The Words and Practices of the Prophet (Pbuh) in the Context of Business Ethics

Yıl 2021, , 369 - 402, 17.12.2021

Yusuf Oktan

https://doi.org/10.32955/neu.istem.2021.7.2.04

Öz

In the global world, cultural interaction and global organizations lead to great activities in the field of business. However, this situation has brought with it negative situations such as unfair competition, discrimination, mobbing, bribery, nepotism and corruption in the job, employer and worker. Especially in the last fifty years, with the strengthening of socialism and the decline of liberalism, business ethics has become a matter of debate in the West. In this context, the European Business Ethics network was established, and many rights regarding work and workers were brought to the agenda in the United States. It is possible to see the aforementioned measures that the business world tried to implement only in the 20th century, in the words and practices of the Prophet towards social life. As a matter of fact, among the general moral principles that the Prophet Muhammad (Pbuh) presented to humanity, the principles related to business ethics are too many to be denied. The narrations about work and worker, which are also related to general moral principles, show that the Prophet Muhammad aimed to establish an inclusive system on this issue. According to this study; It aims to present the principles that today's business ethics defends within its own body, in terms of business, employer and employee, by examining it with the historical development process. It aims to reveal the existence of the business ethics principles presented on the western axis in the general words and practices of the Prophet.

Anahtar Kelimeler

Hadith, Business, Morality, Economy, Sunnah

Küresel İş Ahlakı Bağlamında Hz. Peygamber’in (s.a.v.) Söz ve Uygulamaları

Öz

Global dünyada kültürel etkileşim ve küresel organizasyonlar iş alanında büyük faaliyetlere vesile olmaktadır. Ancak bu durum iş, işveren ve işçi özelinde haksız rekabet, ayrımcılık, mobbing, rüşvet, nepotizm ve yolsuzluk gibi menfi durumları beraberinde getirmiştir. Özellikle son elli yılda sosyalizmin güçlenmesi ve liberalizmin gerilemesiyle batıda iş ahlâkı tartışma konusu haline gelmiştir. Bu bağlamda Avrupa İş Etiği ağı kurulmuş, Amerika’da iş ve işçi konusunda birçok haklar gündeme getirilmiştir. Batı merkezli iş dünyasının ancak 20. asırda uygulamaya çalıştığı önlemleri aslında Hz. Peygamber’in toplumsal hayata yönelik söz ve uygulamalarında görmek mümkündür. Nitekim Hz. Peygamber’in insanlığa sunduğu genel ahlâki ilkeler içerisinde iş ahlakıyla ilintili olan prensipler yadsınamayacak kadar fazladır. Genel ahlak prensipleriyle de bağlantılı olan iş ve işçiyle ilgili rivayetler incelendiğinde Hz. Peygamber’in bu alanda kapsayıcı bir sistem kurmayı hedeflediği anlaşılmaktadır. Buna göre çalışma; günümüz iş ahlâkının kendi bünyesi içinde iş, işveren ve işçi özelinde savunduğu ilkeleri tarihsel gelişim süreciyle irdeleyerek sunmaktadır. Batı eksenli sunulan iş ahlâkı prensiplerinin Hz. Peygamber’in genel söz ve uygulamalarındaki mevcudiyetini ortaya koymayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Hadis, İş, Ahlak, Ekonomi, Sünnet

