Türkiye'deki Yat Limanı ve Marinalardaki İnsan Kaynakları Uygulamalarının Nitel Bir Analizi

Yıl 2023, , 139 - 160, 25.02.2023

Tamer Kılıç , Emre Yavuzel

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1133059

Öz

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'deki yat limanlarında ve marinalarda başta İnsan Kaynakları (İK) planlamaları olmak üzere İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY) uygulamalarını analiz etmek ve iyileştirmeye dönük öneriler geliştirmektir. Araştırma evreninde Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi kıyılarındaki 41 yat limanları ve marinalar bulunmaktadır. Araştırma kapsamında işletmelerin İK konusunda yetkili yöneticileriyle yarı yapılandırılmış görüşme gerçekleştirilmiştir. Araştırmada içerik analizi yöntemi kullanılmış, görüşme formundaki sorular üç ana tema altında toplanmış ve katılımcılardan alınan cevaplar aynı temalar altında veri setlerine dönüştürülmüştür. Bulgular, İK/personel departmanı olmasa da Türkiye'deki yat limanları ve marinaların çoğunluğunda İK uygulamalarının modern bir anlayışla gerçekleştirildiğini, bu kapsamda İK planlaması, personel tedariki, seçimi, performans değerlendirme, ücretlendirme, eğitim ve geliştirme dâhil önemli konularda İK bilgi sistemlerinin kullandığını ortaya koymuştur. Bazı yat limanı ve marinalarda teknik personel alımında karşılaşılan zorluklar nedeniyle, uygun adayların doğru yer ve zamanda istihdam edilmesinde sorunlar yaşandığı tespit edilmiştir. Sektöre ilişkin yükseköğrenim görmüş çalışanların işletmelere daha fazla katkı sağladıkları, bu nedenle işe alımlarda öncelikle tercih edildikleri görülmüştür. Araştırma neticesinde, Türkiye'deki yat limanları ve marinalarda; istihdam edilecek İK uzmanlarının katkılarıyla, başta İK planlamalarının verimliliği olmak üzere İKY ve açısından önemli iyileştirmeler yapılabileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Marina, Yat Limanı, İnsan Kaynakları Yönetimi (İKY), İnsan Kaynakları (İK) Planlaması

A Qualitative Analysis of Human Resources Practices in Yacht Harbors and Marinas in Türkiye

Öz

The study aims to analyze Human Resources Management (HRM) practices, especially Human Resources (HR) planning methods and to develop suggestions for yacht harbors and marinas in Türkiye. The study population comprises 41 yacht harbors and marinas on the Mediterranean, Aegean, and Marmara coasts. Semi-structured interviews are conducted with the HR managers of the companies. The content analysis method is used, the questions in the interview form are collected under three main themes, and the answers received from the participants are converted into data sets under the same themes. Although there is no HR department, the findings reveal that HR practices are carried out with a modern understanding in most yacht harbors and marinas. HR information systems are used in HR planning, recruitment, selection, performance evaluation, compensation, training, and development. Due to the difficulties in recruiting technical personnel in some companies, there are problems in employing eligible candidates at the right place and time. Since employees with higher education in the sector contribute more, they are primarily preferred in recruitment. As a result, with the HR specialists, significant improvements can be made in HRM, especially the efficiency of HR planning in yacht harbors and marinas.

Anahtar Kelimeler

Marina, Yacht Harbor, Human Resources Management (HRM), Human Resource (HR) Planning

