ÖĞRETMEN ALGILARINA GÖRE LİSELERDE LİDERLİK KAPASİTESİ, OKUL GELİŞTİRME VE OKUL İMAJI ARASINDAKİ İLİŞKİLER

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 1, 34 - 51, 15.07.2024

Süleyman Akkaş , Ali Aksu

https://doi.org/10.58201/utsobilder.1460402

Öz

Bu çalışmanın amacı öğretmen algılarına göre ortaöğretim okullarında liderlik kapasitesi, okul geliştirme ve okul imajı arasındaki olası ilişkileri ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modelinde tasarlanan bu araştırmanın verileri Kişisel Bilgi Formu, “Okullarda Liderlik Kapasitesi Ölçeği”, “Okul Geliştirme Ölçeği” ve “Örgütsel İmaj Ölçeği” kullanılarak İstanbul ili Ataşehir, Pendik, Sultanbeyli, Ümraniye ile Üsküdar ilçelerinde yer alan ortaöğretim kurumlarında görev yapan 380 öğretmenden toplanmıştır. Verilerle betimsel istatistik, Pearson korelasyon ve basit regresyon analizleri yapılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre öğretmenler liselerde liderlik kapasitesini ve okul geliştirmeyi yüksek düzeyde, okul imajını ise orta düzeyde algılamaktadırlar. Ayrıca, liderlik kapasitesi, okul geliştirme ve okul imajı arasında olumlu yönde ve anlamlı ilişkiler bulunduğu tespit edilmiştir. Son olarak, bir lisenin liderlik kapasitesi hem okul geliştirme düzeyini hem de okul imajını anlamlı bir şekilde yordamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik kapasitesi, okul geliştirme, okul imajı, liseler, öğretmen görüşleri

