Determining Recruitment Criteria of Municipal Bus Drivers by AHP and SWARA Approaches: The Case of Mersin

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 36, 1186 - 1207, 20.11.2022

Özgür Uğur Arıkan Esra Öztürk

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1098247

Öz

According to the new public management approach, municipalities that provide public services to citizens should exhibit a customer-oriented approach like private companies. Today, problems in the personnel recruitment process, especially in service sectors, have detrimental impacts on organizations’ competitive advantage. The recruitment process of the public transportation, which is one of the most important public services, is also critical. The main purpose of the importance is that the disruptions in the bus driver selection process can result in both casualties and financial losses. The main purpose of the study is to identify and weight the criteria that might be utilized in the recruitment of municipal bus drivers. 15 recruitment criteria based on the literature are weighted using AHP and SWARA methods by three experts who are responsible for the recruitment of bus drivers in Mersin Metropolitan Municipality. The outcomes of two methods are compared, as well as the weighting methods and consistency of the findings. The study is expected to contribute to the quantitative weighting of non-numerical personnel selection factors, allowing firms to conduct more objective and accurate recruitment processes.

Anahtar Kelimeler

AHP, Customer-Orientation, SWARA, Personnel Recruitment, Transportation Service

Belediyelerin Otobüs Sürücülerinin İstihdam Kriterlerinin AHP ve SWARA Yöntemleri ile Belirlenmesi: Mersin Örneği

Öz

Yeni kamu işletmeciliği yaklaşımına göre, vatandaşlara kamu hizmeti sunan belediyeler, özel sektörde faaliyet gösteren organizasyonlar gibi müşteri odaklı bir yaklaşım sergilemelidir. Günümüzde özellikle hizmet sektöründe personel istihdam sürecinde yaşanan problemler, organizasyonların rekabet avantajını olumsuz etkilemektedir. Belediyelerin sunduğu en önemli kamu hizmetlerinden olan toplu taşıma sektörü de istihdam süreci önem arz eden alanlardan birisidir. Bunun temel sebebi, toplu taşıma hizmeti sunan personelin seçiminde oluşacak aksaklıkların, maddi kayıpların yanında can kayıplarına da sebep olabilmesidir. Bu çalışmada belediyelerde istihdam edilecek otobüs sürücülerinin seçimlerinde kullanılabilecek kriterlerin belirlenmesi ve ağırlıklandırılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda literatüre dayanarak belirlenen 15 istihdam kriteri, Mersin Büyükşehir Belediyesi’nde otobüs sürücülerinin istihdamından sorumlu üç uzman tarafından AHP ve SWARA yöntemleri ile ağırlıklandırılmıştır. İki farklı yaklaşımın sonuçları kıyaslanarak ağırlıklandırma yöntemleri ve bulguların tutarlılığı incelenmiştir. Bu çalışmanın, sayısal olmayan personel seçim kriterlerinin sayısal olarak ağırlıklandırılabilmesine ve organizasyonların daha objektif ve güvenilir bir istihdam süreci yürütebilmesine katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

