Performance Evaluation of Companies Producing Car Insurance with Hybrid Multi-Criteria Decision Making Methods

Yıl 2025, Cilt: 59 Sayı: 1, 77 - 100, 22.01.2025

Esra Aydın Ünal

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1530339

Öz

Purpose: The purpose of these studies is to evaluate the role of exporters producing casco in the Turkish Insurance sector in 2022.
Methodology: Seven performance criteria were determined, which are reported and stored jointly from the financial indicators included in the annual activity reports of the insurance reporting. The financial performances of 15 companies producing insurance for 2022 were evaluated. In the study, SWARA method was preferred as the subjective weighting method and MEREC-LOPCOW MCDM methods were preferred as the objective weighting method in weighting the criterias. The COBRA method was used in the performance evaluation. The results obtained from the three different weighting methods were combined with the common weighting method. The validity and consistency of the results of the proposed decision model were tested using various sensitivity analyses.
Findings: According to the criterion weighting continuation, the most important criterion was the net earned premium, while the least important criterion was the normal rate. According to the COBRA ranking results, the company with the best performance among the insurance companies producing motor insurance premiums in 2022 was A1 (Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi).
Originality: The study contributes to the literature by including performance evaluation in the field of casco insurance, which has a growing share in the insurance field. However, the originality of the method is achieved by using both subjective and objective weighting methods together.

Anahtar Kelimeler

Multi-criteria decision making, Insurance, SWARA, MEREC, LOPCOW

Kasko Üretimi Yapan Sigorta Şirketlerin Performansının Hibrit ÇKKV Modeli ile Değerlendirilmesi

Öz

Amaç: Bu çalışmanın amacı Türk Sigorta sektöründe kasko üretimi yapan şirketlerin 2022 yılı performansının değerlendirilmesidir.
Yöntem: Sigorta şirketlerinin her yıl sunduğu faaliyet raporlarında yer alan finansal göstergelerden uzmanların ortak görüşleri alınarak yedi adet performans kriteri belirlenmiştir. Kasko üretimi yapan 15 şirket 2022 yılına ait finansal performansları değerlendirilmeye alınmıştır. Çalışmada kriterlerin ağırlıklandırılmasında subjektif ağırlıklandırma yöntemi olarak SWARA yöntemi ve objektif ağırlıklandırma yöntemi olarak MEREC-LOPCOW ÇKKV yöntemleri tercih edilmiştir. Üç farklı ağırlıklandırma yönteminden elde edilen sonuçlar ortak ağırlıklandırma yöntemiyle birleştirilmiştir. Performans değerlendirilmesinde ise COBRA yöntemi kullanılmıştır. Önerilen karar modelinin sonuçlarının geçerliliği ve tutarlılığı çeşitli duyarlılık analizleri kullanılarak test edilmiştir.
Bulgular: Kriter ağırlıklandırma sonuçlarına göre en önemli kriter net kazanılmış prim iken, en önemsiz kriter ise bileşik oran olmuştur. COBRA sıralama sonuçlarına göre 2022 yılında kasko prim üretimi yapan sigorta şirketleri arasında en iyi performansa sahip şirket A1(Anadolu Anonim Türk Sigorta Şirketi) olmuştur.
Özgünlük: Çalışmanın sigorta alanında giderek büyüyen bir paya sahip olan kasko sigortası alanında performans değerlendirilmesini içermesi bakımından literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Bununla birlikte yöntem olarak hem subjektif hem de objektif ağırlıklandırma yöntemlerinin bir arada kullanılması çalışmanın özgünlüğü oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çok kriterli karar verme, Sigorta, SWARA, MEREC, LOPCOW.

