TEDARİKÇİ İLİŞKİLERİNİN TEDARİK ZİNCİRİ RİSKLERİNE ETKİSİ: TRC1 BÖLGESİ’NDE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2021, Sayı: 3, 75 - 89, 30.07.2021

Mert Ozguner , Mehmet Aytekin

https://doi.org/10.51551/verimlilik.698581

Cited By: 1

Öz

Amaç: Yoğun risk altındaki tedarik zincirlerinde etkin bir işleyişin sağlanabilmesi ve risklerin olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi adına zincirin en önemli unsurlarından biri olan ve ham madde, yarı mamul gibi üretime esas unsurların hızlı bir şekilde üretim noktalarına ulaşmasında önemli rol oynayan tedarikçi ilişkilerinin irdelenmesi önem arz etmektedir. Bu noktadan hareketle, tedarikçi ilişkilerinin tedarik zinciri riskleri üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır.

Yöntem: TRC1 Bölgesi’nde bulunan Adıyaman, Kilis ve Gaziantep illerindeki Organize Sanayi Bölgelerinde üretim faaliyetlerini sürdürmekte olan işletmelerden toplanan veriler kullanılarak tedarikçi ilişkilerinin tedarik zinciri riskleri üzerindeki etkisi Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) ile test edilmiştir.

Bulgular: Elde edilen bulgular yüksek düzeyde tedarikçi ilişkilerinin tedarik zinciri riskleri üzerinde negatif yönlü ve anlamlı etkilerinin olduğunu ortaya koymaktadır.

Özgünlük: Çalışma, tedarik zinciri risklerinin işletmeler üzerinde oluşturacağı olumsuz etkilerin en aza indirilmesi noktasında, diğer çalışmalardan farklı olarak tedarikçi ilişkilerini bir çözüm yolu olarak işletmelere sunması ve konu ile ilgili mevcut literatüre yeni bir perspektif kazandırması açısından önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tedarik Zinciri Riskleri, Tedarikçi İlişkileri, Doğrulayıcı Faktör Analizi, Yapısal Eşitlik Modeli

THE IMPACT OF SUPPLIER RELATIONS ON SUPPLY CHAIN RISKS: A RESEARCH IN TRC1 REGION

Öz

Purpose: It is important to investigate the supplier relations, which are one of the most important elements of the chain and which play an important role in rapidly reaching the production points such as raw materials and semi-finished products, in order to ensure effective operation in the supply chains under intensive risk and to minimize the negative effects of risks. From this point on, the effect of supplier relations on supply chain risks has been tried to be determined.

Methodology: The effect of supplier relations on supply chain risks has been tested with the Structural Equation Model (SEM) analysis by using the data collected from the enterprises continuing their production activities in the Organized Industrial Zones in Adıyaman, Kilis and Gaziantep provinces in the TRC1 Region.

Findings: The findings obtained reveal that high level supplier relations have negative and significant effects on supply chain risks.

Originality: The study is important in terms of minimizing the negative effects of supply chain risks on businesses, unlike other studies, it presents supplier relations to businesses as a solution and brings a new perspective to the existing literature on the subject.

Anahtar Kelimeler

Supply Chain Risks, Supply Relations, Confirmatory Factor Analysis, Structural Equation Model

