Türkiye su ürünleri sektöründe mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri

Yıl 2021, Cilt: 92 Sayı: 2, 198 - 218, 15.06.2021

İsmail Şakıma , Mustafa Bahadır Çevrimli

https://doi.org/10.33188/vetheder.891760

Cited By: 2

Öz

Dünya nüfusundaki hızlı artış, yükselen yaşam standartları ve tüketim alışkanlıklarındaki değişiklikler, balık ve diğer balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği ürünlerine olan talebi her geçen gün artırmaktadır. Türkiye ve dünyadaki balıkçılık ve su ürünleri sektörü, hayvancılık sektörünün sürekli gelişen, ülkelere ihracat geliri ve gıda güvenliğine katkı sağlayan önemli bir alt üretim dalıdır. Bu çalışmada su alanı bakımından zengin coğrafi yapıya sahip olan Türkiye’nin balıkçılık ve su ürünleri sektörünün mevcut durumu değerlendirilmiş ve dünyadaki mevcut durumla karşılaştırılmıştır. Türkiye'nin balıkçılık ve su ürünleri yetiştiriciliği sektöründe yükselen ivmeyi sürdürerek dış ticarette rekabet gücünün artırılması gerekmektedir, Bunun için üretim planlaması, katma değerli ürünlerin üretilmesi, balık stoklarının sürdürülebilir olarak yönetilmesi ve verimlilik artışı hedeflenmelidir. Türkiye, araştırma ve geliştirme faaliyetlerini destekleyerek, dışa bağımlılığın en önemli unsuru olan denizaşırı balık yemi kaynaklarına olan bağımlılığı azaltacaktır. Sektör gelişimi açısından gündemde tutulması gereken diğer konular arasında uluslararası standartları karşılayan yeni işleme tesislerinin kurulması ve mevcut tesislerde maksimum verim sağlanması yer almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Su ürünleri sektörü, Balıkçılık, Dış Ticaret, Desteklemeler, Hayvancılık ekonomisi

The Current Situation, Problems and Solutions in Turkey’s Fisheries and Aquaculture Sector

Öz

The rapid increases in world population, rising standards of living and changes in consumption habits increase demands for fish and other fisheries and aquaculture products every day. The fisheries and aquaculture sector in Turkey and the world is an important sub-production branch of the livestock sector that continuously develops, providing export income to countries and contributing to food security. In this study, it is evaluated the current situation of Turkey’s fisheries and aquaculture sector that have rich water areas in terms of geographical structure and compared it to the current situation in the world. Competitiveness in foreign trade needs to be increased by maintaining a rising momentum in Turkey's fisheries and aquaculture sector. For this, production planning, production of value added products, sustainable management of fish stocks and increase in productivity should be targeted. By supporting research and development activities, Turkey will reduce dependence on overseas sources of fish feed, the most important element of external dependence. Other issues that should be kept on the agenda in terms of sector development include establishing new processing facilities that meet international standards and ensuring maximum efficiency in existing facilities.

