SERA GAZI EMİSYONLARININ İZLENMESİ, DOĞRULANMASI VE RAPORLANMASI

Yıl 2015, Sayı: 2, 67 - 86, 25.11.2015

Tekin Altuğ Füsun Özkan

Öz

Bu çalışmada Sera gazı emisyonlarının iklim üzerinde etkileri, bu etkilerin minimize edilebilmesi amacıyla gerek gönüllü alanda gerekse zorunlu alanda sera gazı emisyonlarının izlenmesi, doğrulanması ve raporlanması aşamaları ve süreçleri incelenerek,  sürecin yönetim sistemleri ile ilişkisi ve katkıları analiz edilmiştir. ISO 14064-1 Sera Gazı Emisyonlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanmasına ve Rapor Edilmesine Dair Kılavuz ve Özellikler Standardı kapsamında işletmeler kendi  yönetim sistemlerini oluşturarak, yapmış oldukları faaliyetlerde yıl bazında kayıt altına aldıkları verileri ile  atmosfere yayılan sera gazı miktarlarını belirleyebilmektedir. Sera gazı miktarları ile ilgili veri toplama ve  hesaplama aşamalarında, kuruluşlarda oluşturulan  yönetim sistemi şartları ile istatistiki çalışmalar kullanılmaktadır. Sera gazı emisyonlarının azaltılması amacıyla, işletmelerin bir izleme planı oluşturarak bu plan doğrultusunda Kyoto Protokolünü imzalamış ülkeler tarafından atanmış yetkili otoritelerce geliştirilen kurallar dahilinde bir doğrulama ve raporlama işlemine tabi olmaları sonucunda ortaya çıkan emisyon fazlalıklarının nasıl azaltılacağı veya dengelenmesi gerektiği hususlarında  Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Temiz Kalkınma Mekanizması (UNFCC-CDM), Gold Standard (GS) veya Verified Carbon Standard (VCS)  tarafından gerek gönüllü alanda gerekse zorunlu alanlarda çeşitli metotlar geliştirilmiştir.  Ayrıca bu kapsamda Birleşmiş Milletlerin çatısı altında yer alan Birleşmiş Milletler Çevre Programı (UNEP) ile Dünya Meteoroloji Birliği’nin (WMO) birlikte oluşturduğu  Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC),  iklim değişikliği politikalarına destek olacak çalışmalar yapmanın yanı sıra sera gazı miktarları ile ilgili hesaplamalar için de metot ve bilimsel yaklaşımlar sunmaktadır. Gönüllü alanda Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi, Doğrulanması ve Raporlanmasına ilişkin çalışmalar, ISO 14064-1 standardı temelinde gerçekleştirilmekte olup, bu tür bir çalışmayı yürütecek olan işletmenin bahse konu standart kapsamında bir  yönetim sistemi oluşturarak kendisi için seçmiş olduğu metodoloji doğrultusunda sera gazı emisyonlarının hesaplamalarını gerçekleştirebilmektedir. Bu çalışmada küresel ısınma ve iklim değişikliği konusunda düzenlemelere yönelik sera gazı emisyonlarının takibi ile ilgili yapılan uluslararası çalışmalar ile ulusal ve uluslarası yasal durum incelenerek, ülkemizde 17.05.2014  tarihli Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik ile belirlenen sektörlerde  zorunluluk haline gelecek olan  uygulamalar  konusu tartışılmıştır. Ayrıca ulusal durum, Avrupa Birliği ülkeleri ve Kyoto Protokolü’ne imza atmış diğer ülkelerdeki durumla mukayese edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği, Küresel Isınma, Sera Gazı, Standardizasyon, Yönetim Sistemi, Stantart

MONITORING, VERIFICATION AND REPORTING OF GREENHOUSE GAS EMISSION

Öz

In this study, the impact of greenhouse gas emission on climate and process of greenhouse gas emission in terms of monitoring, verification and reporting in voluntary and obligatory area are analyzed; and the relationship of the process with management systems and its contribution are evaluted. Within the context of ‘ISO 14064-1 Specification with guidance at the organization level for quantification and reporting of greenhouse gas emissions and removals’, the organizations can form their management systems and calculate their greenhouse gas emission in their activities with the data that they registered on a yearly basis. The requirements of management system that has been founded in the organization and statistical information are used in stages of data collection and quantification of greenhouse gas emission. With the aim of decreasing greenhouse gas emission; ‘United Nations Framework -Convention on Climate Change -Clean Development Mechanism’(UNFCC-CDM), ‘Gold Standard’(GS) and Verified Carbon Standard (VCS) are developed in voluntary and obligatory areas for the organizations considering issues of decreasing and balancing greenhouse gas emission according to rules and regulations developed by authorities that signed Kyoto Protocol. Furthermore, Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), which is created by United Nations Environmental Programme (UNEP) and World Meteorological Organization (WMO), presents scientific methods and perspectives for quantification of greenhouse gas emission and contributes to climate change policies with its studies. The studies concerning monitoring, verification and reporting greenhouse gas emission in voluntary areas are carried out within the scope of ISO 14064-1 Standard and the organizations have to form a management sytem concerning this mentioned standard in order to calculate their amount of greenhouse gas emission in line with the chosen methodology. The national and international studies about monitoring greenhouse gas emission in line with regulations of global warming and climate change and international legal situation are analyzed in this study and obligatory implementations in determined sectors by Public Act about Monitoring Greenhouse Gas Emission dated 17.05.2014 are discussed. Additionally, Turkey’s situation in monitoring greenhouse gas emission is compared with EU countries and the other countries that has signed Kyoto Protocol.