Kaynakça

• ARIÖZ, E., DİKER, N., KILINÇ, E. ve ÜNALIR, M. O. (2011), Tedarikçi İlişkileri Yönetimi Ontolojisi, Endüstri Mühendisliği Yazılımları ve Uygulamaları Kongresi, 30 Eylül-1-2 Ekim, İzmir.
• AVEN, T. (2011), On the New ISO Guide on Risk Management Terminology, Reliability Engineering and System Safety, 96, 719-726.
• AYYILDIZ, H. ve CENGİZ, E. (2006), Pazarlama Modellerinin Testinde Kullanılabilecek Yapısal Eşitlik Modeli (YEM) Üzerine Kavramsal Bir İnceleme, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (1), 63-84.
• BENISTON, M. (2006), Linking Extreme Climate Events and Economic Impacts: Examples from the Swiss Alps, Energy Policy, 35, 5384-5392.
• BOGATAJ, D. ve BOGATAJ, M. (2007), Measuring the Supply Chain Risk and Vulnerability in Frequency Space, International Journal of Production Economics, 108, (1-2), 291-301.
• BOURGUIGNON, B. (2016), When the Suppliers Adapt to Coercive Presures? An Exploratory Study to Identify SME Decision Criteria, https://www.researchgate.net/publication/304897520, (Erişim tarihi: 17.03.2019).
• BUTT, A.S., SHAH, S.H.H. ve AHMAD, A.B. (2021), Does Knowledge Hiding Undermine Buyer-Supplier Relationship Performance in Supply Chains? A Dyadic Perspective, VINE Journal of Information and Knowledge Management Systems, DOI 10.1108/VJIKMS-06-2020-0118.
• BÜYÜKÖZKAN, G. (2008), Tedarik Zincirinde Risk Yönetimi, Lojistik Dergisi, 8, 1-21.
• CANDOĞAN, M. A. ve ALTAN, M. (2014), Basel Kriterleri Çerçevesinde Operasyonel Risk Ölçüm Yöntemlerinin Karşılaştırılması: Örnek Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 31, 265-276.
• CANIELS, M. J. Ç. ve GELDERMAN, C. J. (2004), Buyer-Supplier Relationship Development Empirical Identification and Quantification, https://www.ou.nl/Docs/Faculteiten/MW/MW%20Working%20Papers/gr%2004-03%20gelderman%20en%20caniels.pdf, (Erişim tarihi: 18.03.2019).
• CHOPRA, S. ve SODHI, M.S. (2004), Managing Risk to Avoid Supply Chain Breakdown, MIT Sloan Management Review, 46 (1), 53-61.
• ÇAĞLIYAN, V. (2009), Yenilikçilik, Tedarikçi Katılımı ve İşletme Performansı Üzerine Değer Zinciri Yönetimi Temelli Bir Yaklaşım: Otomotiv Sektöründe Görgül Bir Araştırma, Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• DAGHFOUS, A., QAZI, A. ve KHAN, M.S. (2021), Incorporating the Risk Of Knowledge Loss in Supply Chain Risk Management, The International Journal of Logistics Management, DOI: 10.1108/IJLM-06-2020-0225.
• DAĞLI, A. (2015), Örgütsel Muhalefet Ölçeğinin Türkçe’ye Uyarlanması: Geçerlilik ve Güvenirlik Çalışması, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (53), 198-218.
• DERELİ, A. (2014), Tedarik Riskleri Altında Tedarikçi Seçiminin Bayes Ağlarıyla Modellenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• DİNÇER, A. P. (2015), Savunma Tedarikinde Karşılaşılan Sorunların Analizi ve Tedarik Sürecinin İyileştirilmesine Yönelik Öneriler-TSKGV Şirketleri Örnekleri, Doktora Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• DONEY, M. P. ve CANNON, J. P. (1997), An Examination of the Nature of Trust in Buyer-Seller Relationships, Journal of Marketing, 61 (2), 35-51.
• FITRIANTO, A. R. ve HADI, S. (2012), Supply Chain Risk Management in Shrimp Industry Before and During Mud Volcano Disaster: An Initial Concept, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 65, 427-435.
• FORSLUND, H., BJORKLUND, M. ve ULGEN, V.S. (2021), Challenges In Extending Sustainability Across A Transport Supply Chain, Supply Chain Management: An International Journal, DOI 10.1108/SCM-06-2020-0285.
• GHANI, U., ZHAI, X., SPECTOR, J.M., CHEN, N.S., LIN, L., DING, D. ve USMAN, M. (2020), Knowledge Hiding in Higher Education: Role of Interactional Justice and Professional Commitment, Higher Education, 79 (2), 325-344.
• GIANNAKIS, M. ve LOUIS, M. (2011), A Multi-Agent Based Framework for Supply Chain Risk Management, Journal of Purchasing and Supply Management, 17 (1), 23-31.
• GÜLEŞ, H.K. (1996), The Impact of Advanced Manufacturing Technologies on Buyer-Supplier Relationships in the Turkish Automotive Industry, Unpublished Ph.D. Dissertation, The University of Leeds, School of Business and Economics Studies, U.K.
• GÜLEŞ, H. K. (1999), Elektronik Veri Değişiminin Tedarik Zinciri Yönetimindeki Yeri, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, (3), 1-16.
• GÜLEŞ, H. K., ÇAĞLIYAN, V. ve TABANLI, G. (2016), Dağıtım Kanalı Üyelerinde Güven ve Bağlılığın Bayi Performansı Üzerine Etkisi, Uluslararası Katılımlı 16. Üretim Araştırmaları Sempozyumu, 12-14 Ekim, İstanbul Teknik Üniversitesi İşletme Fakültesi, İstanbul.
• GÜLEŞ, H. K., PAKSOY, T., BÜLBÜL, H. ve ÖZCEYLAN, E. (2009), Tedarik Zinciri Yönetimi, Gazi Kitabevi, Ankara.
