HER ŞEY DÂHİL SİSTEMDE FİYAT, KALİTE VE MALİYET SORUNSALI: HEDEF MALİYETLEME MODELİ UYGULAMASI

Yıl 2021, Sayı: 3, 105 - 127, 30.07.2021

Okan Çolak , Levent Koşan

https://doi.org/10.51551/verimlilik.723658

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, her şey dâhil sistemde hizmet veren bir otel işletmesinde fiyat duyarlılık ölçümü ve kalite maliyetleri yönetiminin hedef maliyetleme sürecine entegrasyonu ile maliyetlerde ve kârlılıkta ortaya çıkabilecek muhtemel değişimleri tespit etmektir.

Yöntem: Uygulama kapsamında, Aydın’da faaliyet gösteren 5 yıldızlı bir otel işletmesinde durum (örnek olay) çalışması gerçekleştirilmiştir.

Bulgular: İşletmenin mevcut oda satış gelirlerinin üzerinde oda satışı gelirlerine sahip olabileceği, başarısızlık maliyetlerini elimine ederek arzuladığı kâr ve maliyet hedefine ulaşabileceği ve ek yatırım gerektirmeden sunduğu kalite seviyesini iyileştirebileceği tespit edilmiştir.

Özgünlük: Her şey dâhil sistemdeki fiyat, kalite ve maliyet sorunlarına çözüm olabilecek bir model sunması, çalışmanın özgün yanını oluşturmaktadır. Ayrıca hedef satış fiyatının belirlenmesinde fiyat duyarlılık ölçümü yönteminin ve hedef maliyete ulaşmada kalite maliyetleri yönetimi tekniğinin hedef maliyetleme yöntemi sürecine dâhil edilmesi çalışmanın diğer özgün yönleridir.

Anahtar Kelimeler

Her Şey Dâhil Sistem, Hedef Maliyetleme, Fiyat Duyarlılık Ölçümü, Kalite Maliyetleri Yönetimi

PRICE, QUALITY AND COST PROBLEMS IN ALL-INCLUSIVE SYSTEM: AN APPLICATION OF TARGET COSTING METHOD

Öz

Purpose: The aim of the research is to determine the possible changes in costs and profitability with the integration of price sensitivity measurement and quality costs management into the target costing process in a hotel enterprise serving in an all-inclusive system.

Methodology: Within the scope of the application, a case study was conducted in a 5 stars hotel enterprise in Aydın.

Findings: It was determined that the enterprise could have room selling revenues above current room selling revenues, achieve the desired profit and cost target by eliminating the failure costs, and improve the quality level offered without additional investment.

Originality: The original aspect of the study is offering a model that can solve the price, quality and cost problems in the all-inclusive system is. Moreover, the inclusion of the price sensitivity measurement method in determining the target selling price and the quality cost management technique in reaching the target cost in the target costing method process are other unique aspects of the study.

Anahtar Kelimeler

All Inclusive System, Target Costing, Price Sensitivity Measurement, Quality Cost Management