AHP, Müşteri Odaklılık, SWARA, Personel Seçimi, Ulaştırma Hizmeti

Kaynakça

• Acatech. (2013). Acatech: Recommendations for implementing the strategic initiative industrie 4.0. final report of the industry 4.0 working group. https://www.acatech.de/fileadmin/user_upload/Baumstruktur_nach_Website/Acatech/root/de/Material_fuer_Sonderseiten/Industrie_4.0/Final_report__Industrie_4.0_accessible.pdf adresinden 10 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Afshari, A., Mojahed, M., Yussuf, M., Hong T. S.ve Ismail, M. Y. (2010a). Personel selection using ELECTRE. Journal of Applied Sciences, 10(23), 3068-3075.
• Afshari, A. Mojahed, M. ve Yusuff, M. R. (2010b). Simple additive weighting approach to personnel selection problem. International Journal of Innovation, Management and Technology, 1(5), 511-515.
• Afşar, S. (2019). Endüstri 4.0, toplum 5.0 bakış açılarının şehir içi ulaşımına uygulanması Mersin Büyükşehir Belediyesi için gelecek öngörüleri ve önerileri [Yüksek Lisans Tezi]. Toros Üniversitesi.
• Aghdaie, M. H., Zolfani, Z. H. ve Zavadskas, E. K. (2014). Synergies of data mining and multiple attribute decision making. Procedia - Social and Behavioral Sciences, (110), 767-776.
• Aksakal, E. ve Dağdevi̇ren, M. (2010). ANP ve DEMATEL yöntemleri ile personel seçimi problemine bütünleşik bir yaklaşım. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 25(4), 905-913.
• Aladağ, Z. (2016). Yöneylem araştırması. Umuttepe Yayınları.
• Aslan, C. ve Uluocak, Ş. (2012). Belediye hizmetlerinden memnuniyet düzeyleri üzerine bir araştırma: Çanakkale örneği. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1), 174-201.
• Bakker, S. ve Konings, R. (2018). The transition to zero-emission buses in public transport–The need for institutional innovation. Transportation Research Part D: Transport and Environment, (64), 204-215.
• Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage. Journal of Management, 17(1), 99-120.
• Bingöl, D. (2014). İnsan kaynakları yönetimi (10. Baskı). Beta Yayıncılık.
• Boxall, P. F., Purcell, J. ve Wright, P. M. (2007). The Oxford handbook of human resource management. Oxford Handbooks.
• C2ES. (2020). Reducing your transportation footprint. https://www.c2es.org/content/reducing-your-transportation-footprint/#:~:text=Transportation%20is%20the%20largest%20source,37%20million%20metric%20tons%20yearly adresinden 12 Ocak 2022 tarihinde alınmıştır.
• Chalekaee, A., Turskis, Z., Khanzadi, M., Amiri, G. G. ve Kersuliene, V. (2019). A new hybrid MCDM model with grey numbers for the construction delay change response problem. Sustainability, 11(776), 1-16.
• Climate Watch. (2020). World greenhouse gas emissions in 2016 by sector, end use and gases. https://www.climatewatchdata.org/keyvisualizations?visualization=1 adresinden 19 Aralık 2021 tarihinde alınmıştır.
• Dağdeviren, M., Dönmez, N. ve Kurt, M. (2006). Bir işletmede tedarikçi değerlendirme süreci için yeni bir model tasarımı ve uygulaması. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 21(2), 247–255.
• Demirci, A. (2020). Sağlık hizmetleri yönetiminde çok kriterli karar verme teknikleri. Gazi Kitabevi.
• Demirci, A. ve Arıkan, Ö. U. (2021). Covid-19 döneminde ilaç deposu yeri seçimi: Mersin örneği. Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 7(1), 5-27.
• Dessler, G. (2016). Human resource management (15. Baskı). Pearson.
• EC. (2019). A European Green Deal. https://ec.europa.eu/info/strategy/priorities-2019-2024/european-green-deal_en adresinden 12 Şubat 2022 tarihinde alınmıştır.
• Efe, B. ve Kurt, M. (2018). Bir liman işletmesinde personel seçimi uygulaması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 8(2), 417-427.
• Erdal, H. (2018). Lojistik strateji oluşturulmasına etki eden faktörler. H. Erdal (Ed.), Lojistik stratejiler içinde (Yalın, Çevik, İşbirlikli). Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Eryılmaz, B. (2011). Kamu yönetimi (4. Baskı). Okutman.
• Eslami, S. (2012). A study on the customer relationship management model adaptability with the municipality services and duties environment. International Research Journal of Finance and Economics, (82), 33-48.
• Gardiner, M. (2005). Local government marketing model [Master Thesis]. University of Southern Queensland.
• Gürbüz, S. (2017). İnsan kaynakları yönetimi teori araştırma ve uygulama. Seçkin Yayıncılık.
