The Use of Script as Decoration Element in Yunt Mountain Karakilinçli Village Mosque and Architectural Analysis of The Structure

Yıl 2020, Sayı: 54, 257 - 288, 30.12.2020

Ramazan Uykur

https://doi.org/10.16971/vakiflar.601466

Cited By: 2

Öz

Yunt Mountain is located on a spot where Bakırçay and Gediz rivers form a natural border to the north and south of the Aegean Region. The conquest of Yunt Mountain and its surroundings by the Turks is thought to be earlier than the date that the Principality of Saruhanoğulları seized the stronghold of Manisa. The mosque was built in 1325/1907-08 according to the inscription on its northern facade in Karakılınçlı Village of Yunt Mountain in Yunus Emre District of Manisa Province. Our aim is to have the structure protected immediately and then to introduce it to academic world for the first time in detail and have it registered as a cultural asset without exposing any further damage. It is therefore important that both the building and the scripts that make up the character of the structure should be preserved as soon as possible.

In our study, we have seen that the interior walls, referred to as harim, of the mosque were decorated with quite attractive calligraphy known as celî divânî, sülüs and kûfi istif. The most remarkable among those is the pictorial script in the form a ship depicting “Seven Sleepers” on the western wall of the mosque. All inscriptions are examined through a detailed research and explained in text with their meanings along with the Arabic pronunciation. In the study, it was detected that the deep cracks on the building facades have resulted in moisture accumulation on the walls and the surface underneath the wall plaster was stripped. For this reason, at any time it is highly likely that the plaster will fallout, be flaked and the scripts will be lost. Furthermore, the scripts were damaged during the restoration, renovation and whitewashing works of the building. In particular, we have observed that by intervening with the chemical paints to the scripts in the niche of mihrab, both the characters and the colours from the madder were deteriorated accordingly. The entire findings and recommendations are further presented in the text.

Anahtar Kelimeler

Manisa, Yunt Mountain, Karakilinçli Village Mosque, Seven Sleepers, Calligraphist Hüseyin Avni

Yunt Dağı Karakılınçlı Köyü Camii’nde Yazının Bezeme Unsuru Olarak Kullanımı ve Yapının Mimari Analizi

Öz

Yunt Dağı Ege
Bölgesi’nin batısında, Bakırçay ve Gediz ırmakları kuzeyden ve güneyden doğal
sınır oluşturduğu bölgedir. Yunt Dağı ve çevresinin Türkler tarafından ele
geçirilmesi Saruhanoğullarının, Manisa Kalesi’nin alındığı tarihten daha önce
olduğu tahmin edilmektedir. Camii, Manisa İli, Yunus Emre İlçesi, Yunt Dağı’nın
Karakılınçlı Köyü’nde, kuzey cephedeki tarihe göre 1325/1907-08 yılında inşa
edilmiştir. Yaptığımız araştırmada Caminin harim duvarlarının oldukça ilgi
çekici celî divânî, sülüs ve kûfi istifli yazılarla doldurulmuş olduğu
görülmüştür. Bunlar içinde en dikkat belirgin olanı batı duvarındaki Yedi Uyurlar levhalı geminin
bulunduğu resimli yazıdır. Bütün yazılar ayrıntılı bir çalışma ile okunarak
metin içinde Arapça okunuşları ve anlamlarıyla açıklanmıştır. Araştırmada, yapı
cephelerinde oluşan derin çatlakların duvarlarda nem oluşturduğu ve duvar
sıvasının altının boşaldığı tespit edilmiştir. Bu sebeple her an sıvaların
dökülme ve yazıların kaybedilme ihtimali bulunmaktadır. Ayrıca yapıda
gerçekleşen tamirat, tadilat ve badana işlerinde yazılar zarar görmüş, beyaz
boya ile tahrip edilmiştir. Özellikle mihrap nişi içindeki yazılara kimyasal
boyalarla müdahalelerde bulunularak yazıların renk ve yazı karakterinde bozulmalar
gözlenmiştir. Bütün tespit ve öneriler metin içinde sunulmuştur.

Amacımız, Karakılınçlı
Köyü Camiini ilk defa olarak ayrıntılı bir şekilde yayınlayarak yapıyı bilim dünyasına
tanıtmak, yapıyı kültür varlığı olarak tescilleyerek hem yapının hem de yapının
karakterini oluşturan yazıların bir an önce korunmaya alınmasını sağlamaktır. 

Anahtar Kelimeler

Manisa, Yunt Dağı, Karakılınçlı Köyü Camii, Hattat Hüseyin Avni, Yedi Uyurlar

Kaynakça

• Derman, Uğur (2001). Osmanlı Hat Sanatı, İstanbul: Mas Matbaacılık A.Ş. Özkafa, Fatih (2016). “Hat Sanatında Armudî İstifler”, Klasik Sanatlar Yıllığı, Ed. F. Özkafa, İstanbul: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları. Özkafa, Fatih (2012). “Kültürel ve Estetik Bakımdan “vav” Harfine Analitik Bir Yaklaşım”, Turkish Studies, Volume 7/4, Fall 2012, s. 2577-2600.Emecen, Feridun M. (1989). XVI. Asırda Manisa Kazası, Ankara: TTK Basımevi.Eroğlu, İlker ve Bozyiğit Recep (2012). “Yunt Dağı ve Çevresinin İklim Özellikleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 27, s. 129-151.Eryılmaz, Halil İbrahim (2018). “Yuntdağ Yenice Mahallesi Camii Yazıları”, MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. 16, S. 3, s. 545-580.Gökçen, İbrahim (1946). 16. ve 17. Asır Sicillerine Göre Saruhan’da Yörük ve Türkmenler, S. XVI, İstanbul: Manisa Halkevi Yayınları.Gürbıyık, Cengiz (2017). “Yunt Dağı Ve Köyleri’nde Türk Dönemi Kültür Varlıkları Ve Korunma Sorunları”, Gelenek İle Gelecek Arasında Kalmış Bir Bölge: Yuntdağı (Sorunlar Ve Öneriler), Ed. M. Tepekaya, F. Berber, C. Gürbıyık, B. Alacı, MCBÜ Yayınları, No: 0029, s. 51-62.Neumeier, Emily ve İ. Cemil Schick (20013). “Hat San’atında Sefîne İstifleri ve Nuh’un Gemisi”, Nuh Kitabı, Ed. E. G. Naskali, Kitabevi, İstanbul, s. 221-233.Sezgin, Yusuf (2017). “-Aigai -Yunt Dağının Kısa Tarihi Ve Aigai Antik Kenti”, Gelenek İle Gelecek Arasında Kalmış Bir Bölge: Yuntdağı (Sorunlar Ve Öneriler), Ed. M. Tepekaya, F. Berber, C. Gürbıyık, B. Alacı, MCBÜ Yayınları, No: 0029, s. 21-51.Uluçay, M. Çağatay (1942). XVII inci Yüz Yılda Manisa’da Ziraat, Ticaret ve Esnaf Teşkilatı I, İstanbul: Resimli Ay Matbaası.Uluçay, M. Çağatay (1955). 18 ve 19. Yüzyıllarda Saruhan’da Eşkıyalık ve Halk Hareketleri, İstanbul: Berksoy Basımevi.