Comparative Analysis of Financial Performance of Private and Foreign Capital Deposit Banks

Yıl 2024, , 799 - 812, 31.08.2024

Ayşegül Ertuğrul

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1456224

Öz

In the Turkish financial system; public, private and foreign capital deposit banks are classified according to their ownership structures. After the banking crises in the financial system, the share of foreign capital banks in the Turkish banking sector has increased significantly. Banks are the most important funding institutions for the real sector, and it is known that a crisis in the banking sector would seriously affect the real sector. The real sector's continued investments are important for the continuation of the country's economic growth and development. In this respect, the financial performance of banks in the Turkish banking system is also important. In the study, the financial performances of the top five private and foreign capital banks, which have a significant place in terms of asset size, are compared. Asset quality, liquidity, profitability and capital adequacy ratios are used as benchmarks and annual data for 2012-2022 are used as the analysis period. When evaluated on the basis of the ratios used in the study, no significant difference is found between the two groups in terms of profitability, no significant difference is found in terms of Total Loans/Total Assets and Non-Performing Loans/Total Loans in terms of asset quality, while a significant difference is found in favor of private capital banks on the basis of Total Loans/Total Deposits ratio. While a significant difference is found in favor of foreign capital banks in terms of liquidity ratios, it is concluded that foreign capital deposit banks performed better in terms of Equity/Total Assets ratio among capital adequacy ratios.

Anahtar Kelimeler

Deposit Banks, Financial Performance, T-test

Özel ve Yabancı Sermayeli Mevduat Bankalarının Finansal Durumlarının Karşılaştırmalı Analizi

Öz

Türk finansal sistemi içerisinde bankalar sahiplik yapılarına göre kamu, özel ve yabancı sermayeli mevduat bankaları şeklinde sınıflandırılırlar. Yaşanan bankacılık krizleri sonrası Türk bankacılık sektörü içinde yabancı sermayeli bankaların payı önemli düzeyde artmıştır. Reel sektörün en önemli fon sağladığı kuruluşlar bankalardır ve bankacılık sektöründe yaşanacak olan bir krizin reel sektörü ciddi anlamda etkileyeceği de bilinmektedir. Reel sektörün yatırımlarına devam etmesi ülkenin ekonomik büyüme ve kalkınmasının devamı için önemli olmaktadır. Bu açılardan düşünüldüğünde Türk bankacılık sistemi içerisinde yer alan bankaların da finansal performansları önem arz etmektedir. Çalışmada aktif büyüklüğü açısından önemli bir yerde bulunan ilk beş özel ve yabancı sermayeli bankaların finansal performansları karşılaştırılmıştır. Karşılaştırma ölçütü olarak aktif kalitesi, likidite, karlılık ve sermaye yeterliliği oranları açısından değerlendirilmiş ve analiz dönemi olarak 2012-2022 yıllık verileri kullanılmıştır. Çalışmada kullanılan oranlar bazında değerlendirildiğinde karlılık açısından iki grup arasında anlamlı bir farklılık bulunmamışken, aktif kalitesi açısından Toplam Krediler/Toplam Varlıklar ve Donuk Alacaklar/Toplam Krediler açısından anlamlı bir farklılık yokken, Toplam Krediler/Toplam Mevduat oranı bazında özel sermayeli bankalar lehine anlamlı bir fark bulunmuştur. Likidite oranları açısından yabancı sermayeli bankalar lehine anlamlı bir farklılık bulunmuşken, sermaye yeterliliği oranlarından Özkaynaklar/Toplam Varlıklar açısından yabancı sermayeli mevduat bankalarının daha iyi performans gösterdiği sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mevduat Bankaları, Finansal Performans, T testi

