Girişimcilikte Başarıya Etki Eden Kriterlerin Tespiti ve Önem Derecelerinin Belirlenmesi

Yıl 2025, Cilt: 59 Sayı: 3, 647 - 660, 21.07.2025

Ali Sevinç

https://doi.org/10.51551/verimlilik.1698410

Öz

Amaç: Girişimcilikte başarıya etki eden faktörlerin literatürden tespitini yaparak, Ankara’da farklı sektörlerde görev yapan girişimcilerden alınan uzman görüşleri doğrultusunda önem sırasını belirlemektir.
Yöntem: Türkiye'de farklı sektörlerde faaliyet gösteren, farklı disiplinlerde eğitim almış, tecrübeli uzmanların görüşleri alınarak, girişimcilikte başarıya etki eden kriterler SWARA yöntemi ile analiz edilerek önem sırası belirlenmiştir.
Bulgular: yapılan analiz sonucunda önem sırasına göre, en önemli kriter risk alma, ikinci sırada yenilikçilik ve üçüncü sırada proaktiflik faktörü yer almıştır. Rekabetçilik kriteri en az ağırlık değeri ile son sırada bulunmaktadır.
Özgünlük: literatür incelenmesinde tespit edilen, girişimcilikte başarıya etki eden faktörlerin, Ankara’da faaliyet gösteren farklı sektörlerdeki girişimcilerin uzman görüşlerine göre önem sırası, SWARA yöntemiyle belirlemeye yönelik bir çalışmanın literatüre katkı sağlayacağı değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Girişimcilik , Çok Kriterli Karar Verme , SWARA Yöntemi

Etik Beyan

Lokman Hekim Üniversitesi Bilimsel Etik Kurulundan onay alınmıştır

Teşekkür

Görüş veren girişimcilere teşekkür ederim

Determination of Criteria Affecting Success in Entrepreneurship and Determination of Their Importance

Öz

Purpose: To determine the factors affecting success in entrepreneurship from the literature and to determine the order of importance in line with the expert opinions of entrepreneurs working in different sectors in Ankara.
Methodology: The criteria affecting success in entrepreneurship were analyzed by SWARA method and the order of importance was determined by taking the opinions of experienced experts from different sectors in Turkey, educated in different disciplines.
Findings: As a result of the analysis, risk-taking was the most important criterion, innovation was the second most important criterion and proactiveness was the third most important criterion. Competitiveness ranked last with the least weight value.
Originality: It is evaluated that a study to determine the importance of the factors affecting success in entrepreneurship, which were identified in the literature review, according to the expert opinions of entrepreneurs in different sectors operating in Ankara, by SWARA method will contribute to the literature.