• GÜRBÜZ, S. ve ŞAHİN, F. (2016), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri (3. Baskı), Seçkin Yayıncılık, Ankara.
• HAKSÖZ, Ç. (2008), Sağlam Tedarik Zincirleri Tasarlamak, http://people.sabanciuniv.edu/cagrihaksoz/Cagrihaksoz_infomagnisan08.pdf. (Erişim Tarihi: 19.03.2017).
• HAKSÖZ, Ç., SESHADRİ, S. ve IYER, A.V. (2014), İpek Yolunda Tedarik Zinciri Yönetimi: Strateji, Performans ve Risk, Scala Yayıncılık, İstanbul.
• HUANG, M.C. ve HUANG, H.H. (2019), How Transaction-Specific Investments Influence Firm Performance in Buyer-Supplier Relationships: The Mediating Role of Supply Chain Integration, Asia Pacific Management Review, 24 (2), 167-175.
• İPEK YOLU KALKINMA AJANSI, https://www.ika.org.tr/Sanayi-icerik-181.html, (Erişim tarihi: 18.03.2020).
• LAVASTRE, O., GUNASEKARAN, A. ve SPALANZANI, A. (2014), Effect of Firm Characteristics, Supplier Relationships and Techniques Used on Supply Chain Risk Management (SCRM): An Empirical Investigation on French Industrial Firms, International Journal of Production Research, 52 (11), 3381-3403.
• LI, G., FAN, H., LEE, P.K.C. ve CHENG, T.C.E. (2015), Joint Supply Chain Risk Management: An Agency and Collaboration Perspective, International Journal of Production Economics, (164), 83-94.
• MEYDAN, C. H. ve ŞEŞEN, H. (2015), Yapısal Eşitlik Modellemesi: AMOS Uygulamaları, 2.Baskı, Detay Yayıncılık, Ankara.
• MOSTAFAEIPOUR, A., QOLIPOUR, M. ve ESLAMI, H. (2017), Implementing Fuzzy Rank Function Model for a New Supply Chain Risk Management, The Journal of Supercomputing, 1-18.
• NOORAIE, S. V. ve PARAST, M. M. (2015), A Multi- Objective Approach to Supply Chain Risk Management: Integrating Visibility with Supply and Demand Risk, International Journal of Production Economics, 161, 192-200.
• ÖZDEMİR, A. İ. (2004), Tedarik Zinciri Yönetiminin Gelişimi, Süreçleri ve Yararları, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23, 87-96.
• PAWLAK, M. M. (2009), Dyadic Buyer-Supplier Relationship Management from the Buyer’s Perspective PICMET 2009 Proceedings, August 2-6, Portland, Oregon USA.
• PILLAY, P. ve MAFINI, C. (2017), Supply Chain Bottlenecks in The South African Construction Industry: Qualitative Insights, Journal of Transport and Supply Chain Management, 11, 1-12.
• RAHIM, S. A. (2013), Supplier Selection in the Malaysian Telecommunications Industry, Doctoral Thesis, Brunel University, London.
• RYALS, L.J. ve ROGERS, B. (2006), Holding Up the Mirror: The Impact of Strategic Procurement Practices on Account Management, Business Horizons, 49 (1), 41-50.
• SAKO, M. (1992), Price, Quality, and Trust: Inter-Firm Relations in Britain and Japan, Cambridge University Press, Cambridge.
• SEKARAN, U. (1992), Research Methods for Business: A Skill Building Approach (Second Edition), John Wiley & Sons, United Kingdom.
• SHARMA, S. ve ROUTROY, S. (2016), Modeling Information Risk in Supply Chain Using Bayesian Networks, Journal of Enterprise Information Management, 29 (2), 238-254.
• SIBANDA, P.H., MATSHIDISO, M. ve IGWE, P.A. (2020). Supply Chain Risks, Technological and Digital Challenges Facing Grocery Retailers in South Africa, Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy, 15 (2), 228-245.
• SOLMAZ, S. A. ve TÜRKAY, O. (2014). Pazar Yönlülüğün Tedarikçi İlişkileri Üzerindeki Etkisi: Otel İşletmeleri Üzerine Ampirik Bir Araştırma. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10 (1), 147-162.
• TANG, C. S. (2006), Robust Strategies for Mitigating Supply Chain Disruptions, International Journal of Logistics: Research and Applications, 9 (1), 33–45.
• TEKTAŞ, Ö. ve KAVAK, B. (2010), Endüstriyel Ürünlerin Satın Alınması Sürecinde Tedarikçi ile Olan İlişki Kalitesinin Algılanan Değer Üzerindeki Etkisi: Beş Yıldızlı Otellerde Bir Araştırma, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, 21 (1), 51-63.
• TİMUR, M. N., BAŞKOL, M., ÇEKEROL, G.S. ve SUVACI, B. (2013), Tedarik Zinciri Yönetimi, 1. Baskı, Yayın No: 2889, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• ÜNAL, A. (2015), İlişki Yönetimine Akademik Bir Bakış: Tedarikçi İlişkileri Yönetimi, http://www.satinalmadergisi.com/2015/12/06/tedarikci-iliskileri-yonetimi/#_ftn5, (Erişim Tarihi: 20.03.2016).
• VILLENA, V.H., REVILLA, E. ve CHOI, T.Y. (2011), The Dark Side of Buyer-Supplier Relationships: A Social Capital Perspective, Journal of Operations Management, 29 (6), 561-576.
• YAZICI, S. (2014), Tedarik Zincirinde İş Sürekliliği Yönetimi, http://www.satinalmadergisi.com/2015/12/06/tedarikci-iliskileri-yonetimi/#_ftn5. (Erişim tarihi: 01.15.2019).
• ZSIDISIN, G. A. (2003), Managerial Perceptions of Supply Risk, Journal of Supply Chain Management, 39 (1), 14-25.