Kaynakça

• Afşar, A. ve Karaçayır, E. (2018). Türk bankacılık sektöründe sermaye yeterlilik oranının belirleyicileri. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(2), 149-160.
• Akçakanat, Ö., Eren, H., Aksoy, E. ve Ömürbek, V. (2017). Bankacılık sektöründe ENTROPI ve WASPAS yöntemleri ile performans değerlendirmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 285-300.
• Akgül, Y. (2019). Çok kriterli karar verme yöntemleriyle Türk bankacılık sisteminin 2010-2018 Yılları arasındaki performansının analizi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(4), 567-582.
• Akyüz, G. Ç. ve Emir, M. (2018). Türkiye’deki mevduat bankalarının finansal performans değerlendirmesi: CAMELS yaklaşımı. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8(15), 7-26.
• Alev, N. (2023). Likidite riski ve finansal performans ilişkisi: Özel ve yabancı sermaye bankalar için karşılaştırmalı bir analiz. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (45), 600-635.
• Altemur, N., Karaca, S. S. veGüvemli, B. (2018). Türkiye’deki yabancı sermayeli bankaların CAMELS analizi ile performanslarının ölçülmesi. Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 6(1), 57-65.
• Arslan, E. ve Bora, Ö. Ü. A. (2021). Türkiye’de faaliyette bulunan yatırım bankalarının performanslarının duPont sistemine göre analizi: 2015-2020. Cataloging-In-Publication Data, 300.
• Aytekin, G. K. (2018). Türkiye’de sermaye piyasaları ve borsaların gelişim süreci. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 4(9), 150-176.
• Balaj, D. (2015). A comparison of financialperformance of domesticandforeignbanks in Kosovobyusingdupont model. Œconomica, 11(6), 71-86.
• Berger, A. N., Clarke, G. R., Cull, R., Klapper, L. Ve Udell, G. F. (2005). Corporate governance and bank performance: A joint analysis of the static, selection, and dynamic effects of domestic, foreign, and state ownership. Journal of Bankingand Finance, 29(8-9), 2179-2221.
• Bumin, M. (2007). Thedeterminants of foreign bank entrytotheTurkishbankingsector. Banksand Bank Systems, 2(4), 84-92.
• Bumin, M. (2023). Türk bankacılık sektöründe mevduat bankalarının karlılık performansını etkileyen faktörlerin panel regresyon analizi ile belirlenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (100), 135-152.
• Crystal, J. S., Dages, B. G. ve Goldberg, L. S. (2002). Has foreign bank entry led tosounder banks in Latin America. Current Issues in Economics and Finance, 8(1), 1-6.
• Çalışkan, E., ve Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107.
• Çerçi, G. (2011). Bankalarda karlılık analizi: Türk bankacılık sektörü üzerine bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Çukurova Üniversitesi.
• Çilek, A. ve Karavardar, A. (2023). Hibrit entropi ve EATWIOS teknikleri ile Türk kamu bankalarının verimlilik analizi. Business and Management Studies: An International Journal, 11(1), 136-151.
• Daver, G. (2020). TOPSIS yöntemiyle banka performans analizi: CAMELS bileşenleri temelinde bir önerme. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(43), 181-198.
• Demir, Z. (2018). Küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) finansal problemlerin çözümünde girişim sermayesi fonlarının önemi ve rolü: Katılım bankacılığına yeni bir model önerisi [Doktora Tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
• Demirci, F. (2023). Mülkiyet yapılarına göre Türk bankacılık sektörünün yönetim yeterliliği performansının Entropi-MARCOS yöntemiyle analizi. Verimlilik Dergisi, 57(2), 327-342.
• Demirel, E., Atakişi, A. ve Abacıplu, S. (2013). Bankacılık faaliyet oranlarının panel veri analizi: Türkiye’deki kamu, özel ve yabancı sermayeli bankaların durumu. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (59), 101-112.
• Dinçer, H. ve Görener, A. (2011). Analitik hiyerarşi süreci ve Vikor tekniği ile dinamik performans analizi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler, 10(19), 109-127.
• Doğan, M. (2013). Katılım ve geleneksel bankaların finansal performanslarının karşılaştırılması: Türkiye örneği. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (58), 175-188.
