Levels of utilization of urban services by women, problems and solution proposals- A case study in Trabzon

Yıl 2010, Sayı: 2, 143 - 176, 01.03.2010

Nuray Kansız AKIN Şebnem Acuner

Öz

In many countries in the world, for maintaning a healthy urban life, basic human rights and responsibilities have been determined by laws and other related legal agreements. Utilizing these rights and sharing these responsibilities based on equality and justice. However, in many countries, groups like women, children, disables, elderly etc. can't utilize of these rights and responsibilities equally in practice. Especially, women in these disadvantaged groups have different social roles. Cultural, social and familial values and expectations are effectual on these social roles. Because of the multi-dimensional roles and responsibilities of women, they can't reach and utilize of urban services properly. For solving these problems, urban services must be planned with women perspective and applied suitable for gender equality principles by the service providers. The aim of this study is to analyze social roles of women in urban life, to establish levels of utilization, awareness and satisfaction of urban services by women, to determine the basic problems they face and try to develop solution proposals. In this research, Trabzon is selected as a pilot city for the case study.

Anahtar Kelimeler

woman, trabzon, gender equality, urban service

Kadınların kentsel hizmetlerden yararlanma düzeyleri, sorunlar ve çözum önerileri – Trabzon ili örneği

Öz

Dünyanın birçok ülkesinde, sağlıklı bir kentsel yaşamın sürdürülebilmesi için, kentlerde yaşayan insanların temel hak ve sorumlulukları yasalar ve ilgili diğer düzenlemeler ile belirlenmiştir. Bu haklardan faydalanma ve sorumlulukların paylaşımı eşitlik ve adalet temeline dayandırılmaktadır. Bununla birlikte, pek çok ülkede özellikle kadınlar, çocuklar, engelliler, yaşlılar gibi grupların bu hak ve sorumluluklardan eşit ve adil bir şekilde faydalanamadıkları görülmektedir. Bu gruplar içerisinde özellikle kadınlar, kendilerine yaşadıkları toplum, kültür, aile vb. tarafından yüklenmiş olan birtakım roller ve bu roller doğrultusunda ortaya çıkan beklentiler nedeniyle; kentsel haklardan yeterli düzeyde faydalanamamaktadır. Bu sorunların yaşanmaması için; kentsel hizmet sunucuları tarafından, hizmetlerin kadın bakış açısı ve gereksinimleri de dikkate alınarak planlanması ve toplumsal cinsiyet eşitliği anlayışı doğrultusunda uygulanması önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı; kadınların kent yaşamı içerisindeki rollerinin irdelenmesi, sunulan hizmetlerden farkındalık, yararlanma ve memnuniyet düzeylerinin tespit edilmesi, yaşadıkları temel sorunların araştırılması ve bu sorunlara yönelik çözüm önerilerinin geliştirilmesidir. Araştırma çalışması kapsamında, Trabzon pilot il olarak seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kadın, trabzon, cinsiyet eşitliği, kentsel hizmet