Kaynakça

• Akkurt, E. ve Okur, A. (2022). “Kasko Sigortası Üretimi Yapan Şirketlerin 2017 – 2021 Yılları Arası VZA Ve TOPSIS Yöntemleriyle Etkinlik Analizi”, Bankacılık ve Finansal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 98-113.
• Asker, V. (2024). “The Effect of Kahramanmaras Earthquakes on Financial Performance: An Application in Companies Located in the Earthquake Area”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(3), 713-725.
• Ayçin, E. ve Arsu, T. (2022). “Sosyal Gelişme Endeksine Göre Ülkelerin Değerlendirilmesi: MEREC ve MARCOS Yöntemleri ile Bir Uygulama”, İzmir Yönetim Dergisi, 2(2), 75-88.
• Aydın Ünal, E. (2019). “Bütünleşik Entropi ve EDAS Yöntemleri Kullanılarak BİST Sigorta Şirketlerinin Performansının Ölçülmesi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 555-566.
• Aydın, Y. (2019). “Türkiye'de Hayat\emeklilik Sigorta Sektörünün Finansal Performans Analizi”, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(1), 107-118.
• Bektaş, S. (2022). “Türk Sigorta Sektörünün 2002-2021 Dönemi için MEREC, LOPCOW, COCOSO, EDAS ÇKKV Yöntemleri ile Performansının Değerlendirilmesi”, BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar Dergisi, 16(2), 247-283.
• Bektaş, S. (2023a). “BİST Sigortacılık (XSGRT) Endeksindeki Şirketlerin 2021Yyılı Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 30(4), 787-815.
• Bektaş, S. (2023b) “Özel Sermayeli Bir Mevduat Bankasının Sürdürülebilirlik Performansının Hibrit ÇKKV Modeliyle Değerlendirilmesi: 2009-2021 Dönemi Akbank Örneği”, İzmir İktisat Dergisi, 38(4), 884-907.
• Bektaş, S. (2023c). “MEREC ve MABAC Yöntemleri ile BİST 100’de İşlem Gören Enerji Firmalarının Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 24(2), 115-128.
• Biswas, S., Bveyopadhyay, G. ve Mukhopadhyaya, J.N. (2022a). “A Multi-criteria Based Analytic Framework for Exploring The Impact of Covid-19 on Firm Performance in Emerging Market”, Decision Analytics Journal, 5, 100143.
• Biswas, S., Bveyopadhyay, G. ve Mukhopadhyaya, J.N. (2022b). “A Multi-criteria Framework for Comparing Dividend Pay Capabilities: Evidence from Indian FMCG ve Consumer Durable Sector”, Decision Making: Applications in Management ve Engineering, 5(2), 140-175.
• Biswas, S., Chatterjee, S. ve Majumder, S. (2022c). “A Spherical Fuzzy Framework for Sales Personnel Selection”, Journal of Computational ve Cognitive Engineering ,3(4), 373-394.
• Biswas, S., Bveyopadhyay, G., Pamucar, D. ve Joshi, N. (2022d). “A Multi-criteria Based Stock Selection Framework in Emerging Market”, Operational Research in Engineering Sciences: Theory ve Applications, 5(3), 153-193.
• Biswas, S., Bveyopadhyay, G., Pamucar, D. ve Sanyal, A. (2022e). “A Decision Making Framework for Comparing Sales ve Operational Performance of Firms in Emerging Market”, International Journal of Knowledgebased ve Intelligent Engineering Systems, 26(3), 229-248.
• Božanić, D., Milić, A., Tešić, D., Salabun, W. ve Pamučar, D. (2021). “D Numbers–FUCOM–Fuzzy RAFSI Model for Selecting the Group of Construction Machines for Enabling Mobility. Facta Universitatis”, Series: Mechanical Engineering, 19(3), 447-471.
• Çalış E.Y. ve Taşcı M.Z. (2020). “Sigorta Şirketlerinde Performans Analizi: BİST Sigorta Endeksine Yönelik Bir Uygulama”, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 30, 69-80.
• Demir, G. (2021). “Özel Sermayeli Mevduat Bankalarında Performans Analizi: Swara-Rafsı Bütünleşik Model Uygulaması”, Atatürk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 35(4), 1359-1382.
• Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). “A Novel LOPCOW-DOBI Multi Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector”, Omega, 112,112690, 1-17.
• Ecer, F. ve Pamucar, D. (2021). “MARCOS Technique Under Intuitionistic Fuzzy Environment for Determining the Covıd-19 Pandemic Performance of Insurance Companies in Terms of Healthcare Services”, Applied Soft Computing, 104, 107199.
