Poor Women and Prostitution Regulations in the Ottoman Empire during the Years of Abdulhamid II and the Committee of Union and Progress (1876-1918)

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: Dr. Mahmut Kırkpınar'a Armağan, 1320 - 1354, 29.12.2022

Burcu Belli

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1200747

Öz

Prostitution is one of the most neglected topics in Ottoman and Turkish historiography. However, many recent studies have changed this taboo. The aim of this study is to evaluate the two prostitution regulations published in the last period of the Ottoman Empire in terms of content and purpose. The first prostitution regulation was published in 1879, just after the 1877-78 Ottoman-Russian War, but it is a very short and experimental publication. The 1884 Regulation is actually the first comprehensive prostitution regulation of the Ottoman Empire. One of the aims of this study is to figure out why Abdülhamid II’s government needed such a regulation. The second important part of this article is the 1915 Regulation published by the Committee of Union and Progress at the beginning of the First World War. It will be searched in this study why no other regulations were published from 1884 to 1915. In addition, it is obvious that the CUP aimed for social changes, this study looks at the changes from the perspective of poor women and will focus on the goals of various associations and societies established under the power of the CUP in terms of women and young girls.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Committee of Union and Progress, Women, Prostitution and Regulation

II. Abdülhamid ve İttihat ve Terakki Cemiyeti Yıllarında Osmanlı’da Yoksul Kadınlar ve Fuhuş Düzenlemeleri (1876- 1918)

Öz

Fuhuş, Osmanlı ve Türk tarih yazımında göz ardı edilen konuların başında geliyor. Ancak son zamanlarda yapılan birçok çalışma ile bu tabu yıkılmak üzere. Bu çalışmanın amacı son dönem Osmanlı Devleti’nde yayınlanan iki fuhuş nizamnamesini kapsam ve amaçları açısından değerlendirmektir. İlk fuhuş nizamnamesi 1879 yılında 1877- 78 Osmanlı- Rus Savaşı’ndan hemen sonra yayınlanmıştır, ancak o oldukça kısa ve deneme türünde bir yayındır. 1884 Nizamnamesi aslında Osmanlı Devleti’nin kapsamlı ilk fuhuş nizamnamesidir. Bu çalışmanın hedeflerinden birisi, neden II. Abdülhamid iktidarının böyle bir nizamnameye ihtiyaç duyduğunu anlamaktır. Bir sonraki mühim nokta ise İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin (İTC) I. Dünya Savaşı’nın başında yayınladığı 1915 Nizamnamesi oluşturmaktadır. 1884’ten 1915 yılına kadar neden başka bir nizamname yayınlanmadığı bu çalışmanın içerisinde temel siyasi ve sosyal gelişmeler arasında aranacaktır. Ayrıca, İTC’nin toplumsal değişiklikler hedeflediği aşikârdır, bu çalışma Ceminet’in hedeflediği ya da planladığı değişikliklere yoksul kadınlar açısından bakacak ve İTC iktidarında kurulmuş çeşitli dernek ve cemiyetlerin kadınlar ve genç kızlar açısından hedeflerine odaklanacaktır.

Anahtar Kelimeler

osmanlı, ittihat ve terakki, kadın, fuhuş,, nizamname, Ottoman Empire, Committee of Union and Progress, Women, Prostitution and Regulation

