Yavuz Turgul’un Gönül Yarası Filmini F. S. Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby Romanı Işığında Yeniden İzlemek

Yıl 2021, Sayı: 2, 15 - 22, 31.12.2021

Faruk Kalay

Öz

Bu makalede hem Amerikan edebiyatında önemli bir yere sahip hem F. S. Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby romanı hem de Türk sinemasının mihenk taşlarından biri olan Yavuz Turgul’un Gönül Yarası adlı filmi irdelenmeye çalışacaktır. Muhteşem Gatsby 1920’nin ortalarında Fitzgerald tarafından kaleme alınmış Amerikan edebiyatının önemli bir eseridir. Genel olarak Amerikan rüyasının çöküşü anlatılan roman Nick Carraway’in anlatıcı olarak Jay Gatsby’nin hayatını anlatmaktadır. Roman dönemin kültür anlayışını ve karakterlerin davranışlarının arkasındaki sebepleri göstermesi bakımından önemli bir yere sahiptir. Öte yandan romandan yaklaşık seksen yıl sonra Türk sinemasının önemli bir yeri olan Gönül Yarası filmi çekilmiştir. Turgul, Türk sinemasının dönüm noktalarından biri olan Eşkıya filminden sekiz yıl sonra Şener Şen ve Meltem Cumbul gibi önemli oyuncuların yer aldığı Gönül Yarası adlı filmi yazıp yönetmiştir. Eşkıya filmi Türk sinemasına yeni bir soluk getirdiği kadar Gönül Yarası hem yurtiçinde hem de yurtdışında başarılı bir şekilde temsil eden bir film olmuştur. Film eşinden şiddet gören Dünya’nın (Meltem Cumbul) küçük kızıyla beraber İstanbul’da tutunmaya çalışmasını anlatır. Film Dünya’nın emekli bir öğretmen olan ve taksicilik yapan Nazım (Şener Şen) ile tanışmaları ve daha sonrasında boşandığı eşi Halil’in (Timuçin Esen) kendisini bulmasıyla olaylar gelişir. Daha önce yönetmenliğini yaptığı filmlerde tipik namus cinayetlerini olay örgüsü olarak kullanırken, bu filmde, Turgul kültürel öğeler ve kimlik konusunu merkez alarak hem kadın hem de erkek karakterlerin davranışlarının altında yatan sebeplerini seyirciyle buluşturmayı başarmıştır. Bu makalede kültür ve kimlik temel alınarak Yavuz Turgul’un Gönül Yarası adlı filmi ve F. Scott Fitzgerald’ın Muhteşem Gatsby adlı romanı irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

F. Scott Fitzgerald, Gönül Yarası, Muhteşem Gatsby, Yavuz Turgul.

Re-watching Lovelorn Directed by Yavuz Turgul in Consideration of Great Gatsby by Scott F. Fitzgerald

Öz

In this article, both F. S. Fitzgerald's novel The Great Gatsby, having an important place in American literature, and Yavuz Turgul's Gönül Yarası (aka. Lovelorn) one of the cornerstones of Turkish cinema, will be studied. The Great Gatsby is an important novel of American literature written by Fitzgerald in the mid-1920s. In the novel which has a depiction of collapse of American dream, the narrator Nick Carraway tells the life of Jay Gatsby. The novel has an important place in terms of showing the cultural understanding of the period and the reasons behind the behaviors of the characters. On the other hand, about eighty years after the novel, the movie Lovelorn, which has an important place in Turkish cinema, was shot. Eight years after the movie Eşkiya, one of the milestones of Turkish cinema, Turgul scripted and directed the movie Lovelorn, which features important artists such as Şener Şen and Meltem Cumbul. The movie Eşkiya brought a breath of fresh air to Turkish cinema, and Lovelorn has been a successful film both at home and abroad. The film tells the story of Dünya (Meltem Cumbul), who was subjected to violence by her husband, trying to hold on in Istanbul with her little daughter. Events develop when film Dünya meets Nazım (Şener Şen), a retired teacher and taxi driver, and his later divorced wife Halil (Timuçin Esen) finds her. While he used typical honor killings as a plot in the films he directed, in this film, Turgul has managed to bring the audience together with the underlying causes of the behavior of both male and female characters by centered on cultural elements and identity. In this article, based on culture and identity, Yavuz Turgul's film Lovelorn and F. Scott Fitzgerald's novel The Great Gatsby will be examined.

Anahtar Kelimeler

F. Scott Fitzgerald, Great Gatsby, Lovelorn, Yavuz Turgul.

Kaynakça

• Aka, A. (2010). Kimliğe Teorik Yaklaşımlar. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34/1, 17-24.
• Arslantaş, H. A. (2008). Kültür – Kişilik ve Kimlik Fırat Üniversitesi Doğu Araştırmaları Dergisi, 7 (1), 105-112.
• Fitzgerald, F. S. (2013). Muhteşem Gatsby (Müge Günay Güran Çev.), İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Güdek, O. (2019). Romanın Sinemaya Aktarımında Karşılaşılan Problemlere Kuramsal Yaklaşımlar. bilig – Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 90, 117-135.
• Hikmet, N. (2007). Bütün Şiirleri İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kongar, E. (1981). Toplumsal Değişme. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Kültür (2021). Türk Dil Kurumu Elektronik Sözlük içinde 11.11.2021 tarihinde https://sozluk.gov.tr.
• Öziş, P. (2016). Acının En Naif Anlatısı: Gönül Yarası Film Arası Dergisi https://www.filmarasidergisi.com/acinin-en-naif-anlatisi-gonul-yarasi/ Erişim Tarihi: 11.11.2021.
• Moles, A. A. (1983), Kültürün Toplumsal Dinamiği (Nuri Bilgin Çev.), Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. İzmir. (1973, Paris, Mouton).
• Monaco, J. (2011). Bir Film Nasıl Okunur (Ertan Yılmaz Çev.) İstanbul: Oğlak Yayınları (2000, Oxford University Press).
• Schnell, R. (1990). Dimensionen ethnischer Identitat [Dimensions of ethnic identity]. In H. Esser, and J. Friedrichs (Eds.),Generation und Identitat: Theoretische und empirischeBeitra ̈ ge zur Migrationssoziologie [Generation and identity: Theoretical and empiricalcontributions to the sociology of migration] (ss. 25–42). Opladen, Germany:Westdeutscher Verlag.
• Sivas, A. (2005). Popüler Roman Popüler sinema İlişkisi Çerçevesinde Bir Uyarlama Örneği: Bridget Jones’un Günlüğü. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4/7, Bahar, 41-58.
• Şentürk, B. (2017). Şiddet ve Erkeklikler: Av Mevsimi ve Gönül Yarası Filmi Üzerinden Türkiye’deki Erkeklik Biçimlerine Bakmak Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 27-44.
• Vargı, Ö., Vargı, M., Oğuz M. (Yapımcılar) § Turgul, Y. (Yönetmen), (2005). Gönül Yarası (Film). Türkiye, Filmacass ve Most Prodüksiyon.