• Hadjimichael, D. ve Tsoukas, H. (2019). Toward a better understanding of tacit knowledge in organizations: Taking stock and moving forward. Academy of Management Annals, 13(2), 672 703.
• Hashemkhani Zolfani, S., Hossein Esfahani, M., Bitarafan, M., Zavadskas, E. K. ve Lale Arefi, S. (2013). Developing a new hybrid MCDM method for selection of the optimal alternative of mechanical longitudinal ventilation of tunnel pollutants during automobile accidents. Transport, 28(1), 89-96.
• Heidary Dahooie, J., Beheshti Jazan Abadi, E., Vanaki, A. S. ve Firoozfar, H. R. (2017). Competency-based IT personnel selection using a hybrid SWARA and ARAS-G methodology. Human Factors and Ergonomics in Manufacturing & Service Industries, 28(1), 5-16.
• Howard, L. W. ve Foster, S. T. (1999). The influence of human resource practices on empowerment and employee perceptions of management commitment to quality. Journal of Quality Management, 4(1), 5-22.
• Ilgaz Yıldırım, B., Uysal, F. ve Ilgaz, A. (2019). Havayolu işletmelerinde personel seçimi: Aras yöntemi ile bir uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(33), 219-231.
• İmar Planı. (2020). Mersin Büyükşehir Belediyesi Akdeniz – Toroslar – Yenişehir – Mezitli İlçeleri 1/5000 ölçekli ilave ve revizyon nazım imar planı. https://www.mersin.bel.tr/upload/dosyalar/PAR_15092021-423_BMK.pdf adresinden 03.01.2022 tarihinde alınmıştır.
• Keleş, M. K., Özdağoğlu, A. ve Eren, F. Y. (2019). Bir laboratuvarda tam kan sayım cihazı alternatiflerinin SWARA, WPM, TODİM VE AHS yöntemleri ile değerlendirilmesi. İzmir İktisat Dergisi, 34(4), 511-526.
• Kersuliene, V. ve Turskis, Z. (2011). Integrated fuzzy multiple criteria decision making model for architect selection. Technological and Economic Development of Economy, 17(4), 645-666.
• Kersuliene, V., Zavadskas, E. K. ve Turskis, Z. (2010). Selection of rational dispute resolution method by applying new step‐wise weight assessment ratio analysis (SWARA). Journal of Business Economic and Management, 11(2), 243-258.
• Kılıçer, T., Boyraz, E. ve Ergül, Ö. (2018). Yerel yönetimlerde pazarlama: Neden ve nasıl? Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(23), 167-189.
• Kızıloğlu, S. D. (2012). İnsan kaynakları yönetiminde işe alım [Yüksek Lisans Tezi]. Bahçeşehir Üniversitesi.
• Kisa, A. C. G. ve Ayçin, E. (2019). OECD ülkelerinin lojistik performanslarının SWARA tabanlı EDAS yöntemi ile değerlendirilmesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), 301-325.
• Koyuncu, O. ve Özcan, M. (2014). Personel seçim sürecinde AHS ve TOPSIS yöntemlerinin karşılaştırılması: Otomotiv sektöründe bir uygulama. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 32(2), 195-218.
• Kozak, M. ve Kozak, Ş. (2012). Enerji depolama yöntemleri. SDU International Technologic Science, 4(2), 17-29.
• Köse, E., Aplak, H. ve Kabak, M. (2013). An ıntegrated approach based on grey system theory for personnel selection. Ege Academic Review, 13(4), 461-472.
• Kuruüzüm, A. ve Atsan, N. (2001). Analitik hiyerarşi yöntemi ve işletmecilik alanındaki uygulamaları. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, (1), 83-105.
• Kuşakcı, A., Ayvaz, B., Öztürk, F. ve Sofu, F. (2019). Bulanık Multimoora ile personel seçimi: Havacılık sektöründe bir uygulama. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 8(1), 96-110.
• Leatherbarrow, C., Flechter, J. ve Currie, D. (2010). Introduction to human resources management. Kogan Page Limited.
• Levene, R. A. (2015). Positive psychology at work: Psychological capital and thriving as pathways to employee engagement (Master of Applied Positive Psychology (MAPP) Capstone Projects. Paper No. 88). University of Pennsylvania. https://repository.upenn.edu/mapp_capstone/88/
• Luthans, F. ve Youssef, C. M. (2004). Human, social and now positive psychological capital management: investing in people for competitive advantage. Organizational Dynamics, (33), 143-160.
• Mersin.bel. (2022a). Ulaşım Dairesi Başkanlığı. https://www.mersin.bel.tr/ulasim-dairesi-baskanligi adresinden 20 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Mersin.bel. (2022b). Ulaşım Dairesi Başkanlığı-Toplu Taşıma Şube Müdürlüğü. https://www.mersin.bel.tr/toplutasima adresinden 20 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Nüfus. (2022). Mersin nüfusu. https://www.nufusu.com/il/mersin-nufusu adresinden 20 Mart 2022 tarihinde alınmıştır.