Kaynakça

• Action, William. Prostitution Considered in Its Moral, Social and Sanitary Aspects in London, and Other Large Cities and Garirison Town,Londra: Class, 1972.
• Ahmad, Feroz. İttihatçılıktan Kemalizm’e, İstanbul: Kaynak Yayınları, 1985.
• Ahmad, Feroz. The Young Turks: the Commitee of Union and Progress in Turkish Politics 1908- 1914, Oxfors: Clarendon Yayın, 1969.
• Akşin, Sina. 100 Soruda Jön Türkler ve İttihat ve Terakki, İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1980.
• Akşit, Elif Ekin. “Geç Osmanlı ve Erken Cumhuriyet Dönemlerinde Nüfus Kontrolü Yaklaşımı”, Toplum ve Bilim, sayı 117, 2010.
• Altınay, Ahmet Refik. İstanbul Nasıl Eğleniyordu?, İstanbul: İletişim Yayınları, 1988.
• Ayar Mesut, Osmanlı’da Kolera: İstanbul Örneği (1892-1895), İstanbul: Kitap Yayınevi, 2007.
• Bali, Rıfat. The Jews and Prostitution in Constantinople 1845-1922, İstanbul: Isis Yayınları, 2008.
• Bardakçı, Murat. Osmanlı’da Seks, İstanbul: İnkılap Yayınları 2005.
• Behar Cem. & Duben, Alan. İstanbul Household: Marriage, Family and Fertility 1880-1940, Cambridge: Cambridge Yayınları, 1991.
• Behar, Cem. & Duben, Alan. İstanbul Haneleri, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, 2014.
• Berkez, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 2016.
• Boutellier C. J., Johannes. “Prostitution, Criminal Law and Morality in the Netherlands”, Crime, Law and Socail Change, Mayıs, 1991.
• Boyer, Ebru. Fleet, Kate. “The Powerful Public Presence of the Ottoman Female Consumer”, Ottoman Woman in Public Space, ABD: Brill, 2016.
• Boyer, Ebru. Fleet, Kate. Ottoman Woman in Public Space, ABD: Brill, 2016.
• Brundage, James A. Prostittution in the Medieval Canon Law, Chicago: Chicago Yayınları, 2020.
• Çakır, Serpil. Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis Yayınları, 2016. Çavdar, Necati. Karcı, “Erol XIX. Yüzyil Sonlari-Xx. Yüzyil Başlarinda Osmanli Devleti̇’nde Frengi̇ İle Mücadele Kapsaminda Yapilan Yasal Düzenlemeler”, Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık, 2016. Dawis, Wyers Mark. “Wicked” Istanbul: The Regulation of Prostitution Early Turkish Republic, İstanbul: Libra Yayınları, 2012.
• Doğan, Cem. Cinselliğin Saklı Kıyısı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2019.
• Dror, Ze’evi. Producing Desire: Changinh Sexual Discource in the Ottoman Middle East, 1500-1900, Berkeley: University of California, 2006.
• Düstur, Emraz-ı Zühreviyenin Men-i Sirayeti Hakkında Nizamname, 5 Ekim 1331, 1915, İkinci Tertip, cilt 7. Erdoğan, Selma Nilgün. Sexual Life in the Ottoman Society, İstanbul: Dönence Yayınları, 2001. Faucault, Michel. History of Sexuality, London:Penguin Books,1979.
• Fisher, Trevor. Prostitution and Victorians, Chigaco: University of Northwestern Publish, 1997.
• Galip, Mustafa. Fahişeler Hayatı ve Redayet-i Ahlakiye, İstanbul: Mahmut Bey Matbaası, 1338.
• Garon, Sheldon. “The World’s Oldest Debate? Prostitution and the State in Imperial Japan, 1900-1945”, American Historical Review, Haziran, 1998.
• Georgeon, François. Sultan Abdülhamid, İstanbul: İletişim Yayınları, 2012.
• Göktaş, Dilara. “İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin Kadın Dernekleri ve Basın Bağlamında Toplumda Kadın Konusuna Yaklaşım”, Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırma Dergisi, sayı 6, 2019.