Kaynakça

• 1. AĞRIDAĞ G., ‘Kadın ve Şiddet: Kentte Yapılabilecekler’, City and Health Symposium with International Participation, Bursa, 2006
• 2. ALKAN A., Belediye Kadınlara da Hizmet Eder, Ka-Der Yayınları, 2006
• 3. ALKAN A., Kadınlar Tarafından, Kadınlarla Birlikte ve Kadınlar İçin Yerel Politika, KASAUM-KADER Yayınları, 2003
• 4. ALTAY D., TOKMAN Y., TANRIKULU A., Kentli Hakları El Kitabı, 2006
• 5. AYDEMİR Ş., AYDEMİR S.E, ŞEN BEYAZLI D., ÖKTEN N., ÖKSÜZ A.M., SANCAR C., ÖZYABA M., AYDIN TÜRK Y., Kentsel Alanların Planlanması ve Tasarımı, 2004
• 6. BARUTÇUGİL İ., İş Hayatında Kadın Yönetici, Kariyer Yayınları, 2002
• 7. DEDEOĞLU S., ‘Ev Eksenli Yoksulluk: Türkiye’de Kadın Yoksulluğu’, Erişim (2007): www.evrenselbasim.com.tr 8. DEREN M., CANPOLAT Ş., KOÇBERBER G., Toplumsal Cinsiyet Göstergeleri Oluşturma Eylem Planı, Nüfusbilim Derneği Raporları, 2005
• 9. EKEN H., ‘Askeri Kurumların Mesleğe İlişkin Rol ve Aile İçi Rol Etkileşimindeki Rolü: Türk Silahlı Kuvvetlerindeki Kadın Subaylar Örneği’, 2008. Erişim: www.sdergi.hacettepe.edu.tr/index.htm 10. FIGUEROA M., ‘Gender Issues in Transportation: A Short Introduction’, UNEP Collaborating Centre on Energy&Environment, Working Paper, No:9, 1999
• 11. GREED C., Women and Planning, 1994
• 12. GÜLER N., TEL H., TUNCAY F.Ö., ‘Kadının Aile İçinde Yaşanan Şiddete Bakışı’, Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 2005
• 13. GÜNDOĞAN M., PINARCIOĞLU N.Ş., ‘Küresel Eşitlik ve Küresel Eşitliği Sağlamada Kadının ve Kadın Örgütlerinin Rolü’, II. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, 2005
• 14. İLKKARACAN İ., ‘Kentli Kadınlar ve Çalışma Yaşamı’, Bilanço 98: 75 Yılda Kadınlar ve Erkekler, Tarih Vakfı Yayınları, 1998
• 15. KA-DER: Kadın Sorunlarına Çözüm Arayışı Kurultayı, Kadın ve Kız Çocuklarının Eğitim ve Öğrenimi Çalışma Grubu, 2003
• 16. KELEŞ R., Kentbilim Terimleri Sözlüğü, İmge Kitabevi, 1998
• 17. ÖRTLEK M., ‘Siyaset ve Kadın’, Dünya Gazetesi, 06.03.2008
• 18. PETERS D., ‘Gender and Transport in Less Developed Countries, Background Paper fort he Expert Workshop’, ‘Gender Perspectives for Earth Summit 2002: Energy, Transport, Information for Decison-Making’, 2002
• 19. PHILLIPS S. P., Definning and Measuring Gender: A Social Determinant of Health Whose Time Has Come, International Journal for Equity in Health, 2005
• 20. SAYIN A., Kota El Kitabı, KA-DER Yayınları, 2007
• 21. ŞENOL N., İŞAT C., SAYIN A., Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecini İzleme Programı – Kadınlar ve Erkekler İçin Eşit Fırsatlar, Türkiye, İstanbul Politikalar Merkezi, 2004
• 22. TAKMAZ NİŞANCIOĞLU Ş., Kadınları Düşünen Konut Planlaması, Diğerlerinin Konut Sorunları, TMMOB, 1996
• 23. TOKMAN L.Y., KENDİRCİ S., Yerel Yönetimlere İlişkin Yasal Düzenlemeler Çerçevesinde Kadınlara Yer Açmak, Ka Der Yayınları, 2006
• 24. Trabzon Yerel Eşitlik Eylem Planı ve Yerel Eşitlik Hizmet Sunum Modeli, BM Kadın ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı, 2008
• 25. Türkiye Girişim ve İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED), İş Dünyasında Kadın, 2007
• 26. Türkiye Sanayici ve İşadamları Derneği (TÜSİAD), Eğitim ve Sürdürülebilir Büyüme, Türkiye Deneyimi Riskler ve Fırsatlar, 2006
• 27. Türkiye Üreme Sağlığı Programı Katılımcı Rehberi, Gençlik Danışmanlık ve Hizmet Merkezleri CSÜS Eğitimi, 2007
• 28. UÇAR H., Selçuk Üniversitesi SBE Kamu Yönetimi ABD Yüksek Lisans Tezi, Kentsel Siyasette Toplumsal Cinsiyet Sorunlarına Duyarlılık: Konya Örneği, 2005
• 29. United Nations Educational Scientific and Cultural Organization (UNESCO), Unesco’s Gender Mainstreaming Implemantation Framework, 2003
• 30. www.bmkadinhaklari.org 31. www.mahalli-idareler.gov.tr/Home/Home.aspx 32. www.saglik.gov.tr 33. www.tuik.gov.tr 34. www.yerelnet.org.tr 35. YILMAZ Z., Kamusal Mekanların Gender Sistematik Yaklaşım Açısından Değerlendirilmesi, KTÜ Şehir ve Bölge Planlama ABD Yüksek Lisans Tezi, 2006