Verimlilik Muhasebesi Yönteminin Bir Üretim İşletmesinde Uygulanması

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 31, 843 - 855, 20.08.2021

Ulukan Büyükarıkan

https://doi.org/10.21076/vizyoner.815109

Öz

Verimlilik muhasebesi, işletmelerin kârlılık seviyesi yükseltmek için kısıtlar teorisi felsefesine göre sistemdeki kısıtları, kârlılık düzeyini arttırmak için yapılan iyileştirmelerin finansal etkisinin görülmesini sağlamaktadır. Dolayısıyla yöneticiler üretim hacmine bağlı olarak değişken nitelikteki direkt ilk madde ve malzeme giderlerindeki kısıtları iyileştirmeye yoğunlaşmakta ve diğer giderleri sabit kabul ettiklerinden dolayı verimliliğe odaklanmaktadır. Özellikle üretim işletmelerinde girdi kullanımının azaltılması, işletme verimliliğini artırmakla kalmayıp, süreçler üzerinde yoğunlaşarak üretim işlemlerinde uzmanlaşmayı ve kaliteyi de beraberinde getirebilecektir. Çalışmanın amacı üretimde verimliliği, kaliteyi ve belirli bir çizgiyi yakalayabilmenin bir yolu olan verimlilik muhasebesi yöntemi kullanarak ürün karması probleminin çözülmesidir. Bu bağlamda tarım makineleri sektöründe faaliyet gösteren bir üretim işletmesi örneği incelenmiştir. Tarım makineleri üreten bir işletmede kısıtlar teorisine dayalı verim payı ve makine saati başına verime göre iki ayrı gelir tablosu hazırlanmış ve yapılan karşılaştırma sonucunda en yüksek faaliyet kârının makine saati başına verimde olduğu tespit edilmiştir. Verimliliği sağlayabilmek, üretim ve maliyet planlaması ile kontrolü gerçekleştirebilmek adına üretim işletmelerinde verimlilik muhasebesinin kullanılması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Verimlilik Muhasebesi, Kısıtlar Teorisi, Üretim İşletmesi, Verim

Implementation of Throughput Accounting in a Sample Production Enterprise

Öz

Throughput accounting enables observing the constraints in the system according to the theory of constrains philosophy to increase the profitability level of the enterprise and the financial impact of the improvements made to increase the profitability level. Therefore, managers focus on improving the limitations in direct material costs, which are variable depending on the production volume, and focus on productivity as other expenses are considered to be constant. Reducing the use of inputs, especially in production enterprises, would not only increase operating efficiency but also focus on production processes and bring quality. The aim of the study is to solve the product mix problem by using the throughput accounting method, which is a way to achieve efficiency, quality, and a certain stage in production. In this context, a sample production enterprise operating in the agricultural machinery sector is examined. In an enterprise producing agricultural machinery, two separate income statements are prepared according to the share of the yield based on the theory of constraints and the yield per machine hour. As a result of the comparison, it is determined that the highest operating profit is the efficiency per machine hour. As the result of the study, it is recommended to use throughput accounting in production enterprises in order to ensure efficiency, to realize production and cost planning and control.