Anahtar Kelimeler

Aquaculture sector, Fishery, Foreign trade, Supports, Livestock economics

Kaynakça

• Referans1 Arslan MN, Akhan S (2018): Dünyada Su Ürünleri Yetiştiricilik Sigortaları Uygulamaları, JAES, 3(3), 152-157.
• Referans2 Arıkan MS (2016): Muğla İli Kültür Balıkçılığı İşletmelerinin Ekonomik Analizi Ve Sektörde Sürdürülebilirlik Üzerine Etkili Faktörlerin Belirlenmesi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara.
• Referans3 Atar HH, Kömürlü U (2018): Su Ürünlerinde Teşvik Uygulamaları, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 53(2), 662-677.
• Referans4 Aydoğdu Sİ (2015): Elazığ Yöresi’nde Gökkuşağı Alabalığı (oncorhynchus mykıss) Yetiştiriciliği yapan Farklı Kapasitedeki İşletmelerin Yapısal, Teknolojik, Verimlilik ve Çalışanlarının Sosyo-ekonomik Analizleri, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Elazığ.
• Referans5 BAKA (2012): Su Ürünleri Sektör Raporu, Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı, Isparta.
• Referans6 BSGM (2020): Su Ürünleri İstatistikleri. Tarım ve Orman Bakanlığı Balıkçılık ve Su Ürünleri Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Referans7 Birişik N (2019): Küresel ve Ulusal Ölçekte Tarım ve Gıda Politikaları, Tarım-Orman Çalışanları Birliği Sendikası, Ankara.
• Referans8 Çımat A, Duran T (2018): Muğla İli Su Ürünleri Kooperatif İşletmelerinin Karşılaştıkları Temel Sorunlar Ve Çözüm Önerileri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 17(66), 433-453.
• Referans9 Demir O (2011): Türkiye Su Ürünleri Yetiştiriciliği ve Yem Sektörüne Genel Bakış – II, ISUBÜ Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi 7(1), 39-49.
• Referans10 Demirel O, Hatırlı SA (202): Türkiye’de Hanehalklarının Balık Tüketim Harcamaları: Logıt Ve Multınomıal Logıt Yaklaşımları, MAKÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (7), 1022-1045.
• Referans11 Doğan K (2018): İstanbul İli Su Ürünleri Kooperatiflerinin Ticari Olanakları Ve Sorunlarının İncelenmesi, Aquat Res. 1(4), 180-191.
• Referans12 DPT (2001): Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı Su Ürünleri ve Su Ürünleri Sanayii Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Devlet Planlama Teşkilatı, Ankara.
• Referans13 İZO (2018): Gıda, Tarım ve Hayvancılık Sektör Raporları, Erişim: İzmir.http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/cms/yonetim.ieu.edu.tr/6414_1536313627.pdf). Erişim tarihi: 20.04.2020.
• Referans14 İZO (2020): Gıda, Tarım ve Hayvancılık Sektör Raporları, Erişim: İzmir.http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/cms/yonetim.ieu.edu.tr/6414_1578925365.pdf). Erişim tarihi:20.04.2020.
• Referans15 Karademir M, Arat ME (2014): Su Ürünleri Kooperatiflerinde Karşılaşılan Sorunlar Ve Çözüm Önerileri: İstanbul İli Örneği, Öneri Dergisi, 11(41), 133-156.
• Referans16 Kömürlü U, Atar HH (2019): Su Ürünlerinde Kredi Uygulamaları, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 54(3), 1300-1318.
• Referans17 SUYMERBİR (2019): 7. Su Ürünleri Yetiştiriciliği Çalıştayı, Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği, Antalya.
• Referans18 SUYMERBİR (2020): 8. Su Ürünleri Yetiştiriciliği Çalıştayı, Su Ürünleri Yetiştiricileri Üretici Merkez Birliği, Antalya.
• Referans19 Sümer G, Polat Y (2016): Dünyada Tarım Sigortaları Uygulamaları Ve TARSİM, GÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 18(1), 236-263.
• Referans20 Oma İEC (2019): Türkiye'de Balık Yetiştiriciliğinde Kullanılan Kalite Sistemlerinin Etkilerinin Balık Sağlığı Açısından Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Referans21 Örnekci GN (2018): Keban Baraj Gölü'ndeki Su Ürünleri Yetiştiricilik İşletmelerinin 2015 Yılı Yapısal Ve Ekonomik Analizi, Munzur Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tunceli.
• Referans22 TAGEM (2019): Su Ürünleri Sektör Politika Belgesi, Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Referans23 TOB (2020): Hayvancılık Desteklemeleri, Erişim: https://www.tarimorman.gov.tr/Konular/Tarimsal-Destekler/Hayvancilik-Desteklemeleri/Su-Urunleri). Erişim tarihi:05.05.2020.
• Referans24 TRGM (2021): Tarımsal Amaçlı Kooperatiflerin Sayısı, Erişim: https://www.tarimorman.gov.tr/sgb/Belgeler/SagMenuVeriler/TRGM.pdf). Erişim Tarihi:10.02.2021.
• Referans25 TUDAV (2017): Türkiye Denizleri Raporu, Erişim: https://tudav.org/wp-content/uploads/2018/04/TUDAV_2017_Denizler_Raporu_s.pdf). Erişim Tarihi: 10.02.2021.
• Referans26 Yazıcı Ö, Atar HH (2017): Türkiye’ de su ürünlerinde Örgütlenme, Ziraat Mühendisliği Dergisi, (364), 60 – 64.
• Referans27 Yeşilayer N, Gören HM, Kaymak İE (2013): Mevcut Durum ve Destekleme Politikaları Bakış Açısından, Türkiye ve Avrupa Birliği Su ürünleri Yetiştiriciliğinin Karşılaştırılması, GBAD, (3), 59-75.
• Referans28 Yılmaz S, Yılmaz İ (2017): Su Ürünlerinde İzlenebilirliğin Pazarlamadaki Önemi, Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, (6), 233-242.
• Referans29 Yüksel F (2017): Su Ürünleri Yetiştiriciliğinde Ürün Destekleme Politikalarının Değerlendirilmesi, Munzur Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tunceli.