• Elmas, B. ve Özkan, T. (2021). “Ulaştırma ve Depolama Sektörü İşletmelerinin Finansal Performanslarının SWARA-OCRA Modeli İle Değerlendirilmesi”, İşletme Akademisi Dergisi, 2(3), 240-253.
• Erdoğan, B. ve Aydın, Y. (2024). “BİST’te İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin Performans Analizi: MARCOS Metodu”, Turkish Research Turkish Research Journal of Academic Social Science, 6(2), 225-232.
• Ghorabaee, M. K., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. ve Antucheviciene, J. (2021). “Determination of Objective Weights Using a New Method Based on the Removal Effects of Criteria (MEREC)”, Symmetry, 13(4), 525.
• Ghorabaee, M.K. (2021). “Assessment of Distribution Center Locations Using A Multi-Expert Subjective–Objective Decisionmaking Approach”, Scientific Reports, 11(1), 1-19.
• Goswami, S. S., Mohanty, S. K., & Behera, D. K. (2022). Selection of a green renewable energy source in India with the help of MEREC integrated PIV MCDM tool. Materials today: proceedings, 52, 1153-1160.
• Gök Kısa, A.C. ve Ayçin, E. (2019). “OECD Ülkelerinin Lojistik Performanslarının SWARA Tabanlı EDAS Yöntemi İle Değerlendirilmesi”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 301-325.
• Gülcemal, T., İzci, A. Ç. ve Taşcı, M.Z. (2023). “BİST 100’de İşlem Gören Sigorta Şirketlerinin CRITIC-CoCoSo Yöntemiyle Performans Analizi”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, (97), 63-78.
• Gülcemal, T. ve İzci, A.Ç. (2023). “Türk Katılım Bankacılığı Sektörünün Performansının LOPCOW-MOOSRA Modeliyle Analizi”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 115-134.
• Işık, Ö. (2021). “AHP, CRITIC ve WEDBA Yöntemlerini İçeren Entegre Bir ÇKKV Modeli İle AXA Sigorta Şirketinin Finansal Performansının Analizi”, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5(2), 892-908.
• Işık, Ö. (2022). “Gri Entropi, FUCOM ve EDAS-M Yöntemleriyle Türk Lojistik Firmalarının Çok Kriterli Performans Analizi”, Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 17(66), 472-489.
• Işık, Ö., Çalık, A. ve Shabir, M. (2024). “A Consolidated MCDM Framework for Overall Performance Assessment of Listed Insurance Companies Based on Ranking Strategies”, Computational Economics, 1-42.
• İnce, Ö., Çetiner, B. ve Ecer, F. (2024). “G20 Ülkelerinin COVID-19 Öncesi ve COVID-19 Dönemi Lojistik Performanslarının Kıyaslanması: MEREC ve CODAS Entegre Yaklaşımı”, Journal of Transportation ve Logistics, 8(2), 112-147.
• Kahreman, Y. (2024). “D8 Ülkelerinin Ekonomik Performanslarının CRITIC/LOPCOW-CoCoSo Modeli ile Değerlendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 534-559.
• Kara, K., Yalçın, G.C., Acar, A.Z., Simic, V., Konya, S. ve Pamucar, D. (2024). “The MEREC-AROMAN Method for Determining Sustainable Competitiveness Levels: A Case Study for Turkey”, Socio-Economic Planning Sciences, 91, 101762.
• Karabasevic, D., Zavadskas, E. K., Turskis, Z., & Stanujkic, D. (2016a). “The framework for the selection of personnel based on the SWARA and ARAS methods under uncertainties”, Informatica, 27(1), 49-65.
• Karabasevic, D., Paunkovic, J. ve Stanujkic, D. (2016b). “Ranking of Companies According to The Indicators of Corporate Social Responsibility Based on SWARA ve ARAS Methods”, Serbian Journal of Management, 11(1), 43-53.
• Keleş, N. (2023). “MEREC ve Entropi Yöntemleriyle Yük Kaldırma Platformu Seçiminde Kullanılan Kriterlerin Ağırlıklarının Belirlenmesi”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6(2), 1323-1337.
• Keleş, N. ve Sönmez Çakır, F. (2024). “Çok Kriterli Karar Verme Perspektifinden Dijital Diplomasi İndeksine Göre G20 Ülkelerinin Değerlendirilmesi”, Anadolu Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 242-274.
