Repair and Construction Works in Antalya Prison in the Last Period of the Ottoman Empire

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 34 - 88, 26.03.2023

Hatice Akın Zorba

https://doi.org/10.24186/vakanuvis.1247523

Öz

The modernisation movement in the Ottoman Empire was accelerated with the proclamation of the Tanzimat Edict and deeply affected the legal system with new laws and regulations. Along with personal rights, land and inheritance law, criminal law was among the many issues addressed within the regulations in various domains. The transition from corporal punishment to the practice of punishment restricting liberty had been gaining currency in the world, and the Ottoman Empire could not be indifferent to this change. Therefore, the 19th-century Ottoman Empire underwent a transition from mahbes to prisons. To this end, regulations were made in criminal law, and a reform movement was initiated throughout the country to construct appropriate buildings where imprisonment would be applied. This process began with transforming existing structures into prisons through renovations and repair, yet it did not result in the expected way, and thus the state accelerated the construction of new prisons. The Ottoman Empire took administrative and legal steps to improve prisons based on European examples, and in doing this, it prioritised the construction of modern buildings that could meet the needs within the means. However, due to economic difficulties, lack of personnel, and the difficulty of officials accustomed to the old order to understand the requirements of reforms, the reform of prisons remained an issue that the Ottoman Empire struggled with until its collapse. In light of archive documents, this study aims to reveal how the prison reform in the Ottoman Empire was carried out in Antalya Prison, focusing on the renovation and repair of the prison building, the construction process of the new prison building, the difficulties experienced in this process, and the conditions of the prison.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Prison, Reform, Antalya

Osmanlı Devleti’nin Son Döneminde Antalya Hapishanesi’nde Tamir ve İnşa Faaliyetleri

Öz

Osmanlı Devleti’nde Tanzimat Fermanı’nın ilânıyla birlikte hız kazanan modernleşme hareketi yeni kanunlar ve düzenlemelerle hukuk alanını da etkilemiştir. Kişisel haklardan, toprak ve miras hukuku gibi birçok alanda yapılan düzenlemeler içerisinde ceza hukuku da ele alınan konulardan biri olmuştur. Bedenî cezalardan hürriyeti kısıtlayıcı ceza uygulamasına doğru geçişin yaşandığı dünyada Osmanlı Devleti, bu değişime kayıtsız kalmamıştır. 19. yüzyılda hapis cezasının uygulandığı mahbeslerden hapishanelere doğru bir geçişin yaşandığı Osmanlı Devleti’nde, buna uygun olarak ceza hukukunda düzenlemelere gidildiği gibi hapis cezasının uygulanacağı fiziki mekânları oluşturmak için ülke genelinde bir ıslahat hareketi başlatılmıştır. Avrupa devletleri örneğinden hareketle hapishanelerin ıslahına yönelik idari ve hukuki adımlar atarken, mevcut hapis mekânlarının iyileştirilmesi, tamir ve onarımlarla hapishaneye dönüştürülmesi ile başlayan süreçte istenilen sonucun alınamaması üzerine devlet yeni hapishanelerin inşasına hız vermiştir. Ancak ekonomik sıkıntılar, personel eksikliği, eski düzene alışık memurların ıslahatların gereklerini anlamakta zorlanması gibi nedenlerle hapishanelerin ıslahı Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar uğraştığı bir mesele olmuştur.
Bu çalışma arşiv belgeleri ışığında Osmanlı Devleti’ndeki hapishane ıslahının Antalya Hapishanesine yansımasını, hapishane binasında gerçekleştirilen tamir ve onarım faaliyetlerini, yeni hapishane binasının yapılış sürecini ve bu süreçte yaşanan zorluklarla, hapishanenin içinde bulunduğu şartları ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Hapishane, Islahat, Antalya