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdullah. el-Müsned. Beyrut: Müessesetü’r-Risâle, 1421.
• Ali, J. Abbas. “Islamic Work Ethic: A Critical Review”. Cross Cultural Management: An International Journal 15, sy. 1 (2008): 5-19.
• Ali, J.Abbas. Islamic Perspectives on Management and Organization. Cheltenham: Edward Elgar Publishing, 2005.
• Anadol, Cemal. Ahilik Kültürü ve Fütüvvetnameler. Ankara: Türk Tarihi Kurumu Yayınevi, 1991.
• Arslan, Mahmut. İş ve Meslek Ahlâkı. Ankara: Nobel Yayınları, 2001.
• Aydın, Mustafa. “Değerler, İşlevleri ve Ahlâk”. Eğitime Bakış Dergisi 7, sy. 19 (2011): 39‐45.
• Ayverdi, İlhan. Kubbealtı Lügatı. İstanbul: Kubbealtı Yayınları, 2010.
• Bektaş, Çetin. “İşletmelerde İş Ahlâkı”. Business and Management Studies an International Journal 3, sy. 3 (2015): 327-363.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. eṣ-Ṣaḥîḥ. Beyrut: Dâru İbn Kesîr, 1407.
• Çağatay, Neşet. Ahilik nedir?. Ankara: TTK Basımevi, 1990.
• Çağrıcı, Mustafa. “İhsan”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 21: 544-546. İstanbul: TDV Yayınları, 2000.
• Dulaimi, Saeed Hameed. “Fundamental Islamic Perspective of Work Ethics”. Journal of Islamic Accounting and Business Research 7, sy. 1 (2016): 59-76.
• Ebû Dâvûd, Süleyman b. el-Eşʻâs. es-Sünen. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Alemiyye, 1430.
• Eğri, Taha ve Lütfi Sunar. “Türkiye’de İş Ahlâkı Çalışmaları: Mevcut Durum ve Yönelimler”. İş Ahlâkı Dergisi 3, sy. 5 (2010): 41‐67.
• Emel, Bahar. Meslek Etiği. Ankara: Detay Yayıncılık, 2014.
• Gülfer, Uğur. “İşletmelerde İş Ahlâkı ve Sosyal Sorumluluk Olgusu: Kuram ve Bankacılık Sektöründe Uygulama: Konya Örneği”. Yüksek Lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, 2009.
• Izeeddin, Nejla. The Arab World. Chicago: Henry Regnery, 1953.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû Bekir Abdullah. el-Muṣannef. Riyâd: Mektebetü’r-Rüşd, 1409.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. Beyrut: Dâru’r-Risâleti’l-Alemiyye, 2009.
• Kınran, Şükriye Burcu. “İş Ahlâkı ve Etik Değerlerin Türk İşletmeciliğindeki Yeri”. Yüksek Lisans tezi, İstanbul Üniversitesi, 2006.
• Kurtuluş, Berrak. “İş Ahlâkı: Geçmişte ve Günümüzde”. Sosyal Siyaset Konferansları 50 (2005): 737 – 759.
• Lewis, Bernard. Islam in History. Chicago: Open Court, 1993.
• Mevdûdî, Ebu'l-A'lâ. Islamic Way of Life. Karachi: Islamic Research Academy, 1967.
• Müslim b. Haccac, Ebû’l-Hasan, Saḥîḥu Müslim. Beyrut: Dâru İhyai’t-Turâsi’l-Arabî, ty.
• Nasr, Seyyid Hüseyin. “Islamic Work Ethics”. Hamdard Islamicus 7, sy. 4 (1984): 25-35.
• Orman, Sabri. İktisat, Tarih ve Toplum. İstanbul: Küre Yayınları, 2001.
• Özdemir, Süleyman. “Günümüz Türkiye’sinde Akademik İş Ahlâkı Çalışmalarına Genel Bakış”. İşletmelerde İş Etiği içinde, ed. Sabri Orman ve Zeki Parlak, 301‐336, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2009.
• Özdemir, Süleyman. “Günümüz Türkiye’sinde Akademik İş Ahlâkı Çalışmalarına Genel Bakış”. Teorik ve Uygulamalı Boyutlarıyla İş Ahlâkı. ed. Sabri Orman ve Zeki Parlak. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları, 2009.
• Özgener, Şevki. “İş Ahlâkının Kurumsallaşmasında Üst Yönetim Kademesinin Rolü”. İş Ahlâkı Dergisi 1, sy.1 (2008): 31-54.
• Özgener, Şevki. İş Ahlâkının Temelleri, Yönetsel Bir Yaklaşım. Ankara: Nobel Yayınları, 2014.
• Shukri, Ahmad ve Musa Yusuf Owoyemi. “The Concept of Islamic Work Ethic: An Analysis of Some Salient Points in the Prophetic Tradition”. International Journal of Business and Social Science 3, sy. 20 (2012): 116-123.
• Şahin, Mehmet Kenan. “Dini Açıdan İş Ahlâkı: İnancın İş Ahlâkının Sürdürülebilirliğine Katkısı Üzerine”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 14, sy. 2 (2010): 443‐467.
• Şeker, Necmeddin ve Yeksek, Ferize. “Hadislerde İhsan Kavramı”. Akademik-Us 3, sy. 1 (2019): 15-39.
• Tabakoğlu, Ahmet. “Ahilik, Esnaf ve İş Ahlâkı”. İGİAD İş Ahlâkı Sempozyumu 31 Mayıs 2008, İstanbul: İGİAD Yayınları, 31 Mayıs, 2008.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Muʻcemü’l-evsaṭ. Kâhire: Dâru’l-Harameyn, 1415.
• Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyûb. el-Muʻcemü’l-kebîr. Beyrut: Dâru Ammâr, 1405.
• Tevrüz, Suna. İş Hayatında Etik. İstanbul: Beta Yayınları, 2007.
• Tirmizî, Muhammed b. Îsâ b. Sevre. es-Sünen. Beyrut: Dâru’l-Ğarbi’l-İslâmî, 1998.
• Ustaahmetoğlu, Erol. “Protestan İş Ahlâkına Karşı İslam İş Ahlâkı”, İslam Ekonomisi ve Finansı Dergisi 5, sy. 2 (2019): 229-252.
• Ünal, Aylin ve İhsan Taylan Çelik. “Çalışma Ahlâkı Üzerine Kültürler Arası Bir Araştırma”. İş Ahlâkı Dergisi 1, sy. 2 (2008): 39‐60.
• Velasquez, Manuel G. Business Ethics: Concepts and Cases. New Jersey: Prentice-Hall Publishing, 1992.
• Wan, Husin ve Norhasniah Wan. “Work ethics from the Islamic perspective in Malaysia”. European Journal of Social Sciences 29, sy. 1 (2012): 1-13.
• Wines, William A. “Toward an Understanding of Cross Culture Ethics: A Tentative Model”. Journal of Business Ethics 11, sy. 11 (1992): 831-841
• Zaim, Halil. İş Hayatında Erdemli İnsan. İstanbul: UTESAV Yayınları, 2012.