Karayolu Trafik Güvenliği, Çalışma Grubu Raporu, Ankara,2018, sf: 1-2,49)
• 2. Karayolu güvenliği ve karayolu trafik kazası kurbanlarına yönelik savunuculuk, Sivil Toplum Kuruluşları Rehberi, Ankara, 2012, sf. 3
• 3. Eygü H., (2018) Trafik Kazalarını Etkileyen Faktörlerin Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, sf; 838-839
• 4. Ticari Araç Sürücüleri İçin Trafik Eğitimi. Sürücü ve Yaya Eğitimi Seminerleri Eğitici El Kitabı, Ankara, 2012, sf. 143-161
• 5. Sungur İ., Akdur R., Piyal B., Türkiye’deki TrafikKazalarının Analizi, Ankara, 2014
• 6. IŞILDAR S, Trafik Kazaları ve Önlenmesi. Türk Standartları Enstitüsü Tüketici Bülteni-Trafik Özel Sayısı-Yıl:10 Sayı: 118 Mayıs 1998.
• 7. “Safety and Environment in the 21st Century.Proceedings Book, p.B, Conference Secreteriat P.O.B.57005, Tel-Aviv İsrail, (1994).
• İnternet: 1. World Health Organization, Global Health Estimates, 2014.
• 2. Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], Trafik Kaza İstatistikleri, Ankara, 2016.
• 3. Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları, Ankara, 2018
• 4. Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], Motorlu Kara Taşıtları, Ankara, 2018
• 5. Road Accidents, OECD Data, www.data.oecd.org, 2019, https://data.oecd.org/transport/.
• 6. Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK], İllerde Yaşam Endeksi 2015, Ankara, 2016. http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=24561
• 7. https://www.trafiksozluk.com › trafigin-anlami-ve-onemi [erişim tarihi: 7 Kasım 2019 ]
• 8. İstanbul Büyükşehir Belediyesi - İstanbul İtfaiyesi [İBİTEM], Trafik Kazaları Eğitim Kitabı - İstanbul: http://itfaiye.ibb.gov.tr/img/111834432020__399591327.
• 9. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolu Taşıma Yönetmeliği, 2018
• 10. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolu Trafik Güvenliğinin Sağlanması Yönünden, Yolun Yapısında Yapılacak Her Türlü Çalışmalarda Alınacak Tedbirler ile Karayolu Dışında, Kenarında veya Üzerindeki Diğer Levhalar, Işıklar Ve İşaretlemeler Hakkında Yönetmelik, 2018
• https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Trafik/KanunYonetmelik/TrafikGuvenligi.
• 11. YİĞİT D., Karayollarımızda Trafik Güvenliği, Ankara: https://www.imo.org.tr/resimler/ekutuphane/pdf/13531.
• 12. A. H. Maslow, A Theory of Human Motivation, 1943.
• 13. B. Tufan, B Samiye, G. Gülhan, B. Gökhan., Yol Trafiğinde İnsan Faktörü, 2019.
• 14. Zheng,Z., vd. (2016). Safety Needs Mediate Stressful Events Induced Mental Disorders.Advance online publication. doi: https://doi.org/10.1155/2016/8058093
• 15. GÜRELE., TAT M. (2017). Swot Analysıs: ATheoretıcal Revıew. Advance online publication. doi: http://dx.doi.org/10.17719/jisr.2017.1832
• 16. Karayolu Trafik Güvenliği Strateji Belgesi ve Karayolu Trafik Güvenliği Eylem Planı Sayı: 31384, Ankara, 2021
• 17. Karayolları Trafik Kanunu; http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/ html/644.html (Erişim tarihi:01.05.2014).
• 18. Erol N. Toplumsal Açıdan Trafik Kazaları. halksagligi.med.ege.edu.tr/ seminerler/2005-06/TrafikKazalari_NE.pdf (Erişim tarihi: 22. 05. 2014).