Kaynakça

• ARIOTI, A., FANTOZZI, C., GRANCHI, M. ve VETTORİ, E. (1999), A Methodology to Diagnose The Target Cost in a Manufacturing Process, II. International Conference on Intelligent Processing and Manufacturing of Material, Honolulu, 1, 629-633.
• ACAR, D. ve ŞENOL, H. (2014), Konaklama İşletmelerinde Hedef Maliyetleme Uygulama Düzeylerinin Tespitine Yönelik Araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2 (20), 1-25.
• AKKAYA, F. Y. (2010), Hedef Maliyetleme Yönetiminin Konaklama İşletmelerinde Uygulanabilirliğinin Değerlendirilmesi ve Bir Turizm İşletmesinde Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• AKSOYLU, S. ve DURSUN, Y. (2001), Pazarda Rekabetçi Üstünlük Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 357-371.
• ALAGÖZ, A., YILMAZ, B. ve AY, M. (2005), Üretim Maliyetlerinin Düşürülmesinde Hedef Maliyetleme Yönteminin Rolü ve Uygulanabilirliğine Yönelik Bir Araştırma, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 47-51, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.
• ALAGÖZ, A. ve CERAN, Y. (2006), Stratejik Maliyet ve Kâr Planlama Aracı Olarak Hedef Maliyet Yöntemi (Target Cost Management), Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 61-83.
• ALPKAN, S. (2012), Turizm İşletmelerinde Stratejik Maliyet Yönetim Aracı Olarak Hedef Maliyetleme ve Uygulama Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Karabük Üniversitesi, Karabük.
• ANSARI, S., BELL, J. ve SWENSON, D. (2006), A Template for Implementing Target Costing, Cost Management, 20 (5), 20-27.
• AYIK, T., BENETATOS, T. ve EVAGELOU, I. (2013), Tourist Consumer Behaviour Insights in Relation to all Inclusive Hotel Resorts: The Case of Antalya, Journal of Tourism Research, 7, 109-123.
• BAHŞİ, C. G. ve CAN, A. V. (2001), Hedef Maliyetleme, Muhasebe ve Denetime Bakış, 4, 47-64
• BALCI, A. (2011), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Pegem Akademi, Ankara.
• BARAK, H. (2006), Turizm Sektöründe Uygulanan Her Şey Dahil Tatil Sisteminin Bölgedeki İşletmeler Üzerindeki Etkisi ve Bodrum Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• BAŞARAN, S. (2014), Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Maliyet Etkinliğinin Hedef Maliyet Yöntemiyle Sağlanması: Alanya Bölgesinde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• BEKÇİ, İ. ve TORAMAN, A. (2011), Kalite Maliyetleri ve Bir Hastanede Hesaplanması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16 (2), 39-57.
• BİLGİNOĞLU, F. (1995), Hedef Maliyetleme (Target Costing) Yeni Bir Yönetim Aracı, Yönetim Dergisi, 6 (21), 13-15.
• BLYTHE, J. (2005), Essentials of Marketing, Pearson Education, England.
• BOSTAN, A., ARMAĞAN, E. A. ve SÜKLÜM, N. (2006), Her Şey Dahil Sistem Uygulayan Otel İşletmelerinde Müşteri Memnuniyeti: Bir Alan Araştırması, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 4 (6),32-53.
• COOPER, R. ve SLAGMULDER, R. (1999), Develop Profitable New Products with Target Costing, Sloan Management Review, 40 (4), 23-34.
• COŞKUN, A. (2003), Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Akademik Araştırmalar Dergisi, 15, 25-34.
• ÇABUK, Y. (2005), Kalite Maliyetleri ve Kalite Maliyetlerini Ölçmede Kullanılan Yöntemler, ZKÜ Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 7 (7), 1-8.
• ÇAKICI, A. ve ÇETİNSÖZ, B. (2010), Otel İşletmelerinde Her Şey Dahil Sistemin Satın Alma Politikalarına Yansımaları Üzerine Bir Araştırma, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 2, 1-19.
• ÇEVİRGEN, A. ve ÜNGÜREN, E. (2009), Yöre Esnafının Her Şey Dahil Sistemine Yönelik Tutumları, Ege Akademik Bakış Dergisi,9 (2), 637-658.
• ÇİFTÇİ, H., DÜZAKIN, E. ve ÖNAL, Y. B. (2007), All Inclusive System and Its Effects on The Turkish Tourism Sector, Problems and Perspectives in Management, 5 (3), 269-285.