• Özbek, A. (2014). Yöneticilerin çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi. Journal of Management and Economics Research, (24), 209-225.
• Özcan, İ, İnan, U. ve Korkusuz, A. (2020). Çok kriterli karar verme yöntemleriyle metro sürücüsü seçimi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(3), 1185-1202.
• Özdağoğlu, A. ve Keleş, M. K. (2019). Bankaların bakış açısından bıst sınai işletmelerinin değerlendirilmesi–SWARA-GİA bütünleşik yaklaşımı. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 10(24), 229-241.
• Özel, M. ve Polat, C. (2013). Yerel yönetimlerde değişim ve yerel yönetim hizmetlerinde ‘müşteri odaklı pazarlama’ yaklaşımı. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2(1), 41-79.
• Öztürk, D. ve Tekin, M. (2021). Hammadde tedarikçi seçiminde AHP-TOPSIS yöntemlerinin kullanılması ve gıda sektöründe bir uygulama. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 411-432.
• Saaty, T. L. (1990). How to make a decision: The analytic hierarchy process. European Journal of Operational Research, (48), 9-26.
• Saaty, T. L. (2008). Decision making with the analytic hierarchy process, International Journal of Services Sciences, 1(1), 83-98.
• Saaty, T. L. (2016). The analytic hierarchy and analytic network processes for the measurement of intangible criteria and for decision-making. S. Greco, M. Ehrgott, J. Figueira (Ed.), Multiple criteria decision analysis içinde (s. 363-419). Springer, New York.
• Sang, X., Liu, X. ve Qin, J. (2015). An analytical solution to fuzzy TOPSIS and its application in personnel selection for knowledge-intensive enterprise. Applied Soft Computing, (30), 190–204.
• Santos, A., Armanu, A., Setiawan, M. ve Rofiq, A. (2020). Effect of recruitment, selection and culture of organizations on state personnel performance. Management Science Letters, 10(6), 1179-1186.
• Seferoğlu, D. (2019, 23 Aralık). Hizmet pazarlamasının pazarlamadaki yeri ve önemi. Girişimci Gazetesi. https://www.girisimcigazetesi.com/hizmet-pazarlamasinin-pazarlamadaki-yeri-ve-onemi-322 adresinden 20 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Stanujkic, D., Zavadskas, E. K., Karabasevic, D., Turskis, Z. ve Kersuliene, V. (2017). New group decision-making ARCAS approach based on the integration of the SWARA and the ARAS methods adapted for negotiations. Journal of Business Economics and Management, 18(4), 599-618.
• Sylvia, T. (2020, 19 Mayıs). The future of cars is electric – but how soon is this future?. PV Magazine. https://pv-magazine-usa.com/2020/05/19/the-future-of-cars-is-electric-but-how-soon-is-this-future/ adresinden 25 Nisan 2021 tarihinde alınmıştır.
• Temsa, (2021, 27 Ağustos). Temsa’nın elektriklisi Mersin’de toplu taşımayı dönüştürecek! Temsa. https://www.temsa.com/tr/tr/temsa-nin-elektriklisi-mersin-de-toplu-tasimayi-donusturecek--42V3vtpFzT adresinden 11 Ocak 2022 tarihinde alınmıştır.
• Tepe, S. ve Kaya, İ. (2019). A fuzzy-based risk assessment model for evaluations of hazards with a real-case study. Human and Ecological Risk Assessment: An International Journal, 26(2), 1–26.
• Torlak, Ö. (1999). Belediye hizmetlerinde pazarlama. Çağdaş Yerel Yönetimler, 8(1), 96-114.
• Ulutaş, A. (2020). SWARA tabanlı CODAS yöntemi ile kargo şirketi seçimi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(3), 1640-1647.
• Uzun, S. ve Kazan, H. (2016). Çok kriterli karar verme yöntemlerinden AHP TOPSIS ve PROMETHEE karşılaştırılması: Gemi inşada ana makine seçimi uygulaması. Journal of Transportation and Logistics, 1(1), 99-113.
• Wernerfelt, B. (1984). A resource–based view of the firm. Strategic Management Journal, 5(2), 171-180.
• Yazgan, E. ve Erol, D. (2016). Sivil pilot adayları için seçim kriterlerinin belirlenmesi. Niğde Ömer Halisdemir Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 5(2), 97-104.
• Yılmaz, V. ve Tamer, M. (2020). Türkiye’de göç ve kentleşme üzerine bir değerlendirme. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Bilimleri Sempozyumu. Elazığ, Türkiye.
• Zhou, B., Wu, Y., Zhou, B., Wang, R., Ke, W., Zhang, S. ve Hao, J. (2016). Real-world performance of battery electric buses and their life-cycle benefits with respect to energy consumption and carbon dioxide emissions. Energy, (96), 603–613.