Anahtar Kelimeler

Entrepreneurship , Multi-Criteria Decision Making , SWARA Method

Kaynakça

• Ağır, H. ve Kara, M.A. (2017). “Girişimcilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 213-227.
• Akarsu, O. ve Döven, M.S. (2022). “Girişimcilik Yönelimini Etkileyen Faktörler: Teknoparklarda Bir Araştırma”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 143-164. https://doi.org/10.17494/ogusbd.1093800
• Alimardani, M., Hashemkhani Zolfani, S., Aghdaie, M.H. ve Tamošaitienė, J. (2013). “A Novel Hybrid SWARA and VIKOR Methodology for Supplier Selection in An Agile Environment”, Technological and Economic Development of Economy, 19(3), 533-548. https://doi.org/10.3846/20294913.2013.814606
• Alpkan, L., Ergün, E., Bulut, Ç. ve Yılmaz, C. (2005). “Şirket Girişimciliğinin Şirket Performansina Etkileri”, Doğuş Üniversitesi Dergisi”, 6(2), 175-189.
• Altıntaş, F.F. (2021). “Şanghay İşbirliği Örgütü’ne Üye Ülkelere Göre Küresel Girişimcilik Endeksi Bileşenlerinin Önemlilik Analizi”, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi”, 12(29), 252-271. https://doi.org/10.21076/vizyoner.729935
• Altıntaş, F.F. (2024). “G-10 Ülkelerinin Girişimcilik Etkisi Monitörü Performanslarının Analizi”, International Journal of Disciplines in Economics and Administrative Sciences Studies, 6(17), 271-287. https://doi.org/10.26728/ideas.271
• Arias, M.L.B. ve Arango-Botero, D. (2019). “Evaluating the Impact of Social Entrepreneurship: A Multi-Criteria Approach”, Periodica Polytechnica Social and Management Sciences, 27(2), 141-153. https://doi.org/10.3311/PPso.12716
• Bonet, F.P., Armengot, C.R. ve Martín, M.Á.G. (2011). “Entrepreneurial Success And Human Resources”, International Journal of Manpower”, 32(1), 68-80. https://doi.org/10.1108/01437721111121233
• Boz, D., Duran, C. ve Uğurlu, A. (2020). “Girişimcilik Eğiliminin İş Performansına Etkisi”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 15(1), 11-23.
• Bozkurt, Ö.Ç. ve Alparslan, A.M. (2013). “Girişimcilerde Bulunması Gereken Özellikler İle Girişimcilik Eğitimi: Girişimci ve Öğrenci Görüşleri”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 8(1), 7-28.
• Chu, H.M., Kara, O., Zhu, X. ve Gok, K. (2011). “Chinese Entrepreneurs: Motivations, Success Factors, Problems, and Business‐Related Stres”, Journal of Chinese Entrepreneurship, 3(2), 84-111. https://doi.org/10.1108/17561391111144546
• Çetin, F. ve Varoğlu, A.K. (2009). “Özellikler Bağlamında Girişimcinin Beş Faktör Kişilik Örüntüsü”, Savunma Bilimleri Dergisi, 8(2), 51-66.
• Çınaroğlu, E. (2021). “CRITIC temelli MARCOS Yöntemi İle Yenilikçi ve Girişimci Üniversite Analizi”, Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 10(1), 111-133.
• Çiçek, B. ve Karakaş, Y.E. (2020). “Girişimcilerin Gözünden Girişimciliği Etkileyen İçsel ve Dışsal Faktörler”, OPUS International Journal of Society Researches, 15(23), 1849-1884. https://doi.org/10.26466/opus.631493
• Dixit, J.K., Agarwal, S., Ramadani, V. ve Agrawal, V. (2023). “Assessing the Factors of Sustainable Entrepreneurial Attitude in Context of Educational Institutions: AHP and DEMATEL Approach”, International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, 29(2), 506-529. https://doi.org/10.1108/IJEBR-05-2022-0446
• Elevli, S. ve Elevli, B. (2024). “A Study of Entrepreneur and Innovative University Index by Entropy-Based Grey Relational Analysis and PROMETHEE”, Scientometrics, 129(3), 3193-3223. https://doi.org/10.1007/s11192-024-05033-z
• İnce, A. (2015). “Türkiye'nin İkinci 500 Büyük Şirketinin Misyon ve Vizyon İfadelerine Göre Girişimcilik Özellikleri”, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 143-155.
• Karimi, M., Namamian, F., Vafaei, F. ve Moradi, A. (2019). “Entrepreneurship Policy and Innovative Indicators of Industrial Companies: Evaluation by MCDM and ANN Methods”, Journal of Industrial Strategic Management, 4(1), 66-93.
• Keleş Tayşir, N., Ülgen, B., İyigün, N.Ö. ve Görener, A. (2024). “A Framework to Overcome Barriers to Social Entrepreneurship Using A Combined Fuzzy MCDM Approach”, Soft Computing, 28(3), 2325-2351. https://doi.org/10.1007/s00500-023-09293-4
• Keršuliene, V., Zavadskas, E.K. ve Turskis, Z. (2010). “Selection of Rational Dispute Resolution Method by Applying New Step‐Wise Weight Assessment Ratio Analysis (SWARA)”, Journal of Business Economics and Management, 11(2), 243-258. https://doi.org/10.3846/jbem.2010.12