Kaynakça

• Adak, Ufuk, XIX. Yüzyıl Sonları XX. Yüzyılın Başlarında Aydın Vilayeti’ndeki Hapishaneler, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir 2006.
• Akın, Hatice, “Osmanlı Devleti’nde Hapishane Islahatına Dair Bir Nizamname Önerisi”, History Studies, 3/3 (2011), s.23-36.
• Aydın, M. Akif, “Ceza”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.7 (1993), s.478-482.
• Bardakoğlu, Ali, “Hapis”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.16 (1997), s. 54-64.
• Başoğlu, Tuncay, “Ta’zîr”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C.40 (2011), s.198-202.
• Bozkurt, Gülnihal, Batı Hukukunun Türkiye’de Benimsenmesi, Ankara 2010.
• Dağ, Mustafa, “Geç Dönem Osmanlı Taşrasında Bir İnfaz Kurumu: Mersin Hapishanesi Örneği (1864-1920)”, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6/1 (Aralık 2022), s. 6-26.
• Dağ, Mustafa, “Osmanlı Devleti’nde Bir Kaza Hapishanesinden Yansımalar: Tüm Yönleriyle Suruç Hapishanesi (1852-1920)”, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6/2 (2022), s 341-373.
• Demir, Mesut, “I. Dünya Savaşı’nın Başladığı Günlerde Teke Mutasarrıfı Sabur Bey’in 1330(1914) Teşrinievvel Raporu Işığında Antalya Şehri’nin Vaziyeti”, Antalya Kitabı Selçuklulardan Cumhuriyet’e Sosyal Bilimlerde Antalya 1, Ed.:Bedia Koçakoğlu-Bahset Karslı-Demet Susam- Halil İbrahim Yücel-Ayşe Demir, s.196-207, Antalya 2018.
• Demiryürek, Halim, Osmanlı Hapishaneleri (1913-1914), İstanbul, 2019.
• Demiryürek, Halim, “Hüdavendigar Vilayetinde Hapishaneler ve Mahpuslar (1914-1917), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9/42 (2016), s.552-562.
• Durgun, Hatice, “Konya Valisi Mehmet Ferit Paşa’nın Gözünden Antalya (1898-1902”, Gazi Akademik Bakış, 16/31 (Kış 2022), s.125-146.
• Erim, Neşe, “Osmanlı İmparatorluğunda Kalebendlik Cezası Ve Suçların Sınıflandırılması Üzerine Bir Deneme”, Osmanlı Araştırmaları, 4/4 (1984) s.79-88.
• Gönüllü, Ali Rıza, Demokrat Parti Döneminde Antalya (1950-1960), Basılmamış Doktora Tezi, İstanbul 2008.
• Kili, Suna-A. Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri (Sened-i İttifaktan Günümüze), İstanbul 2000.
• Kolay, Emre, “Konya Vilayeti Merkez Hapishanesi İçin Hazırlanan Hapishane Projeleri”, Selçuk Türkiyat, 54 (Nisan 2022), s.405-420.
• Schull, Kent F., Prisons in the Late Ottoman Empire Microcosms of Modernity, Edinburg 2014.
• Sunay, Serap, “Son Dönem Osmanlı Taşra Hapishanelerine Bir Örnek: Bolvadin Hapishanesi”, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20/1 (Haziran 2018), s. 43-66.
• Şen, Ömer, Osmanlı’da Mahkûm Olmak, İstanbul 2007.
• Tekin, Saadet, “Dr. Polliç Bey’in 1918 Tarihli Raporuna Göre Berlin ve Aydın Vilayeti Hapishanelerine Genel Bir Bakış”, OTAM, 24/24 (2008), s.205-221.
• Toprak, Zafer; “Önemli bir Yasa: Ölçüler Kanunu (1931)”,Yapıt, 47/2, (Aralık -Ocak 1983/84), s. 37-43.
• Uyanık, Memet Zeki, İslam Hukukunda Hapis Cezası ve Hapishane, İstanbul 2017.
• Yasemin Saner Gönen, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Hapishaneleri İyileştirme Girişimi, 1917 Yılı”, Hapishane Kitabı, Ed. Emine Gürsoy-Naskali-Hilal Oytun Altun, İstanbul 2010. s.173-183,
• Yıldız, Gültekin, Mapusâne, İstanbul 2012.
• Yıldız, Özgür, “Osmanlı Hapishaneleri Üzerine Bir Değerlendirme: Karesi Hapishanesi Örneği”, Gazi Akademik Bakış, 9/17 (Kış 2015), s.91-111.