Anahtar Kelimeler

Climate Change, Global Warming, Greenhouse Gas, Standardization, Management System, Standard

Kaynakça

• (1) Anonim 2014 a, The 20th Anniversary of the Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer, http://www.epa.gov/ozone/downloads/MP20_QandA.pdf, Son Erişim Tarihi: 25.05.2014.
• (2) Anonim 2013, İklim Değişikliğinin Sağlık Etkilerinin Azaltılması Ulusal Programı ve Eylem Planı, http://cevresagligi.thsk.saglik.gov.tr/Dosya/Iklim_degisikligi.pdf, Son Erişim Tarihi: 26.05.2014.
• (3) Anonim 2014 b, İklim Değişikliği Nedir, http://www.eie.gov.tr/iklim_deg/i_deg_nedir.aspx, Son Erişim Tarihi: 28.05.2014.
• (4) DEMİR, M. Esra, Eylül 2012, İklim Değişikliği ve Karbon Nötr Olmak, http://www.ikibin50dergisi.org/13/iklim-degisikligi-ve-karbon-notr-olmak.html, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014 Kyoto Protokolü.
• (5) Anonim 2014 c, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi http://iklim.cob.gov.tr/iklim/AnaSayfa/BMIDCS.aspx?sflang=tr, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (6) Anonim 2014 d, Kyoto Protokolü, http://iklim.cob.gov.tr/iklim/AnaSayfa/Kyoto.aspx?sflang=tr, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (7) Anonim 2010, İklim Değişikliği ve Türkiye’ye Etkileri, http://www.dmi.gov.tr/ FILES/kurumsal/arsiv/ 23mart/ 2010/ sunu/ilk 10/12.pdf, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (8) KILIÇ, Aynur, Haziran 2008, Küresel Isınmanın Su Canlıları Üzerine Muhtemel Etkileri, Kemaliye 5. Geleneksel Su Ürünleri Bilimsel ve Kültürel Platformu, http://www.akuademi.net/ke/2008/b02.pdf, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (9) Anonim 2011, T. C. Milli Eğitim Bakanlığı, Küresel Isınma ve Etkileri, http://www.megep.meb.gov.tr /mte_program_modul/moduller_pdf/K%C3%BCresel%20Is%C4%B1nma%20Ve%20Etkileri.pdf, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (10) Sera Gazı Emisyonlarının Takibi Hakkında Yönetmelik, 17.05.2014 tarihli ve 29003 sayılı Resmi Gazete.
• (11) BİLDİK, Berna, 2014, Kuruluş Seviyesinde Sera Gazı Emisyon ve Uzaklaştırmalarının Hesaplanması, Raporlanması ve Doğrulanması, http://kalite.tse.org.tr/MonoX/Pages/sysm/Makale/post/Kalite/33/Sera-Gazi/ Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (12) http://www.iso.org/iso/home/search.htm?qt=ISO+14064-1&sort=rel&type=simple&published=on / http://www.iso.org/iso/home/search.htm?qt=ISO+14065&sort=rel&type=simple&published=on /Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (13) Anonim 2011, Emisyon Ticaret Sistemi MRW,
• http://ab.immib.org.tr/web/index.php?option=com_content&view=article&id=96&Itemid=80, Son Erişim Tarihi: 28.5.2014.
• (14) İMMİB AB Mevzuatı’na Uyum Şubesi 2012 ,Türk Sanayi Sektörünün AB Çevre Mevzuatına Uyumu, www.akib.org.tr/files/downloads/ekler/ek-cevrevesehircilik.doc, Son Erişim Tarihi: 02.06.2014.
• (15) Anonim 2014 e http://www.eie.gov.tr/iklim_deg/emisyon_ticareti.aspx ,Son Erişim Tarihi: 20.06.2014.
• (16) Anonim 2014 f http://www.csb.gov.tr/gm/cygm/index.php?Sayfa=duyurudetay&Id=15792
• (17) Anonim 2014 g http://iklim.cob.gov.tr/iklim/AnaSayfa/birimler/mghg/ABETS.aspx?sflang=tr
• Son Erişim Tarihi: 20.06.2014.
• (18) http://www.enofis.com.tr/mevzuat/taslakyonetmelikler/teblig_mr_tr-16.08.12.pdf Sera Gazı Emisyonlarının İzlenmesi ve Raporlanması Hakkında Tebliğ.