A RESEARCH ON THE DETERMINATION OF THE POPULATION AND TAXPAYER DENSITY OF ACCOUNTANTS

Yıl 2020, , 118 - 135, 28.02.2020

Ozan Özdemir , Mehmet Yıldırım

https://doi.org/10.21076/vizyoner.652835

Cited By: 2

Öz

In the study, the current status of the accountancy profession, which is a respected career profession and which plays an important role in terms of enterprises and society, is investigated by focusing on the distribution of the members of the profession by province. Firstly, with the progress in the accounting profession, the titles used in the profession, requirements and detailed information about the members of the profession are given. In the research part, the density of the occupational members authorized to act as independent accountants, independent accountants, and certified public accountants on a provincial basis is determined. In the proportional analysis part of the research, the average density of the members of the profession in terms of population and taxpayers is determined. The provinces with the highest and lowest distributions per occupational member are listed and presented in tables. According to the results of the research, it is found that in the ratio analysis of the provinces with the highest number of professionals, the number of population and taxpayers per profession differs. As an important result, those provinces having the highest taxpayers per profession member are identified. Among these provinces, it is seen that the population is relatively low and the number of occupational members is low.

Anahtar Kelimeler

Accounting Profession, Population, Taxpayers, Professional Density

MUHASEBE MESLEK MENSUPLARININ NÜFUS VE MÜKELLEF YOĞUNLUĞUNUN TESPİTİNE YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA

Öz

İşletmeler ve toplum açısından önemli bir görevi üstlenen ve saygın bir kariyer mesleği olan muhasebecilik mesleğinin mevcut durumunun araştırıldığı bu çalışmada Türkiye’de muhasebe meslek mensuplarının illere göre dağılımına odaklanılmıştır. İlk olarak muhasebe mesleğinde gelinen aşama ile birlikte meslekte kullanılan unvanlar, mesleğe giriş şartları ile meslek mensupları ile ilgili ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. Araştırma kısmında serbest muhasebeci (SM), serbest muhasebeci mali müşavir (SMMM) ve yeminli mali müşavir (YMM) olarak faaliyette bulunma yetkisine sahip meslek mensuplarının il bazında yoğunlukları tespit edilmiştir. Araştırmanın oransal analiz kısmında meslek mensuplarının nüfus ve vergi mükellefleri açısından il bazında ortalama yoğunlukları tespit edilmiştir. Meslek mensubu başına en yüksek ve en düşük dağılımın gerçekleştiği iller sıralanarak tablolar halinde sunulmuştur. Araştırma sonuçlarına göre sayısal olarak en çok meslek mensubunun bulunduğu illerin, yapılan oran analizinde meslek mensubu başına nüfus ve mükellef sayıları sıralamasında önemli ölçüde farklılaştığı tespit edilmiştir. Önemli bir sonuç olarak meslek mensubu başına en çok vergi mükellefi düşen iller tespit edilmiştir. Bu illerde göreceli olarak nüfusun az olduğu aynı zamanda meslek mensubunun da sayıca az olduğu görülmektedir.  

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Mesleği, Nüfus, Vergi Mükellefleri, Mesleki Yoğunluk