• Keršuliene, V., Zavadskas, E.K. ve Turskis, Z. (2010). “Selection of Rational Dispute Resolution Method by Applying New Step‐Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA)”, Journal of Business Economics ve Management, 11(2), 243-258.
• Keshavarz-Ghorabaee, M., Amiri, M., Zavadskas, E. K., Turskis, Z. Ve Antucheviciene, J. (2021). “Determination of Objective Weights Using A New Method Based on The Removal Effects of Criteria (MEREC)”, Symmetry, 13(4), 525.
• Koca, G. ve Bingöl, M. S. (2022). “Hayat-Dışı Sigorta Şirketlerinin Performanslarının CRITIC Tabanlı MARCOS Yöntemi ile Değerlendirilmesi”, Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 70-83.
• Köse, A. ve Dikme, B. (2021). “Türk Sigorta Sektöründe Hayat Dışı Branşlarda Faaliyet Gösteren Şirketlerin Performanslarının Değerlendirilmesi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13(24), 171-188.
• Krstić, M., Agnusdei, G.P., Miglietta, P.P. ve Tadić, S. (2022a). “Logistics 4.0 Toward Circular Economy in the Agri-Food Sector”, Sustainable Futures, 4, 100097.
• Krstić, M., Agnusdei, G.P., Miglietta, P.P., Tadić, S. ve Roso, V. (2022b). “Applicability of industry 4.0 Technologies in the Reverse Logistics: A Circular Economy Approach Based on Comprehensive Distance Based Ranking (COBRA) Method”, Sustainability, 14(9), 5632.
• Krstić, M., Elia, V., Agnusdei, G.P., De Leo, F., Tadić, S. ve Miglietta, P.P. (2024). “Evaluation of the Agri-Food Supply Chain Risks: The Circular Economy Context”, British Food Journal, 126(1), 113-133.
• Kumar, V., Kanak K., Prasenjit C., Edmundas Kazimieras Z. ve Shankar C. (2021). “A SWARA-CoCoSo-Based Approach for Spray Painting Robot Selection”, Informatica, 33(1), 35-54.
• Mishra, A. R., Saha, A., Rani, P., Hezam, I. M., Shrivastava, R., & Smarandache, F. (2022). An integrated decision support framework using single-valued-MEREC-MULTIMOORA for low carbon tourism strategy assessment. Ieee Access, 10, 24411-24432.
• Mostafaeipour, A., Jahangiri, M., Haghani, A., Dehshiri, S.J.H., Dehshiri, S.S.H., Issakhov, A., Sedaghat, A., Saghaei, H.E.T., Akinlabi, Sichilalu, S.M., Chowdhury, S. ve Techato, K., (2020). “Statistical Evaluation of Using the New Generation of Wind Turbines in South Africa”, Energy Reports, 6, 2816–2827.
• Oğuz, A. ve Satır, H. (2024). “Analyzing Profitability Performance with the Integrated MEREC-COBRA Method: The Case of BIST Retail Companies”, Business ve Economics Research Journal, 15(1), 33-50.
• Olarewaju, O.M. ve Msomi, T.S. (2022). ‘‘Factors Affecting the Profitability of Reinsurance Companies in Sub-Saharan Africa: Evidence from Dynamic Panel Analysis’’ Cogent Business & Management, 9(1), 1-17.
• Pamučar, D., Žižović, M., Biswas, S. ve Božanić, D. (2021). “A New Logarithm Methodology of Additive Weights (LMAW) for Multi-Criteria Decision-Making: Application in Logistics”, Facta Universitatis, Series: Mechanical Engineering, 19(3), 361-380.
• Paramanik, A.R., Sarkar, S. ve Sarkar, B. (2022). “OSWMI: An Objective-Subjective Weighted Method for Minimizing Inconsistency in Multi-Criteria Decision Making”, Computers & Industrial Engineering, 169, 108138.
• Popović, G., Pucar, Đ. ve Smarveache, F. (2022). “MEREC-COBRA Approach in E-Commerce Development Strategy Selection”, Journal of Process Management ve New Technologies, 10(3-4), 66-74.
• Puška, A., Lukić, M., Božanić, D., Nedeljković, M. ve Hezam, I.M. (2023). “Selection of an Insurance Company in Agriculture through Hybrid Multi-Criteria Decision-Making”, Entropy, 25(6), 959.4.
• Rani, P., Mishra, A.R., Saha, A., Hezam, I.M. ve Pamucar, D. (2022). “Fermatean Fuzzy Heronian Mean Operators ve MEREC‐Based Additive Ratio Assessment Method: An Application to Food Waste Treatment Technology Selection”, International Journal of Intelligent Systems, 37(3), 2612-2647.
• Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK). (2022). “Faaliyet Raporu, 2022”, https://www.seddk.gov.tr/upload/SEDDK_2022FaaliyetRaporuTasar%C4%B1ml%C4%B1.pdf, (Erişim Tarihi:15.05.2023)
