Sosyal Baskınlık Yönelimi, Tehdit Algısı, Gruplararası Temas ve Zenofobik Tutumların Siyasal Eğilim, Etnik ve Dini Kimlikler ile İlişkisi

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 38, 687 - 701, 25.05.2023

Sumeyra Sarıdağ , Hamza Bahadır Eser

https://doi.org/10.21076/vizyoner.1104348

Cited By: 2

Öz

Çalışmada, İzmir Konak ilçesinde yaşayan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının, geçici koruma statüsündeki Suriyelilere yönelik tutumlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda, katılımcıların politik eğilimleri, dini ve etnik kimlikleri açısından Suriyelilere yönelik zenofobik tutumları, tehdit algıları, dış grupla kurmuş oldukları temas ve sosyal baskınlık yönelimleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığı çalışmada irdelenmiştir. Çalışmada Türkçe geçerlik-güvenilirlik ön çalışmaları yapılmış olan zenofobi ölçeği, sosyal baskınlık yönelimi ölçeği, bütünleşik tehdit ölçeği ve sosyal temas ölçeği kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi ve devamında yapılan t testi neticesinde, katılımcılardan Millet İttifakına oy verenlerin zenofobik tutumlarının, sosyal baskınlık-baskınlık yönelimleri ve kültürel tehdit algılarının Cumhur İttifakına oy veren gruba nazaran daha güçlü olduğu görülmüştür. Katılımcılardan Millet İttifakına oy veren grubun temas sıklıklarının ise, Cumhur İttifakına oy veren gruba nazaran daha düşük olduğu görülmüştür. Katılımcılardan etnik kimliğini Türk olarak ifade eden grubun zenofobik tutumları, sosyal baskınlık-baskınlık yönelimleri ile kültürel tehdit algılarının etnik kimliğini Kürt olarak ifade eden gruba nazaran daha güçlü olduğu görülmüştür. Ayrıca katılımcılardan etnik kimliğini Türk olarak ifade eden grubun temas sıklıklarının, etnik kimliğini Kürt olarak ifade eden gruba nazaran daha düşük olduğu görülmüştür. Katılımcıların dini kimlik tercihleri bağlamında zenofobik tutumları, tehdit algıları, dış grupla kurmuş oldukları sosyal temas ve sosyal baskınlık yönelimleri arasında ise anlamlı bir farklılık tespit edilmemiştir.

Anahtar Kelimeler

Suriye, Zenofobi, Sosyal Baskınlık Yönelimi, Bütünleşik Tehdit Teorisi, Sosyal Temas

The Relationship of Social Dominance Orientation, Threat Perception, Intergroup Contact and Xenophobic Attitudes and Political Tendencies, Ethic and Religious Identities

Öz

In the study, it is aimed to examine the attitudes of the citizens of the Republic of Turkey living in Izmir Konak district towards Syrians under temporary protection status. In this direction, it is examined whether there is a significant difference between the participants' xenophobic attitudes towards the Syrians, threat perceptions, contact with the Syrians and social dominance orientations in the context of their political tendencies, religious and ethnic identities. In the study, scales made for Turkish validity-reliability pre-studies, are used. As a result of confirmatory factor analysis and subsequent t-test, it is founded that the xenophobic attitudes, social dominance-dominance orientation and cultural threat perceptions of the group voting for the Nation Alliance are stronger than the group voting for the People's Alliance. It is founded that the xenophobic attitudes, social dominance-dominance orientation and cultural threat perceptions of the group expressing their ethnic identity as Turkish among the participants are stronger than the group expressing their ethnic identity as Kurdish. No significant difference is found between the participants' xenophobic attitudes, threat perceptions, social contact with the outgroup and social dominance orientations in the context of their religious identity preferences.

Anahtar Kelimeler

Syria, Xenophobia, Social Dominance Orientation, Integrated Threat Theory, Social Contact