Kaynakça

• 3568 Sayılı Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu, Resmi Gazete Tarihi:13.06.1989, Sayı:20194.
• 5786 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, Resmi Gazete Tarihi:26.07.2008, Sayı:26948.
• 660 Sayılı Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Resmî Gazete Tarihi: 02.11.2011, Sayı:28103.
• AECC (Accounting Education Change Commission). (1990). Objectives of education for accountants: Position statement number one. Issues in Accounting Education, 5(2), 307-312.
• Akın, A. (2007). Muhasebe meslek mensuplarında iş tatmini ile işten ayrılma eğilimi arasındaki ilişkinin incelenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (34), 144-151.
• Ayboğa, H. (2003). Globalleşme sürecinde ülkemizde muhasebe mesleğinin ve meslek mensuplarının eğitimi. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 2003, 18(1), 327-359.
• Aydemir, O. (2015). Muhasebe meslek mensuplarının karşılaştıkları sorunlar ve beklentiler. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (67), 71-84.
• Aysan, M. (2006). Türkiye’de muhasebe mesleğinin gelişimi. Mali Çözüm Dergisi, 76, 265-274.
• Bezirci, M. ve Karasioğlu, F. (2011). Türkiye’de Denetimin Tarihsel Gelişimi. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 11(21), 571-592.
• Bursa YMMO (Bursa Yeminli Mali Müşavirler Odası). (2018). Erişim adresi: http://www.bursaymmo.org.tr/ ymmyapabilecegiisler/, (01 Mart 2018).
• Coşkun, N. (2017). Muhasebe eğitimi alan öğrencilerin motivasyonlarının ve beklentilerinin değerlendirilmesi: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi’ne bağlı meslek yüksekokullarında bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Çürük, P. ve Tüm, Ö. (2011). Yeminli mali müşavirlerin mesleki sorumluluğuna ilişkin sorunların tespitine yönelik uygulamalı bir araştırma. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(3), 59-76.
• Çürük, T., Doğan, Z. ve Türk. Z. (2005). Çok uluslu işletmelerin faaliyet gösterdikleri ülkelerde karşılaştıkları muhasebe sorunları. İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (32), 53-79.
• Dalğar, H. ve Tekşen, Ö. (2017). Türkiye’de muhasebecilerin mesleki rollerini algılamaları. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (74), 37-50.
• Demir, B. (2012). Muhasebeye yön veren gelişmeler ve meslek yüksekokullarında verilen muhasebe eğitimine yansımaları. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 109-120.
• Durak, G. (2009). Üniversitelerde verilen muhasebe eğitiminin Kırklareli yöresinde faaliyet gösteren küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin beklentilerini karşılama düzeyinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Ertaş, F. C. (2011). Muhasebe organizasyonu. Seçkin Yayınları, Ankara.
• Ertuğrul, A. (2016). İşletmelerin, ön lisans muhasebe bölümü mezunlarından beklentileri ve Ankara Organize Sanayi Bölgesi'nde bir araştırma. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 14(2), 133-147.
• Gangwar, S. ve Gangwar, D. (2008). Fundamental principles of accounting. Erişim adresi: https://ebookcentral.proquest.com, (15 Mart 2018).
• GİB (Gelir İdaresi Başkanlığı). (2018). İstatistikler. Erişim adresi: https://www.gib.gov.tr/yardim-ve-kaynaklar/istatistikler, (15 Mart 2018).
• Güvemli, O., Aytulun, A. ve Şişman, B. (2013). Türkiye’de muhasebe mesleğinin gelişmesi ve ilk meslek örgütlenmesi: Türkiye Muhasebe Uzmanları Derneği – 1942. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (4) , 19-49.
• Hatunoğlu, Z. ve Kıllı, M. (2014). Hastane işletmelerinin istihdam ettikleri muhasebe elemanlarında aradıkları nitelikler ve muhasebe eğitiminden beklentileri: Kahramanmaraş, Gaziantep ve Osmaniye illerinde bir alan çalışması. Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 228-241.
• Hines, R. D. (1989). Financial accounting knowledge, conceptual framework projects and the social construction of the accounting profession. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 2(2), 72-92.
• Kaya, E. (1991). Serbest muhasebecilik, serbest muhasebeci mali müşavirlik ve yeminli mali müşavirlik mevzuatının muhasebe uygulamalarına ve eğitimine etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir.
• KGK (Kamu Gözetim Kurumu). (2013). Bağımsız Denetçilik Uygulamalı Mesleki Eğitim Tebliği. Resmi Gazete Tarihi: 25.01.2013, Sayı:28539.
• KGK (Kamu Gözetim Kurumu). (2012). Bağımsız Denetim Yönetmeliği. Resmi Gazete Tarihi: 26.12.2012, Sayı:28509.
• KGK (Kamu Gözetim Kurumu). (2018). Bağımsız denetçiler. Erişim adresi: https://www.kgk.gov.tr/, (20 Mayıs 2018).
• Korukoğlu, A. (1998). İşletmelerde muhasebe eğitimi ve üniversitelerle işbirliği, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 13-24.
• Kutlu, H. A. (2008). Muhasebe meslek mensupları ve çalışanlarının etik ikilemleri: Kars ve Erzurum illerinde bir araştırma. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 63(02), 143-170.
• Küçük, E. (2011). Planlanmış davranış teorisi çerçevesinde mali müşavir (SMMM) olma niyetinin altında yatan faktörlerin analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 7(14), 145-162.
• Lee, T. (1995). The professionalization of accountancy: a history of protecting the public interest in a self-interested way. Accounting, Auditing & Accountability Journal, 8.4: 48-69.
• Marşap, B. (1995). Muhasebe mesleğinde iş tatmininin Türkiye açısından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özkan, A. (2006). Bağımsız çalışan muhasebecilerin yaptığı dönem sonu muhasebe uygulamalarının tespitine yönelik bir araştırma. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 95-119.
• Sevilengül, O. (2014). Genel muhasebe. 17. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi,
• Şengel, S. (2011). Türkiye’de muhasebe meslek elemanı talebi üzerine bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (50), 167-180.
• Tudor, A. T. (2013). Balancing the public and the private interest–a dilemma of accounting profession. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 92, 930-935.
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2018). Erişim adresi: http://www.tuik.gov.tr/UstMenu.do?metod=kategorist, (20 Mart 2018).
• TÜRMOB (Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliği). (2018). Üye istatistikleri. Erişim adresi: https://www.turmob.org.tr/, (09 Mart 2018).
• TÜRMOB. (2015). Serbest Muhasebeci, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir ve Yeminli Mali Müşavirlerin Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik. Resmi Gazete Tarihi: 22.05.2015, Sayı:29363.
• Uzay, Ş. (2004). 21. yüzyılın başında muhasebe mesleğini etkileyen gelişmeler ve geleceğe yönelik değerlendirmeler. Mali Çözüm Dergisi, (67), 229-248.
• Uzay, Ş., Tanç, A. ve Erciyes, M. (2009). Türkiye'de muhasebe denetimi: geçmişten geleceğe-1. Mali Çözüm Dergisi, (95), 125-140.