Kaynakça

• Akkaş, S. ve Aksu, A. (2022). Okul geliştirme: Ölçek geliştirme çalışması. 2nd Internatıonal Istanbul Congress Of Multıdıscıplınary Scıentıfıc Research. 340-349.
• Akman, A. (2019). Ortaokulların Benimsedikleri Örgütsel Değerler ile Öğretmenlerin Okul İmajına İlişkin Algıları. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Bolu
• Arabacı, İ. B. ve Namlı, A. (2016). Okul geliştirme konusunda yöneticilerin yaşadıkları sorunlar. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(2), 245-265.
• Arslan, K. (2013). Ortaöğretim okullarında kurum imajına yönelik yönetici ve öğretmen algısı: Mersin ili örneği. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Ayas, M. (2023). Öğretmenlerin kadın yöneticilere yönelik tutumları ile kurumsal imaj algıları arasındaki ilişki: Örgütsel mutluluğun aracılık rolü. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Kahramanmaraş.
• Bahçeci, M. (2009). Velilerin okul imajına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. İstanbul.
• Bakioğlu, A. ve Bahçeci, M. (2010). Review of parents’ perceptions in relation with school ımage. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 31(31), 25-55.
• Balcı, A. (2001). Etkili okul ve okul geliştirme. Pegem Yayınları.
• Balkar, B. (2010). Okul gelişim planı ve etkililiğinin sağlanması hakkında öğretmen görüşleri. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 165-181.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme (Hatay ili örneği). (Doktora tezi). İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Malatya.
• Bozbayındır, F. ve Alev, S. (2020). Okul yöneticilerinin okul gelişim modeli ile ilgili görüşleri. OPUS International Journal of Society Researches, 15(24), 2640-2673.
• Çayak, S. (2022). Öğretmenlerin okullarına ilişkin örgütsel imaj algılarının incelenmesi. Eğitim Yönetimi ve Politikaları Dergisi, 3(1), 1-11.
• Çobanoğlu, A. (2011). Resmi ve özel ilköğretim okullarının okul imajının öğretmen ve veli görüşlerine göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çolak, F. (2019). Okulların liderlik kapasitesi ve öğretmenlerin örgütsel sapma davranışları arasındaki ilişki (Muğla ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Dalbudak, K. ve Özgenel, M. (2022). Okul etkililiği, okul imajı, öğretmenlerin performansı ve öğrencilerin akademik başarıları arasındaki ilişkiler örüntüsü. Çağdaş Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(1), 1-15.
• David, S. W. ve Vince, M. (2005). The leadershıp gap building leadership capacity for competitive advantage. National Library of Canada Cataloguing in Publication. Canada.
• Demiröz, S. (2014). Öğretmenlerin örgütsel vatandaşlık davranışları, örgütsel imaj algıları ve öğrenci başarıları arasındaki ilişki. (Doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı. Ankara.
• Doğan, S. (2016). İlköğretim okullarında liderlik kapasitesinin belirlenmesi; Bursa ili örneği. (Yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir.
• Dönmez, B. (2002). Bir okul geliştirme modeli olarak laboratuvar okulları uygulamasının değerlendirilmesi. Eğitim ve Bilim, 27(126), 70-83.
• Dulock, L. H. (1993). Research design: Descriptive Research. Journal of Pediatric Oncology Nursing, 10, 154-157.
• Duman, Ş. (2012). İlköğretim okullarında kurumsal imaj ve imaj yönetimi. Yayınlanmamış (Yüksek Lisans Tezi). Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Erdoğan, M. ve Demirhan, G. (2021). Eğitim kurumlarında liderlik kapasitesi ve örgütsel vatandaşlık davranışı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Uşak.
• Ertürk, A. (2020). Liderlik kapasitesi. K. Yılmaz (Ed.), Liderlik: Kuram araştırma ve uygulama içinde (s.463-476). Pegem Akademi.
• Fullan, M. (2002). The change leader. Educational Leadership, 59(8), 16-20.
• Fullan, M. G. ve Hargreaves, A. (1991). What's worth fighting for? Working together for your school. The Regional Laboratory for Educational Improvement.
• Gençay, A. (2014). Öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin liderlik stilleri ve okul imajı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gidiş, Y. ve Bozkurt Bostancı, A. (2017). Öğretmenlerin liderlik kapasitesi algıları ile örgütsel özdeşleşme düzeyleri arasındaki ilişki. (Yüksek Lisans Tezi). Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
• Glatter, R. (2013). The management of school improvement. (In Hoyle, E. ve McMahon, A. eds.). The world year book of education 1986: the management of schools. Kogan Page.
• Gülcan, F. (2009). MEB’e bağlı okullarda yürütülen okul geliştirme çalışmalarının uygulanma düzeyi ve karşılaşılan problemler (Nevşehir ili örneği). Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
• Gündüz, S. (2015). Okul paydaşlarının görüşlerine göre etkili okul geliştirme. (Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Gaziantep.
• Harrıs, A. (2002). School Improvement What’s in it for schools? RoutledgeFalmer is an imprint of the Taylor ve Francis Group.
• Harrıs, A. ve Lambert, L. (2003). Buıldıng leadershıp capacıty for school ımprovement. England: Open University Press.
• Helvacı, M. A. (2008). Örgüt geliştirme üzerine kavramsal bir inceleme. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 173-183.
• Harris, A., Day, C. ve Hadfield, M. (2001). Headteachers views of effective school leadership. International Studies in Educational Administration, 29(1), 29–39.
• Hopkins, D. (2001). School ımprovement for real. London: Falmer Press.
• Hopkins, D., Ainscow, M. ve West, M. (1994). School Improvement in an era of change. London: Cassell
• House, R. J. (1976). A 1976 Theory of charismatic leadership. Working Paper Series.
• Hoy, W. K. ve Miskel, C. G. (2008). Educational administration: Theory, research, and practice. McGraw-Hill.
• Huggins, K. S., Klar, H. W., Hammonds, H. L. ve Buskey, F. C. (2017). Developing leadership capacity in others: an examination of high school principals' personal capacities for fostering leadership. International Journal of Education Policy and Leadership, 12(1), 1-15.
• Kalkan, Ü., Altınay Aksal, F., Altınay Gazi, Z., Atasoy, R. ve Dağlı, G. (2020). Okul yöneticilerinin liderlik stilleri, okul kültürü ve örgütsel imaj arasındaki ilişki. SAGE, 10 (1), https://doi.org/10.1177/2158244020902081
• Karasar, N. (2009) Bilimsel araştırma yöntemleri. Nobel Yayınları.