• Hanioğlu, Şükrü Preperation for a Revolution: The Young Turks 1902-1908, New York: Oxford Üniversitesi Yayınları, 2001.
• Hanioğlu, Şükrü The Young Turk Opposition, New York: Oxford Üniversitesi Yayınları, 1995.
• Karakışla, Yavuz Selim. Osmanlı Hanımları ve Kadın Terziler, (İstanbul: Akıl Fikir Yayınları, 2015.
• Kılıç, Fatma. İkinci Meşrutiyet Döneminde Bir Jön Türk Dergisi: Kadın (1908-1909), İstanbul: Libra Yayıncılık, 2010. Kılıç, Rüya. “Türkiye’de Frenginin Tarihi”, Kebikeç, sayı 38, 2014.
• Koçu, Reşat Ekrem. Binbirdirek Batakhanesi Cevahirli Hanımsultan, İstanbul: Doğan Yayıncılık, 2003.
• Koçu, Reşat Ekrem. Tarihimizde Garip Vakalar, İstanbul: Varlık Yayınevi, 1952.
• Kurt, Burcu. & Yaşayanlar, İsmail. Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Salgın Hastalıklar ve Kamu Sağlığı, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Nikiforuk, Andrew. Mahşerin Dördüncü Atlısı, İstanbul: İletişim Yayınları, 2007.
• Nizayi Resneli, Hatıratı, İstanbul: Panama Yayıncılık, 2018.
• Oğuz, Çiğdem. Moral Crises in the Ottoman Empire: Society, Politics and Gender WWI, New York: I.B.Tauris, 2021.
• Özbek, Müge Single Poor Women in İstanbul 1850- 1915,: Prostititon, Sexuality and Female Labor, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Boğaziçi Üniversitesi 2018.
• Özbek, Nadir. Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Devlet, İstanbul: İletişim Yayınları, 2002.
• Panzac, Daniel Osmanlı İmparatorluğu’nda Veba (1700- 1850), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2011.
• Rasim, Ahmet Fuhş-u Atik, İstanbul: Avrupa Yakası Yayınları, 2007.
• Sarıtaş, Ezgi. Cinsel Normalliğin Kuruluşu, İstanbul: Metis Yayınları, 2020.
• Sariyannis, Marinos. “Prostitution in the Ottoman Empire, Late Sixteen Early Eighteenth Century”, Turcica, sayı 40, 2018.
• Schick, Irvin Cemil. “Print Capitalizm and Women’s Sexual Agency in the Late Ottoman Empire”, Comparative Studies of South Asia, Africa and the Middle East, sayı 31, 2011.
• Soku, Ziya Şakir, Yakın Tarihin Üç Büyük Adamı: Talat, Enver, Cemal Paşalar, İstanbul: Ahmet Sait Matbaası, 1943.
• Toprak Zafer. Türkiye’de Yeni Hayat,- İnkılap ve Travma, 1908-1928, İstanbul: Doğan Kitap, 2017.
• Toprak, Zafer “Türkiye’de Müstehcen Avam Edebiyatı” (1908-1928), Toplumsal Tarih, sayı 285, Eylül, 2017.
• Toprak, Zafer. “İstanbul’da Fuhuş ve Zührevi Hastalıklar 1914- 1933”, Tarih ve Toplum, sayı 39, Mart, 1987.
• Tunaya, Zafer. Türkiye’nin Siyasi Gelişme Seyri İçinde İkinci Jön Türk hareketinin Fikri Esasları, İstanbul: İsmail Akgün Matbaası, 1956.
• Tunçay, Mete. Cihat ve Tehcir, İstanbul: Salyangoz Yayınları, 2008.
• Yavuz Selim Karakışla, Osmanlı İmparatorluğu’nda Savaş Yılları ve Çalışan Kadınlar: Kadınları Çalıştırma Cemiyeti (1916- 1923), İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
• Yıldırım, Nuran. Kurumlar Cüzzamnamesi: 14. Yüzyıldan Cumhuriyet’e Hastalıklar, Hastaneler ve Kurumlar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2014.
• Zekhni, Malika. “Invisible Bodies: Civilising Mission, Sexuality and Prostitution in Fin De Siecle Russian Turkestan”, The Journal of Social History Society, Şubat 2022.
• Zengin, Aslı. İktidarın Mahremiyeti, İstanbul Metis Yayınları, 2016.
• Zürcher J. Eric. Milli Mücadelede İttihatçılık, İstanbul: Bağlam Yayınları, 1995.