• ÇİZEL, R. B. (2008), Herşey Dahil Sistemin Ortaya Çıkış ve Yaygınlaşma Sürecinde Etkili Çevresel Baskılar ve Konaklama İşletmelerinin Stratejik Yanıtlarının Antalya Yöresinde Araştırılması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• ÇİZEL, R. B., ÇİZEL, B., SARVAN, F. ve ÖZDEMIR, B. (2013), Emergence and Spread of an All-Inclusive System in the Turkish Tourism Sector and Strategic Responses of Accommodation Firms, International Journal of Hospitality & Tourism Administration, 14 (4), 305-340.
• DALY, J. L. (2002), Pricing for Profitability: Activity-Based Pricing for Competitive Advantage, John Wiley & Sons, Inc, New York.
• DAN, S., SHADID, A., JAN, B. ve Ill-Woon, K. (2003), Best Practices in Target Costing, Management Accounting Quarterly, 4 (2), 12-17.
• DEMİR, K. (2012), Kalite Maliyetleri Yönetimi ve Otel İşletmeleri Üzerinde Bir İnceleme, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• DEMİR, S. ve DİLEK, A. (2010), Yönetim Kararlarında Hedef Maliyetleme: Konaklama İşletmesi Uygulaması, Mali Ufuklar Dergisi, 2, 11-33.
• DOĞDUBAY, M. ve SARIOĞLAN, M. (2010), Büyük Ölçekli Otel İşletmelerinin Yiyecek-İçecek Ünitelerinde Üretim Dengesini Bozan Üretim Kayıplarının Rapor Edilmesi, TÜBAV Bilim Dergisi, 3 (1), 106-116.
• ERDEM, B. ve TOKMAK, C. (2015), Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Planlaması, E. Pelit (Ed.), Turizm İşletmelerinde İnsan Kaynakları Yönetimi, 131-198, Grafiker Yayınları, Ankara.
• ERGÜL, A. (2014), Hedef Maliyetleme Çerçevesinde Çağdaş Maliyet Yöntemlerinin Maliyet Etkinliği Boyutunda Entegrasyonu ve Konaklama İşletmelerinde Uygulanması, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• FEIL, P., YOOK, K. H. ve KIM, I. W. (2004), Japanese Target Costing: A Historical Perspective, International Journal of Strategic Cost Management, 11, 10-19.
• HAGUE, N. (2009), The Problem with Price, The Journal of Professional Pricing, 18 (3), 28-33.
• HARMON, R. R., UNNIL, R. ve ANDERSON, T. R. (2007), Price Sensitivity Measurement and New Product Pricing: A Cognitive Response Approach, Management of Engineering and Technology, IEEE Publishing, USA.
• HELMS, M. M., ETTKIN, L. P., BAXTER, J. T. ve GORDON, M. W. (2005), Managerial Implications of Target Costing, Competitiveness Review: An International Business Journal, 15 (1), 49-56.
• İZBUDAK, Z. H. (2005), Pazara Yönelik Stratejik Maliyet Yöntemleri ve Hedef Maliyetleme Üzerine Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
• KATO, Y. (1993), Target Costing Support Systems: Lessons From Leading Japanese Companies, Management Accounting Research, 4 (1), 33-47.
• KAUR, M. (2014), Poising Between Price and Quality Using Target Costing, GE- International Journal of Management Research, 2 (1), 17-33.
• KEANE, M. J. (1997), Quality and Pricing in Tourism Destinations, Annals of Tourism Research, 24 (1), 117-130.
• KIRLIOĞLU, H. (2013), Kalite Maliyetleri, Sakarya Yayıncılık, Sakarya.
• KOÇ, E. (2006), Total Quality Management and Business Excellence in Services: The Implications of All-Inclusive Pricing System on Internal and External Customer, Total Quality Management & Business Excellence, 17 (7), 857-877.
• KÖLÜK, N., DİLSİZ, İ. ve KARTAL, C. S. (2003), Kalite Güvencesi ve Standartları, Atlas Yayıncılık, Malatya.
• KUTAY, N. ve AKKAYA, G. (2000), Stratejik Maliyet Yönetimi Aracı Olarak Hedef Maliyetleme, Dokuz Eylül Üniversetisi İİBF Dergisi, 15 (2), 1-15.
• LEWIS, R. C. ve SHOEMAKER, S. (1997), Price-Sensitivity Measurement: A Tool for the Hospitality Industry, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 38 (2), 44-54.
• LUCHARS, J. Y. ve HINKIN, T. R. (1996), The Service-Quality Audit: A Hotel Case Study, Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 37 (1), 34-41.
• MENEKŞE, R. (2005), Her Şey Dahil Sistemin ve Sistemden Faydalananlar Açısından Etkilerinin Otel Yöneticilerinin Gözünden Değerlendirilmesi (Marmaris Örneği), Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 97-124.