Kaynakça

• Aghazadeh, S. M. (2003). The future of human resource management. Work Study, 52(4), 201–207.
• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri SPSS uygulamalı. (5th ed.). Sakarya Yayıncılık.
• Aslan, E., & Tavşancıl, E. (2001). İçerik analiz ve uygulama örnekleri. Epsilon Yayınevi.
• Bakan, İ., Doğan, İ. F., Erşahan, B., & Eyitmiş, A. M. (2012). Bankalarda performans değerleme ve ücretleme ilişkisine dair çalışanların algılamaları: Yerli ve yabancı menşeli banka uygulamalarının karşılaştırılmasına yönelik bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-26.
• Balcı, S. S. (2011). Marinalarda teknik ve operasyonel yönetim: Bilişim sistemlerinin geliştirilmesi üzerine bir uygulama. [Doctoral/Ph.D. Dissertation]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Basnyat, S., & Lao, C. S. C. (2020). Employees’ perceptions on the relationship between human resource management practices and employee turnover: A qualitative study. Employee Relations: The International Journal, 42(2), 453-470.
• Beardwell, I., Holden, L., & Claydon, T. (2004). Human resource management: A contemporary approach (4th ed.). Pearson Education.
• Bektaş, Ç. (1994). Türkiye’de yat turizmi potansiyeli ve sorunları. Türkiye Kalkınma Bankası Turizm Yıllığı: 38-46.
• Benacchio, M., & Musso, E. (2001). Ports and economic impact: main changes, assessment approaches and distribution disequilibrium. European Transport / Trasporti Europei. VII(17), 25-36.
• Bengtsson, M. (2016). How to plan and perform a qualitative study using content analysis. Nursing Plus Open, 2, 8-14.
• Bingöl, D. (2006). İnsan kaynakları yönetimi (6th ed.). Arıkan Yayınları.
• Boxall, P. (2007). The goals of HRM. In P. F. Boxall, J. Purcell, & P. M. Wright (Ed.), The Oxford handbook of human resource management (p. 48-67). Oxford University Press.
• Bratton, J. (1999). The human resource management phenomenon. In J. Bratton, & J. Gold, (Ed.). Human resource management theory and practice (2nd ed.), (pp.4-36). Macmillan Press Ltd.
• Bratton, J. (2007). Strategic human resource management. In J. Bratton, & J. Gold (Ed.). Human resource management. (p. 37–71) Palgrave Macmillan.
• Brewster, C., Sparrow, P., & Harris, H. (2005). Towards a new model of globalizing HRM. The International Journal of Human Resource Management Group, 16(6), 949-970.
• Can, H., Kavuncubaşı, Ş., & Yıldırım, S. (2009). Kamu ve özel kesimde insan kaynakları yönetimi. Siyasal Kitabevi.
• Cascio, W. F. (1993). Downsizing: what do we know? What have we learned?. Academy of Management Perspectives, 7(1), 95-104.
• Cerit, A. G., Kişi, H., & Tuna, O. (1995). Yat işletmeleri, marinalar ve yat inşa sanayi stratejik pazarlama planlaması: Türkiye uygulaması. VI. Ulusal Turizm Kongresi Bildirileri. (p. 185-196). Kuşadası, İzmir, Türkiye.
• Chamber of Shipping (Deniz Ticaret Odası). (2019). İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz (İMEAK) bölgeleri denizcilik sektör raporu 2019. Retrieved May 11, 2021 from https://www.denizticaretodasi.org.tr/Media/SharedDocuments/sektorraporu/2019_sektor_tr.pdf
• Chamber of Shipping (Deniz Ticaret Odası). (2020). İstanbul ve Marmara, Ege, Akdeniz, Karadeniz (İMEAK) bölgeleri denizcilik sektör raporu 2020. Retrieved May 11, 2021 from https://www.denizticaretodasi.org.tr/media/SharedDocuments/sektorraporu/sektor_raporu_tr_2020.pdf
• Clark, T., & Adrian R. (1996). HRM: a unified understanding or a multiplicity of meanings? In T. Clark, & R. Adrian (Ed.), European human resource management: An introduction to comparative theory and practice (p. 244-262). Oxford.
• Colbert, B. (2004). The complex resource-based view: Implications for theory and practice in strategic human resource management. Academy of Management Review, 29(3), 341-358.
• Coles, R., & Lorenzon, F. (2013). Law of yachts & yachting. Informa Law from Routledge.
• Crabtree, B. F., & Miller, W. L. (1999). Doing qualitative research: Thousand Oaks, CA. Sage Publications.
• Çağlayan, A. (1992). Yat turizmi ve eğitim. Deniz Turizmi Birliği Yayınları.
• Das Gupta, A. (2020). Strategic human resource management formulating and implementing hr strategies for a competitive advantage. Routledge.
• DeCenzo, D. A., Robbins, S. P., & Verhulst, S. L. (2016). Fundamentals of human resource management. John Wiley & Sons.
