The Concept of Cost Stickness: An Application on Companies in the Borsa Istanbul 30 Index

Yıl 2024, Cilt: 58 Sayı: 4, 573 - 586, 31.10.2024

Sevgi Cengiz

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1433892

Öz

Purpose: The opposing view, called cost stickiness, which was developed as an alternative to the view in traditional cost behavior that costs react differently (fixed-variable) to increases and decreases in the activity level, argues that the relationship between costs and activity volume acts asymmetrically. In this context, the aim of this study was to determine whether the increases and decreases in costs depending on the activity volume do not occur at the same rate, that is, the existence of cost stickiness.
Methodology: The existence of cost stickiness was tried to be determined by panel data analysis, using 336 observations and 4 different models (sales and cost of sales, research and development expenses, marketing, sales and distribution expenses and general administrative expenses).
Findings: As a result of the analysis, cost stickiness was detected in all four models, and it was determined that the cost of sales was not affected linearly, that is, it moved asymmetrically, in periods when there was an increase and decrease in sales.
Originality: Since determining cost stickiness increases the efficiency and profit levels of companies in this study, which aims to measure the relationship between changes in the activity volume of companies and cost elements, 21 companies in the BIST30 index in Turkey, which were traded continuously between 2007-2022 and whose full data can be accessed, has been subjected to analysis and this study will contribute to the literature in this field since the number of observations reached is based on both different companies and different years.

Anahtar Kelimeler

Cost Stickiness, Cost Behavior, Borsa Istanbul, Panel Data Analysis

Maliyet Yapışkanlığı Kavramı: Borsa İstanbul 30 Endeksinde Yer Alan Şirketler Üzerinde Bir Uygulama

Öz

Amaç: Geleneksel maliyet davranışında yer alan, faaliyet seviyesindeki artış ve azalışlara maliyetlerin farklı bir şekilde (sabit-değişken) tepki vermesi görüşüne alternatif olarak geliştirilen ve maliyet yapışkanlığı olarak adlandırılan karşı görüş, maliyetlerin faaliyet hacmi ile ilişkisinin asimetrik bir şekilde hareket ettiğini savunmaktadır. Bu kapsamda, maliyetlerde faaliyet hacmine bağlı olarak meydana gelen artışlar ile azalışın aynı oranda gerçekleşmediğinin yani maliyet yapışkanlığının varlığının belirlenmesi çalışmanın amacını oluşturmuştur.
Yöntem: Maliyet yapışkanlığının varlığı panel veri analizi ile incelenerek, 336 gözlem sayısı kullanılarak, kurulan 4 farklı model (satışlar ile satışların maliyeti, araştırma ve geliştirme giderleri, pazarlama, satış ve dağıtım giderleri ve genel yönetim giderleri) ile tespit edilmeye çalışılmıştır.
Bulgular: Yapılan analizler sonucunda, dört modelin tamamında maliyet yapışkanlığı tespit edilerek, satışlarda artış azalışın olduğu dönemlerde, satışların maliyetinin doğrusal olarak etkilenmediği yani asimetrik bir şekilde hareket ettiği tespit edilmiştir.
Özgünlük: Maliyet yapışkanlığının belirlenmesi, şirketlerin verimlilik ve kâr düzeylerini artırdığından bu çalışmada, Türkiye’de BİST30 endeksinde yer alan şirketler içerisinde 2007-2022 yılları arasında kesintisiz işlem gören ve verilerinin tamamına ulaşılabilen 21 şirket analize tabi edilmiş ve ulaşılan gözlem sayısında gerek farklı şirketler gerekse farklı yıllar esas alındığından bu alandaki literatüre katkı sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