Anahtar Kelimeler

Throughput Accounting, Theory of Constrains, Production Enterprise, Yield

Kaynakça

• Akçimen, C. ve Antmen, Z. F. (2019). Kısıtlar teorisinde kapasite kısıtı ve bir üretim işletmesinde uygulaması. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (15), 618-626.
• Albez, A. (2020). Maliyet yönetiminde verimlilik muhasebesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24(1), 431-444.
• Bhimani, A., Horngren, C. T., Datar, S. M. ve Foster, G. (2012). Management and cost accounting. 4th Edition, Harlow: Financial Times/Prentice Hall.
• Boyd, L. H. ve Cox Iii, J. F. (2002). Optimal decision-making using cost accounting information. International Journal of Production Research, 40(8), 1879-1898.
• Căpușneanu, S., Topor, D. I., Turkeș, M. C. ve Rakoș, I. S. (2019). Throughput Accounting: Decisional Informational Support for Optimizing Entity Profit. In Throughput Accounting in a Hyperconnected World (pp. 27-56), IGI Global.
• Çakıcı, C. (2006). Süper değişken maliyetleme (throughput costing). Muhasebe ve Finansman Dergisi, (30), 102-111.
• Dettmer, W. H. (1997). Goldtratt's theory of constraints: a systems approach to continuous ımprovements. Wisconsin: Quality Press.
• DugDale, D. ve Jones, T. C. (1998). Throughput Accounting: transforming practices?. The British Accounting Review, 30(3), 203-220.
• Elsukova, T. V. (2015). Lean accounting and Throughput Accounting: An integrated approach. Mediterranean Journal of Social Sciences, 6(3), 83-83.
• Fu, A. (2000). Theory of constraints and activity-based costing. University of Auckland Business Review, 2(2), 66-74.
• Galloway, D. ve Waldron, D. (1988). Throughput Accounting- 2: ranking products profitably. Management Accounting, December, 34-35.
• Galloway, D. ve Waldron, D. (1989). Throughput Accounting- 3: a better way to control labour costs. Management Accounting, January, 32-33.
• Goldratt, E. M. (1990). Theory of constraints. New York: Croton-on-Hudson.
• González, P. ve Escobar, J.W. (2008). Teoría de las restricciones (TOC) y la mecánica del Throughput Accounting (TA) Una aproximación a un modelo gerencial para toma de decisiones: caso compañía de Cementos Andino SA. Cuadernos de Contabilidad, 9(24), 208-228.
• Horngren, C. T., Datar, S. M. ve Rajan, M. V. (2012). Cost accounting: a managerial emphasis. 14th Edition, New Jersey: Prentice Hall.
• Kadhim, H. K., Najm, K. J. ve Kadhim, H. N. (2020). Using Throughput Accounting for cost management and performance assessment: constraint theory approach. TEM Journal, 9(2), 763-769.
• Karagün, V. ve Sözen, M. (2017). Kısıtlar teorisinde kapasite kısıtı ve bir uygulama. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 184-199.
• Kırlı, M. (2016). Throughput Accounting in strategic cost management: an application. Annals of the University Dunarea De Jos of Galati: Fascicle: I, Economics & Applied Informatics, 22(2), 78-88.
• Lockamy A. ve Spencer M. S. (1998). Performance measurement in a theory of constraints environment. International Journal of Production Research, 36(8), 2045-2060.
• Mijbil, S. H., Hamzah, A. M. ve Allawi, K. M. (2020). Measuring cost by using Throughput Accounting to rationalize administrative decisions. International Journal of Economics & Business Administration (IJEBA), 8(3), 569-578.
• Myrelid, A. ve Olhager, J. (2015). Applying modern accounting techniques in complex manufacturing. Industrial Management & Data Systems, 115(3), 402-418.
• Oğuz, M. (2018). Süper değişken maliyetleme. Ida Academia Muhasebe ve Maliye Dergisi, 1(1), 49-59.
• Özkol, A. E. (2018). Stratejik İşletme Kararlarında Kısıt, Süreç ve Mamul Karması. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 9(2), 131-144.
• Parkhi, S., Tamraparni, M. ve Punjabi, L. (2016). Throughput accounting: an overview and framework. International Journal of Services and Operations Management, 25(1), 1-20.
• Patterson, M. C. (1992). The product-mix decision: a comparison of theory of constraints and labor-based management accounting. Production and Inventory Management Journal, 33(3), 80-85.
• Posnack, A. J. (1994). Theory of constraints: Improper applications yield improper. Production and Inventory Management Journal, 35(1), 85-86.
• Pretorius, P. (2004). Long term decision making using throughput accounting. 7th Africon Conference in Africa (IEEE Cat. No. 04CH37590), Gaborone, Botswana, 15-17 September 2004, 861-866-Vol.2. doi: 10.1109/AFRICON.2004.1406810.
• Raham, S. U. (1998). Theory of Constraints: a review of the philosophy and its applications. International Journal of Operations and Production Management, 18(4), 336-355.
• Souren, R., Ahn, H. ve Schmitz, C. (2005). Optimal product mix decisions based on the theory of constraints? Exposing rarely emphasized premises of throughput accounting. International Journal of Production Research, 43(2), 361-374.
• Şimşit, Z. T., Günay, N. S. ve Vayvay, Ö. (2014). Theory of constraints: a literature review. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 150, 930-936.
• Tektüfekçi, F. ve Selek, A. S. (2009). Geri püskürtme yöntemi ve diğer maliyetleme sistemleri ile olan ilişkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 149-174.
• Utku, B. D. ve Ersoy, A. (2008). Comparison of the theory of constraints and Throughput Accounting with conventional and contemporary management/cost accounting methods. Journal of Yasar University, 3(11), 1627-1661.
• Utku, B. D., Cengiz, E. ve Ersoy, A. (2011). Comparison of the theory of constraints with the traditional cost accounting methods in respect to product mix decisions. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(2), 317-331.
• Waldron, D. (1988). Accounting for CIM: the new yardsticks. EMAP Business and Computing Supplement, February, 1-2.
• Yurevich, S. A., Vasilevna, E. T. ve Anatolyevna, S. T. (2018). Developing budgeting and control in throughput accounting system. In International conference" Economy in the modern world"(ICEMW 2018), Sokolov, Çekya, August 2018, 307-312-Vol.61. doi: 10.2991/icemw-18.2018.56.