• Doğanay, H., & Zaman, S. (2001). Türkiye turizm coğrafyası. (Vol. 3). Çizgi Kitabevi.
• Doğaner, S. (1992). Türkiye’nin yat limanları. İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü Yayını. No.9.
• Erbaş, A., Cankül, D., & Temizkan, R. (2016). Turizm diplomalıların istihdam sorunu. Journal of Recreation and Tourism Research, 3(4), 1-12.
• Ergün, M. (2018). Nitel verilerin ve yorumların güvenirliği felsefesi (The reliability philosophy of qualitative data and comments). Elektronik Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(13), 29-44.
• Eriş, E. D. (2007). Uluslararası pazarlarda Türk marinalarının çekiciliği ve pazarlama stratejileri (The attractiveness and marketing strategies of Turkish marinas in the international markets). Ege Academic Review, 7(1), 37-55.
• European Commission. (2018). The 2018 annual economic report on EU Blue Economy. Retrieved May 15, 2021 from https://www.researchgate.net/publication/333867149_The_EU_Blue_Economy_Report_2019
• Foot, M., & Hook, C. (2008)., Introducing human resource management. Pearson Education.
• Gajda, J. (2019). Professional adaptation of new employees to the organization. System Safety: Human-Technical Facility-Environment, 1(1), 929-938.
• Gider, İ., & Şencan, H. (2016). İşletmelerin farklılık yönetimi anlayışı ile işletme üyelerinin örgütsel bağlılık tutumlarına yönelik bir araştırma. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29. Özel Sayısı), 189-204.
• Gök, T. (2016). Bölgesel kalkınmada yat turizminin rolüne ilişkin yerel halkın bakışı: Taşucu örneği. Çatalhöyük Uluslararası Turizm ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1, 271-284.
• Gökçe, O. (2019). Klasik ve nitel içerik analizi; Felsefe, yöntem, uygulama. Çizgi Kitabevi.
• Guest, D. E. (2007). HRM and the worker: Towards a new psychological contract? In P. F. Boxall, J. Purcell, & P. M. Wright (Ed.), The Oxford handbook of human resource management (p. 128-146). Oxford University Press.
• Harvey, D. F., & Bowin, R. B. (1996). Human resource management: An experiential approach. Prentice-Hall.
• Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 62-80.
• Kaufman, B. E. (2003). The quest for cooperation and unity of interest. In B. E. Kaufman, R. A. Beaumont, & R. B. Helfgott (Ed.), Industrial relations to human resources and beyond: The evolving process of employee relations management (p. 172-219). ME Sharpe.
• Kaufman, B. E. (2007). The development of HRM in historical and international perspective. In P. F. Boxall, J. Purcell, & P. M. Wright (Ed.), The Oxford handbook of human resource management (p. 19-47). Oxford University Press.
• Keating, M., & Thompson, K. (2004)., International human resource management: Overcoming disciplinary sectarianism. Employee Relations, 26(6), 595-612.
• Kitzinger, J. (1995). Qualitative research: introducing focus groups. The British Medical Journal (Bmj), 311(7BMJ), 299-302.
• Lazarus, E. D., & Ziros, L. A. (2021). Yachts and marinas as hotspots of coastal risk. Anthropocene Coasts, 4(1), 61-76.
• Maxwell, J. A. (2008). Designing a qualitative study. The SAGE Handbook of Applied Social Research Methods, 2, 214-253.
• Meletiou, M., & Law, L. (2006, March). Improved port performance through training: The contribution of the international labour organization. 22nd International Port Conference. Human Resources and Sea Ports Performance (p. 12-14).
• Merriam. (2018). Yacht. Retrieved April 15, 2020, from https://www.merriam-webster.com/dictionary/yacht
• Merriam, S. B., & Grenier, R. S. (Ed.). (2019). Qualitative research in practice: Examples for discussion and analysis. John Wiley & Sons.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. Sage Publications.
• Ministry of Transport (T.C. Ulaştırma Bakanlığı). (2010). Turizm kıyı yapıları master plan çalışması sonuç raporu. Yüksel Proje Uluslararası AŞ & Belde Proje ve Danışmanlık Tic. Ltd. Şti., Ankara.
• Nadler, L., & Nadler, Z. (1992). Every manager’s guide to human resource development. Jasey-Bass Publishers.
• Nawaz, A. S. M. (2005). Model of human resource management: A critical review of their impact on organisational effectiveness. The Cost and Management, 33(4), 56-62.