Maliyet Yapışkanlığı, Maliyet Davranışı, Borsa İstanbul, Panel Veri Analizi

Kaynakça

• Anderson, M.C., Banker, R.D. ve Janakiraman, S.N. (2003). “Are Selling, General, and Administrative Costs “Sticky”?”, Journal of Accounting Research, 41(1), 47-63.
• Baltagi, B.H. (2005). “Econometric Analysis of Panel Data", 3rd Ed., Wiley, New York.
• Bengü, H. ve Fidancan C. (2022). “İmalat İşletmelerinde Maliyet Yapışkanlığının Karşılaştırılması: Türkiye, Endonezya ve Meksika Örneği”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(2), 386-398.
• Brooks, C. (2008). “RATS Handbook to Accompany Introductory Econometrics for Finance”, Cambridge Books, Cambridge University Press, United Kingdom.
• Bugeja, M., Lu, M. ve Shan, Y. (2015). “Cost Stickiness in Australia: Characteristics and Determinants”, Australian Accounting Review, 25(3), 248-261.
• Büyükmirza, K. (2017). “Maliyet ve Yönetim Muhasebesi”, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Calleja, K., Steliaros, M. ve Thomas, D.C. (2006). “A Note on Cost Stickiness: Some International Comparisons”, Management Accounting Research, 17(2), 127-140.
• Chen, Y. ve Xu, J. (2023). “Digital Transformation and Firm Cost Stickiness: Evidence from China”, Finance Research Letters, 52, 103510.
• De Medeiros, O.R. ve Costa, P.D.S. (2004). “Cost Stickiness in Brazilian Firms”, Available at SSRN 632365.
• Greene, W.H. (2003). “Econometric Analysis”, Pearson Education India.
• Hacıhasanoğlu, T. ve Dalkılıç, E. (2018). “Maliyet Yapışkanlığı Hipotezinin BİST İmalat Sektörü Kapsamında Test Edilmesi”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(3), 1802-1808.
• Hosomi, S. ve Nagasawa, S. (2018). “Empirical Study on Asymmetric Cost Behavior: Analysis of the Sticky Costs of Local Public Enterprises”, Asia-Pacific Management Accounting Journal (APMAJ), 13(2), 55-82.
• Karabayır, M.E. (2019). “Maliyet Yapışkanlığının Yeniden Gözden Geçirilmesi: Borsa İstanbul İmalat Sanayi Örneği”, Journal of Accounting and Taxation Studies, 12(2), 317-330.
• Kyriazis, D. ve Anastassis, C. (2007). “The Validity of the Economic Value Added Approach: An Empirical Application”, European Financial Management, 13(1), 71-100.
• Lee, M. ve Choi, M. (2015). “The Determinants of Research and Development Investment in the Pharmaceutical Industry: Focus on Financial Structures”, Osong Public Health and Research Perspectives, 6(5), 302-309.
• Malcom, R.E. (1991). “Overhead Control Implications of Activity Costing”, Accounting Horizons, 5(4), 69.
• Noreen, E. ve Soderstrom, N. (1997). “The Accuracy of Proportional Cost Models: Evidence from Hospital Service Departments”, Review of Accounting Studies, 2, 89-114.
• Öztürk, E. ve Zeren, F. (2016). “Maliyet Yapışkanlığının Geçerliliğinin Test Edilmesi: Borsa İstanbul Örneği”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 31-42.
• Pervan, M. ve Pervan, I. (2012). “Sticky Costs: Evidence from Croatian Food and Beverage Industry”, International Journal of Mathematical Models and Methods in Applied Sciences, 8(6), 963-970.
• Porporato, M. ve Werbin, E.M. (2011). “Active Cost Management in Banks: Evidence of Sticky Costs in Argentina, Brazil and Canada”, AAA.
• Rousseeuw, P.J. ve Leroy, A.M. (2005). “Robust Regression and Outlier Detection”, John Wiley & Sons, New York.
• Subramaniam, C. ve Watson, M.W. (2016). “Additional Evidence on the Sticky Behavior of Costs”, Advances in Management Accounting, 26, 275-305.
• Sun, R., Ho, K.C., Gu, Y. ve Chen, C.C. (2019). “Asymmetric Cost Behavior and Investment in r&d: Evidence from China’s Manufacturing Listed Companies”, Sustainability, 11(6), 1785.
• Tatoğlu, F. (2012). “İleri Panel Veri Analizi”, (4. Baskı). Beta Basın Yayın, İstanbul.
• Warganegara, D.L. ve Tamara, D. (2014). “The Impacts of Cost Stickiness on the Profitability of Indonesian Firms”, International Journal of Economics and Management Engineering, 8(11), 3621-3624.
• Weidenmier, M.L. ve Subramaniam, C. (2003). “Additional Evidence on the Sticky Behavior of Costs”, TCU Working Paper.
• Wooldridge, J.M. (2002). “Econometric Analysis of Cross Section and Panel Data” MIT Press, Cambridge, MA.
• Tatoğlu, F.Y. (2013). “İleri Panel Veri Analizi Stata Uygulamalı”, Beta Yayınları, İstanbul.
• Tatoğlu, F.Y. (2016). “Panel Veri Ekonometrisi”, (3. Baskı). Beta Basın Yayın, İstanbul.
• Zeren, F. ve Ergun, S. (2010). “AB'ye Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: Dinamik Panel Veri Analizi”, Business and Economics Research Journal, 1(4), 67.