• NUBİN, S. (2006), Hizmet İşletmelerinde Hedef Maliyetleme ve Uygulama Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• OĞAN, Y. (2015), Konaklama İşletmelerinde Kalite Maliyet Sistemi ve Doğu Karadeniz Bölgesi’ndeki Otel İşletmelerinde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• OKUTMUŞ, E. ve ERGÜL, A. (2015), Konaklama İşletmelerinde Hedef Maliyetleme, Değer Analizi ve Kaizen Maliyetleme Yöntemlerinin Birlikte Uygulanabilirliğine İlişkin Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 65, 97-116.
• ÖN ESEN, F. (2013), Turizm Öğrencilerinin Her Şey Dahil Sistemine Yönelik Tutumları, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 1-24.
• ÖZDEMİR, A. (2010), Her Şey Dâhil Sistemin Konaklama İşletmelerince Tercih Edilme Nedenleri ve Ekonomik Etkileri: Antalya Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• ÖZDEMİR, B. (2001), Otel İşletmelerinde Mutfak Yönetimi ve Her Şey Dahil (All Inclusive) Uygulamasının Mutfak Yönetimine Etkileri Üzerinde Sektörel Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
• ÖZER, G. ve SAVAŞ, O. (2000), A New Challenge for Business Administration in the New Millennium: Confrontational Competition, In First International Joint Symposium on Business, 77-87, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ve Silesian Üniversitesi, Gökçeada-Çanakkale
• PELİT, E., ERKILIÇ, E., AYDOĞAN, N. ve BOZDOĞAN, İ. (2011), Tourism Academicians’ Assessments on Advantages and Disadvantages of All-Inclusive System Applied in Turkish Tourism Sector, Management and Education,VII (3), 117-124.
• RAAB, C., MAYER, K., KIM, Y. S. ve SHOEMAKER, S. (2009), Price-Sensitivity Measurement: A Tool for Restaurant Menu Pricing, Journal of Hospitality & Tourism Research, 33 (1), 93-105.
• RAAB, C., MAYER, K., SHOEMAKER, S. ve NG, S. (2009), Activity-Based Pricing: Can It Be Applied in Restaurants?, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 21 (4), 393-410.
• RAMDEEN, C., SANTOS, J. ve CHATFIELD, H. K. (2007), Measuring The Cost of Quality in a Hotel Restaurant Operation, International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19 (4), 286-295.
• SAROKOLAEE, M. A., TAGHIZADEH, V. ve EBRATI, M. (2012), The Relationship Between Target Costing and Value-Based Pricing and Presenting an Aggregate Model Based on Customers’ Expectations, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 41, 74-83.
• SAYGIN, T. (2008), Stratejik Maliyet Yönetimi Yaklaşımlarından Kaizen Maliyetleme ve Hedef Maliyetlemenin Uygulanabilirliği ve Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
• ŞAHİN, M. A. (2012), Alanya ve Çevresinde Beş Yıldızlı Otellerde Yiyecek İçecek Kalite Maliyetlerinin Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• ŞENOL, H. (2011), Konaklama İşletmelerinde Her Şey Dahil Sistemin Hedef Maliyetleme Bağlamında Analizi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta.
• TAŞTAN, H. (2014), Kısıt Yönetiminde Kalite Maliyetlerinin Kullanımı: Bir Otel İşletmesinde Uygulama, Yayımlanmış Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• ÜNER, M. M., SÖKMEN, A. ve BİRKAN, İ. (2006), Türkiye’de Her Şey Dahil Uygulamasının Konaklama İşletmeleri Üzerindeki Etkisi: Antalya Örneği, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 17 (1), 35-50.
• ÜNGÜREN, E., ALGÜR, S. ve DOĞAN, H. (2009), Konaklama ve Seyahat Acentaları Yöneticilerinin Her Şey Dahil Sistemine Yönelik Tutumları: Antalya Örneği, Karamanoğlu Mehmetbey Üniverisitesi İİBF Dergisi, 17, 95-112.
• WEINER, J. L. (2002), Applied Pricing Reseach, In Proceedings of The Sawtooth Software Conference, 111-122, Sequim, Sawtooth Software, WA.
• WESTENDORP, P. H. (1976), NSS-Price Sensitivity Meter (PSM)- A New Approach to Study Consumer Perception of Price, ESOMAR Congress, Venice, 139-167.
• YÜKSELEN, C. (2016), Pazarlama İlkeler-Yönetim-Örnek Olaylar (13. Yenilenmiş Baskı), Detay Yayıncılık, Ankara.