• Notteboom, T. (2010). Dock labour and port-related employment in the European seaport system. ITTMA/University of Antwerp. Retrieved May 9, 2021, from https://www.assoporti.it/media/1321/dock-labour-and-port-related-employment-in-the-european-port-system-2010.pdf
• Notteboom, T. E., & Winkelmans, W. (2001). Structural changes in logistics: How will port authorities face the challenge?. Maritime Policy & Management, 28(1), 71-89.
• Obeidat, B. Y. (2012). The relationship between human resource information system (HRIS) functions and human resource management (HRM) functionalities. Journal of Management Research, 4(4), 192-211.
• Özer, M. (1990). Türkiye’de yat turizmi. Türkiye Kalkınma Bankası Proje Değerlendirme Müdürlüğü. No.5.
• Özgen, H., Öztürk A., & Yalçın, A. (2002). İnsan kaynakları yönetimi. Nobel Kitabevi.
• Patton, M. Q. (1990). Qualitative evaluation and research methods. SAGE Publications.
• Pieper, R. (1990). Introduction. In R. Pieper, (Ed.), Human resource management: An international comparison (p. 1-26). de Gruyter.
• Reece, B. L., & O’Grady, J. P. (1987). Business. Honghton Mifflin School.
• Regulation of Yacht Tourism (Yat Turizm Yönetmeliği). (1983). T.C. Resmi Gazete. 18125.4 Ağustos 1983. Retrieved May 15, 2020, from https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/3.5.836708.pdf
• Regulation on Sea Tourism (Deniz Turizm Yönetmeliği). (2009). T.C. Resmi Gazete. 27298. (24 Temmuz). Retrieved June 10, 2020, from https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/21.5.200915212.pdf
• Rothwell, W. J., & Kazanas, H. C. (2003). Planning and managing human resources: strategic planning for human resources management (2nd ed.). Human Resource Development Press.
• Sabuncuoğlu, Z. (2013). Uygulama örnekleriyle insan kaynakları yönetimi. Beta.
• Saruhan, Ş. C., & Yıldız, M. L. (2012). İnsan kaynakları yönetimi. Beta.
• Sevinç F., & Güzel T. (2017). Sustainable yacht tourism practices. Management & Marketing Journal. 15(1), 61-76.
• Shuck, B., Twyford, D., Reio Jr, T. G., & Shuck, A. (2014). Human resource development practices and employee engagement: Examining the connection with employee turnover intentions. Human Resource Development Quarterly, 25(2), 239-270.
• Simpson, J. (1998). Appraising proposed marina dry stack storage. The Appraisal Journal, 66(3), 269.
• Sisson, K., & Storey, J. (2000). Realities of human resource management: Managing the employment relationship. McGraw-Hill Education (UK).
• Sparrow, P., Schuler, R. S., & Jackson, S. E. (1994). Convergence or divergence? Human resource practices and policies for competitive advantage worldwide. International Journal of Human Resource Management, 5(2), 267-299.
• Stone, R. (2000). The key role of marinas in nautical tourism. ICOMIA Library.
• Sulochana, K., & Sajeewanie, T. (2015). The impact of HRIS on HRM effectiveness: A study in large scale group of company in Sri Lanka. Human Resource Management Journal, 3(1), 72-83.
• Towers, P. (1992). Priorities for competitive advantage: A worldwide human resource study. IBM/ Towers Perrin.
• Tsai, C. L. (2014). The organizational climate and employees’ job satisfaction in the terminal operation content of Kaohsiung port. The Asian Journal of Shipping and Logistics, 30(3), 373-392.
• Ulrich, D., Younger, J., & Brockbank, W. (2008). The twenty‐first‐century HR organization. Human Resource Management, 47(4), 829-850.
• Undersecretariat for Maritime Affairs (T.C. Başbakanlık Denizcilik Müsteşarlığı). (2000). 2.Ulusal denizcilik şurası deniz turizmi ve yatçılık çalışma grubu görüşler, öneriler ve değerlendirmeler: Deniz turizmi ve yatçılık, deniz çalışanları sorunları. İstanbul.
• Watson, T. J. (2007). Organization theory and HRM. In P. F. Boxall, J. Purcell, & P. M. Wright (Ed.), The Oxford handbook of human resource management. Oxford University Press.
• Yılmaz, T., & Güngör, D. (2018). Konaklama işletmelerinde insan kaynakları yönetimi genel görünüm, sorunlar ve çözümler üzerine nitel bir araştırma. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(2), 145-161.
• Yılmazer, A., & Eroğlu, C. (2008). Meslek yüksekokulları için insan kaynakları yönetimi. Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, Ö. (2000). İnsan kaynakları yönetimi. Gazi Kitabevi.
• Yüksel, Y., Çevik, E., & Çelikoğlu, Y. (1998). Kıyı ve liman mühendisliği. TMMOB.