• Dursun, G. D. ve Bozkır, B. (2018). Türkiye’de faaliyet gösteren ticari bankaların aktif kalitesinin TOPSIS yöntemi ile ölçümü. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 3(3), 243-258.
• Düzer, M. ve Önce, S. (2017). Kurumsal sürdürülebilirlik raporlaması ve finansal performans: BİST’te işlem gören şirketler için karşılaştırmalı bir analiz. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 637-648.
• Ege, İ., Topaloğlu, E. ve Karakozak, Ö. (2015). CAMELS performans değerleme modeli: Türkiye’deki mevduat bankaları üzerine ampirik bir uygulama. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(4), 109-126.
• Ergün, S. ve Gökdemir, L. (2010), Küresel krizin Türkiye’nin dış ticaretine etkisi. Turgut Özal Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Kongresi, (s. 2107-2123).
• Ersoy, B. (2017). Finansal istikrarın sağlanmasında finansal sistemin rolü [Yüksek Lisans Tezi]. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi.
• Ertuğrul Ayrancı, A. (2021). Sermaye yeterliliğini etkileyen faktörlerin panel regresyon yardımıyla belirlenmesi: Mevduat bankaları örneği. International Journal of Entrepreneurshipand Management Inquiries, 5(9), 289-303.
• Gazel, Y. H., Altınrmak, S. ve Karamaşa, Ç. (2021). Türkiye’de faaliyet gösteren ticari bankaların çok kriterli karar verme yöntemlerine göre performanslarının sıralanması. Sosyoekonomi, 29(48), 161-180.
• Gülhan, Ü. ve Uzunlar, E. (2011). Bankacılık sektöründe kârlılığı etkileyen faktörler: Türk bankacılık sektörüne yönelik bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1).
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
• Kandemir, T. ve Arıcı, A. (2013). Mevduat bankalarında CAMELS performans değerleme modeli üzerine karşılaştırmalı bir çalışma (2001-2010). Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 18(1), 61-87.
• Kara, B. Ş. (2019). Türkiye ve dünyada gölge bankacılık uygulamaları, 2008 küresel Finansal Krizdeki rolü, İslami bankacılık ile ilişkisi [Doktora Tezi]. Marmara Üniversitesi.
• Karaca, S. S. ve Altemur, N. ve Çevik, M. (2019). Türkiye’deki mevduat bankalarının CAMELS analizi ile finansal performans ölçümü. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 2(2), 130-148.
• Karataş, Y. (2015). Ticari bankalarda kârlılığı belirleyen faktörler: Türk ticari bankacılık sektörü üzerine bir uygulama [Yüksek Lisans Tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Kaya, Y. T. (2001). Türk bankacılık sektöründe CAMELS analizi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu, MSPD Çalışma Raporları, 6, 1-20.
• Kaya, G. A. (2023). Kamu ve özel sermayeli ticari bankaların finansal performanslarının TOPSİS yöntemi ile analiz edilmesi. Muhasebe ve Denetime Bakış, 22(68), 75-90.
• Kevser, M. (2021). Banka türlerinin karşılaştırmalı finansal performans analizi: Türkiye için ampirik bir araştırma. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(1), 61-80.
• Özgür, E. (2021). Yabancı sermayeli mevduat bankalarının bileşen faktör odaklı CAMELS performans analizi. PressAcademiaProcedia, 14(1), 57-63.
• Öztürk, D., Canbaz, M. F. ve Gür, M. (2017). Katılım bankaları ile mevduat bankalarının 2009-20016 yılları etkinliklerinin VZA ile karşılaştırılması. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları, 1, 328-337.
• Taysı, K. ve Özgür, E. (2022). Yabancı sermayeli mevduat bankalarının aktif kalitesine etki eden faktörlerin bilinmesi için panel veri uygulaması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (61), 175-198.
• Saldanlı, A. ve Aydın, M. (2016). Bankacılık sektöründe karlılığını etkileyen faktörlerin panel veri analizi ile incelenmesi: Türkiye örneği. Ekonometri ve İstatistik Dergisi, (24), 1-9.
• Şahbaz, O. F. (2020). Türkiye'deki özel ve kamu sermayeli mevduat bankalarının CAMELS yaklaşımı ile performans analizi [Yüksek Lisans Tezi]. Kocaeli Üniversitesi.
• Uslu, A. (2019). Türkiye’deki yabancı sermayeli bankaların CAMELS analizi ile performanslarının ölçümü. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (82), 199-220.
• Yılmaz, Ö. ve Yakut, E. (2021). Entropi temelli TOPSIS ve VIKOR yöntemleri ile bankacılık sektöründe finansal performans değerlendirmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 35(4), 1297-1321.