• Kiraz, A. and Eski, H. (2019). “Determination of Criterion Weights Affecting Entrepreneurship Level by SWARA Method”, Turkish Online Journal of Educational Technology, 90.
• Kouchaksaraei, R.H., Zolfani, S.H. ve Golabchi, M. (2015). “Glasshouse Locating Based on SWARA-COPRAS Approach”, International Journal of Strategic Property Management, 19(2), 111-122. https://doi.org/10.3846/1648715X.2015.1004565
• Lee, L. ve Yang, C.L. (2013). “Key Success Factors in Female Micro Entrepreneurship-A Study of the Catering Business”, Service Science and Management Research, 2(3), 39-47.
• Maczulskij, T. ve Viinikainen, J. (2023). “Self-Confidence Predicts Entrepreneurship And Entrepreneurial Success”, Journal of Business Venturing Insights, 19, E00382. https://doi.org/10.1016/j.jbvi.2023.e00382
• Martin, N. ve Pandiammal, P. (2018). “Ranking the Problems of Women Entrepreneurs in India Using VIKOR Method with LONSM”, International Journal of Mathematics Trends and Technology”, Special Issue NCCFQET, 68-76.
• Maruf, M., Gündoğmuş, B. ve Aydın, A. (2023). “Türkiye’deki Büyükşehirlerin CRITIC ve MAIRCA Yöntemleri İle Girişimcilik Kriterlerine Göre Sıralanması”, Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), 7(37), 2068-2076. https://doi.org/10.5281/zenodo.10473553
• Nguyen, H.T. ve Chu, T-C. (2023). “Ranking Startups Using DEMATEL-ANP-Based Fuzzy PROMETHEE II”, Axioms, 12(6), 528. https://doi.org/10.3390/axioms12060528
• Oğuz, S. (2022). “Evaluation of the Entrepreneurial and Innovative Universities in Turkey through Multiple-Criteria Decision Making Methods”, Kastamonu Education Journal, 30(2), 353-361. https://doi.org/10.24106/kefdergi.799505
• Okan, T., Sarı, S. ve Peker, İ. (2016). “Girişimcilik Başarı Faktörü Olarak Sosyal Sermaye Kriterlerinin Analitik Hiyerarşi Süreci (AHS) ile Ağırlıklandırılması ve Bir Ölçek Önerisi”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 177-194.
• Ömürbek, N. ve Karataş, T. (2018). “Girişimci ve Yenilikçi Üniversitelerin Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Teknikleri İle Değerlendirilmesi”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 176-198.
• Özbek, A. (2017). “Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ve Excel ile Problem Çözümü”, Seçkin Yayınevi, Ankara.
• Porcar, A., Roig-Tierno, N. ve Llorca Mestre, A. (2018). “Factors Affecting Entrepreneurship and Business Sustainability”, Sustainability, 10(2), 452.
• Safitri, Y.D., Pebriana, R. ve Suasri, E. (2024). “Prioritizing Success Factors for Start-ups in Indonesia Using the Best Worst Method (BWM): A Decision-Making Approach”, Frontier Management Science, 1(2), 29-36.
• Sönmez A. ve Toksoy A., (2014). “Türkiye’de Girişimcilik ve Türk Girişimci Profili Üzerine Bir Analiz”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2), 41-58. https://doi.org/10.18657/yecbu.26416
• Srivastava, N. ve Agrawal, A. (2010). “Factors Supporting Corporate Entrepreneurship: An Exploratory Study”, Vision, 14(3), 163-171. https://doi.org/10.1177/097226291001400302
• Stanujkic, D., Karabasevic, D. ve Zavadskas, E.K. (2015). “A Framework for the Selection of A Packaging Design Based on the SWARA Method”, Engineering Economics, 26(2), 181-187. https://doi.org/10.5755/j01.ee.26.2.8820
• Şenyuva, Z. (2024). “Girişimci Olma Kararının Arkasındaki Faktörler Arası Etkileşimin DEMATEL Yöntemi ile Analizi”, İş ve İnsan Dergisi, 11(1), 77-91. https://doi.org/10.18394/iid.1450427
• Tsai, W.H., Lee, P.L., Shen, Y.S. ve Hwang, E.T. (2014). “A Combined Evaluation Model For Encouraging Entrepreneurship Policies”, Annals Of Operations Research, 221, 449-468. https://doi.org/10.1007/s10479-011-1029-6
• Utlu, N. ve Ayduğ, D. (2024). “Evaluating Entrepreneurship through a Resource-Based Multi-Criteria Decision-Making Model”, Istanbul Management Journal, 97, 21-29. https://doi.org/10.26650/imj.2024.97.1397675
• Vatansever, Ç. (2012). “Türkiye’de Bir Yetkinlik Olarak Girişimcilik”, Balkan Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 1-9.
• Zolfani, S.H., Zavadskas, E.K. ve Turskis, Z. (2013). “Design of Products with Both International and Local Perspectives Based on Yin-Yang Balance Theory and SWARA Method”, Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 26(2), 153-166. https://doi.org/10.1080/1331677X.2013.11517613