• Simic, V., Gokasar, I., Deveci, M. ve Švadlenka, L. (2022). “Mitigating Climate Change Effects of Urban Transportation Using A Type-2 Neutrosophic MEREC-MARCOS Model”, IEEE Transactions on Engineering Management, 71, 3233-3249.
• Stanujkic, D., Karabasevic, D. ve Zavadskas, E.K. (2015). “A Framework for the Selection of A Packaging Design Based on the SWARA Method”, Engineering Economics, 26(2), 181-187.
• Taşcı, M.Z. (2023a). “Piyasa Çarpanlarıyla Performans Analizi: Bist Sigorta Şirketleri”, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 13(2), 1211-1224.
• Taşcı, M.Z. (2023b). “MEREC ve CRADIS Yöntemlerini İçeren Entegre Bir ÇKKV Modeli ile DASK Özelinde Bir Uygulama”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 35-53. https://doi.org/10.31671/doujournal.1294336
• Taşcı, M.Z. (2024). “Hibrit Bir ÇKKV Modeli ile Ulusal ve Uluslararası Sermaye Yapısına Sahip Şirketlerin Finansal Performans Karşılaştırması: Türk Sigorta Sektörü Özelinde Bir Uygulama”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 67, 113-120.
• Terzioğlu, M.K., Kurt, E. S., Yaşar, A. ve Köken, M. (2022). “BİST100-Enerji Sektörü Finansal Performansı: SWARA-VIKOR ve SWARA-WASPAS”, Alanya Akademik Bakış, 6(2), 2439-2455.
• Türkiye Sigorta Birliği (TSB). (2022). “Sektör Raporu, 2022”, https://www.tsb.org.tr/content/Broadcasts/TSB_SEKTOR_raporu_final.pdf, (Erişim Tarihi:29.05.2023)
• Ulutaş, A., Karakuş, Can, B. ve Topal, A. (2020). “Location Selection for Logistics Center with Fuzzy SWARA ve CoCoSo Methods”, Journal of Intelligent & Fuzzy Systems, 38(4), 4693 – 4709.
• Urosevic, S., Karabasevic, D., Stanujkic, D. ve Maksimovic, M. (2017). “An Approach to Personnel Selection in The Tourism Industry Based on the SWARA ve the WASPAS Methods”, Economic Computation & Economic Cybernetics Studies & Research, 51(1), 75-88.
• Utlu, N. (2024). SWARA YÖNTEMİ İLE DİJİTAL PAZARLAMA STRATEJİ SEÇİMİ. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 25(1), 341-355.
• Verma, R., Koul, S. ve Ajaygopal, K.V. (2024). “Evaluation ve Selection of A Cybersecurity Platform─ Case of the Power Sector in India”, Decision Making: Applications in Management ve Engineering, 7(1), 209-236.
• Yalman, İ.N., Koşaroğlu, Ş.M. ve Işık, Ö. (2023). “2000-2020 Döneminde Türkiye Ekonomisinin Makroekonomik Performansının MEREC-LOPCOW-MARCOS Modeliyle Değerlendirilmesi”, Journal of Financial Politic & Economic Reviews/Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 60(664), 57-86.
• Yücenur, G.N. (2018). “Sigorta Sektöründe Kasko Poliçe Seçimi İçin Bulanık Mantık Temelinde Üç Farklı Çözüm: AHP – ANP – VIKOR Yöntemleri ve Türkiye’den Bir Uygulama”, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(2), 779-793.
• Yücenur, G.N. ve Ipekçi, A. (2021). “SWARA/WASPAS Methods for A Marine Current Energy Plant Location Selection Problem”, Renewable Energy, 163, 1287-1298.
• Zavadskas, E. K., Stević, Ž., Tanackov, I., & Prentkovskis, O. (2018). A novel multicriteria approach–rough step-wise weight assessment ratio analysis method (R-SWARA) and its application in logistics. Studies in Informatics and Control, 27(1), 97-106.
• Zhang, K., Xie, Y., Noorkhah, S.A., Imeni, M. ve Das, S.K. (2023). “Neutrosophic Management Evaluation of Insurance Companies by A Hybrid TODIM-BSC Method: A Case Study in Private Insurance Companies”, Management Decision, 61(2), 363-381.
• Zhang, X., Wang, C., Li, E. ve Xu, C. (2014). “Assessment Model of Ecoenvironmental Vulnerability Based on Improved Entropy Weight Method”, The Scientific World Journal, 797814, 1-7.
• Zolfani, S.H., Salimi, J., Maknoon, R. ve Kildiene, S. (2015). “Technology Foresight about R&D Projects Selection; Application of SWARA Method at the Policy Making Level”, Engineering Economics, 26(5), 571-580.