Kaynakça

• Akbaş, G. (2010). Social identity and intergroup relations: The case of alevis and sunnis in Amasya [Master’s Degree]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Allport, G. W. (1954). The nature of prejudice . Perseus Books.
• Arslan, E., Çiçek, A., ve Baykal, Ö. (2021). Türkiye’deki siyasal partilerin geçici koruma altındaki Suriyeliler sorununa bakışı üzerine bir inceleme. F. T. Emin, ve E. Arslan (Ed.), İktisadi ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar içinde (s. 93-123). Eğitim Yayınevi.
• Balaban, Ç. D. (2013). The roles of intergroup threat, social dominance orientation and right-wing authoritarianism in predicting Turks’prejudice towards Kurds [Master’s Degree]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Bandúr, P. (2020). Perceptions on Syrian Refugees in Turkey, short analysis of a survey identifying differences and similarities between two groups of Turkish voters. Antakiyat, 3(1), 67-91.
• Bryman, A. ve Cramer, D. (2001). Quantitative data analysis with SPSS release 10 for windows: A guide for social scientists. Routledge.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel araştırma yöntemleri (14. Baskı). Pegem Akademi.
• Erdoğan, M. M. (2018). Suriyeliler barometresi: Suriyelilerle uyum içinde yaşamın çerçevesi: SB 2017. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Eser H. B. ve Uygur, M. R.(2019). Suriyeli göçmenlere yönelik tutumların bütünleşik tehdit ve sosyal mesafe kuramları doğrultusunda incelenmesi: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği, Liberal Düşünce Dergisi, 95(Yaz), 131-162.
• George, D. ve Mallery, P. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A simple guide and reference, 17.0 update (10a ed.). Pearson.
• Getmansky, A., Sınmazdemir, T. ve Zeitzoff, T. (2018). Refugees, xenophobia, and domestic conflict: Evidence from a survey experiment in Turkey. Journal of Peace Research, 55(4), 491-507.
• Göregenli, M. (2012). Önyargıyı ve ayrımcılığı azaltmak. K. Çayır, ve M. A. Ceyhan (Ed.), Ayrımcılık: Çok boyutlu yaklaşımlar içinde (s. 247-255). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hjerm, M. (1998). National identities, national pride and xenophobia: A comparison of four Western countries. Acta Sociologia, 41(4), 335-347.
• Islam, M. R. ve Hewstone, M. (1993). Dimensions of contact as predictors of intergroup anxiety, perceived out-group variability, and out-group attitude: An integrative model. Personality and Social Psychology Bulletin, 19(6), 700-710.
• Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1993). LISREL 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Scientific Software International.
• Kağıtçıbaşı, Ç. ve Cemalcılar, Z. (2017). Dünden bugüne insan ve insanlar: Sosyal psikolojiye giriş. Evrim Yayınevi.
• Karaoğlu, E. (2015). The role of social dominance orientation, empathy and perceived threat in predicting prejudice of Turkish citizens toward Syrian immigrants [Master’s Degree]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
• Kaya, G. ve Çolakoğlu, K. (2020). Geçı̇cı̇ koruma kapsamındakı̇ Surı̇yelı̇ sığınmacıların Türkı̇ye’dekı̇ onuncu yılına ilı̇şkı̇n sosyolojı̇k bı̇r analı̇z. Journal of International Social Research, 13(73), 594-609.
• Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. Guilford Press.
• Master, S. D. ve Le Roy, M. (2000). Xenophobia and the European Union. Comparative Politics, 419-436.
• McDonald, D. A. ve Jacobs, S. (2005). (Re) writing xenophobia: Understanding press coverage of cross-border migration in Southern Africa. Journal of Contemporary African Studies, 23(3), 296-325.
• Oytun, O. ve Gündoğar, S. S. (2015). Suriyeli sığınmacıların Türkiye’ye etkileri. Ankara: Ortadoğu Stratejik Araştırmalar Merkezi.
• Özmete, E., Yıldırım, H. ve Duru, S. (2018). Yabancı düşmanlığı (Zenofobi) ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 2(40), 191-209.
• Pettigrew, T. F. (1998). Intergroup contact theory. Annual Review of Psychology, 49(1), 65-85.
• Pratto, F. (1999). The puzzle of continuing group inequality: Piecing together psychological, social, and cultural forces in social dominance theory. In Advances in Experimental Social Psychology, 31, 191-263.
• Pratto, F., Sidanius, J. ve Levin, S. (2006). Social dominance theory and the dynamics of intergroup relations: Taking stock and looking forward. European Review of Social Psychology, 17, 271-320.
• Pratto, F., Sidanius, J., Stallworth, L. M. ve Malle, B. F. (1994). Social dominance orientation: A personality variable predicting social and political attitudes. Journal of Personality and Social Psychology, 67(4), 741-763.
• Rios, K., Sosa, N. ve Osborn, H. (2018). An experimental approach to intergroup threat theory: Manipulations, moderators, and consequences of realistic vs. symbolic threat. European Review of Social Psychology, 29(1), 212-255.
• Sidanius, J., Pratto, F., Van Laar, C. ve Levin, S. (2004). Social dominance theory: Its agenda and method. Political Psychology, 25(6), 845-880.
• Stephan, W. G. (2012). Improving relations between residents and immigrants. Analyses of Social Issues and Public Policy, 12(1), 33-48.
• Stephan, W. G. ve Stephan, C. W. (2000a). An integrated threat theory of prejudice. S. Oskamp (Ed.), Reducing prejudice and discrimination içinde (s. 23-45). Lawrence Erlbaum Associates.
• Stephan, W. G., Ybarra, O. ve Bachman, G. (1999). Prejudice toward immigrants 1. Journal of Applied Social Psychology, 29(11), 2221-2237.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2023). Geçici koruma. https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638 sdresinden 15 Mayıs 2023 tarihinde alınmıştır.
• Van Der Veer, K., Yakushko, O., Ommundsen, R. ve Higler, L. (2011). Cross-national measure of fear-based xenophobia: Development of a cumulative scale. Psychological Reports, 109(1), 27-42.
• Yakushko, O. (2009). Xenophobia: Understanding the roots and consequences of negative attitudes toward immigrants. The Counseling Psychologist, 37(1), 36-66.
• Yıldız, A. ve Uzgören , E. (2016). Limits to temporary protection: Non-camp Syrian refugees in İzmir, Turkey. Southeast European and Black Sea Studies, 16(2), 195-211.