Örgün Din Eğitimi Veren Kurumlarda Kur’an-ı Kerim’in Anlamının Öğretilmesi Üzerine Bir Araştırma

Yıl 2019, , 187 - 232, 31.12.2019

Ahmet Koç , Esma Özkan

https://doi.org/10.32955/neu.istem.2019.5.2.01

Öz

Kur’an-ı Kerim İslam dininin temel kaynağıdır. İslam toplumlarının temel referansı olan Kur’an-ı Kerim indirilişinden itibaren tüm Müslümanların başucu kitabı olmuştur. Kültürümüzde de Kur’an-ı Kerim’e özel bir değer verilmiştir. Bu sebeple eğitim-öğretim sistemimiz içinde Kur’an-ı Kerim’in hem lafız hem de mana yönüyle öğretilmesi için kurumlar ve dersler yer almıştır. İslam’ın yaşanması, Kur’an-ı Kerim’in inanç, ibadet, ahlak ve gündelik yaşamla ilgili kurallarının öğrenilmesine bağlıdır. Bu nedenle Kur’an-ı Kerim’in gerek lafız yönüyle, gerekse anlamca öğrenilmesi esastır.
Bu araştırma Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde (KKTC) örgün din eğitimi veren okullarda Kur’an-ı Kerim’in anlamının öğretilmesini incelemek amacıyla yapılmıştır. Araştırmaya KKTC’de örgün din eğitimi veren okullar olan Hala Sultan İlahiyat Koleji, Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve Kıbrıs Sosyal Bilimler Üniversitesi Dinî İlimler Fakültesi öğrencileri, öğretmenleri ve öğretim elemanları katılmıştır. 2019-2020 eğitim yılı güz döneminde gerçekleştirilen araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi, yarı yapılandırılmış görüşme ve odak grup görüşmesi yöntemleri uygulanmıştır.
Araştırma sonuçlarına göre öğrencilerin tamamı Kur’an-ı Kerim’in anlamının öğretilmesi gerektiğini düşünürken büyük çoğunluğu anlamını tam manasıyla henüz okumamıştır. Ders saatlerinin yetersizliği sebebiyle derslerde işlenmesinin de gerçekleşmediği tespit edilmiştir. Buna göre Kur’an-ı Kerim’in anlamının öğretileceği müstakil bir ders konulması ve ders dışı etkinlik ve yarışmaların düzenlenmesi yerinde olabilir.

Anahtar Kelimeler

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Din Eğitimi, İlahiyat Koleji, İlahiyat Fakültesi, Kur’an-ı Kerim, Tefsir

A Research on Teaching The Meaning of The Quran Karim in Organizational Religion Institutions

Öz

The Quran is the main source of Islamic religion. The Qur'an, the main reference of Islamic societies, has been the bedside book of all Muslims since its revelation. In our culture, a special value is given to the Holy Quran. For this reason, in our education and training system, there are institutions and lessons for teaching the Quran in terms of both verbal and meaning. The practice of Islam depends on the learning of the Quran's beliefs, worship, morals and everyday life rules. For this reason, it is essential that the Quran be learned both in terms of words and meaning.
This research was conducted to examine the teaching of the meaning of the Qur'an in formal religious education schools in the Turkish Republic of Northern Cyprus (TRNC). The students, teachers and lecturers of Hala Sultan College of Theology, Near East University Faculty and Cyprus Social Sciences University Faculty of Religious Sciences, which are formal schools of religious education in TRNC, participated in the study. Document analysis, semi-structured interview and focus group interview methods were used in the research conducted in the fall semester of 2019-2020 academic year.
According to the results of the research, while all of the students think that the meaning should be taught, the majority of them have not yet read the meaning of the Holy Quran. It was also determined that due to insufficiency of course hours, it was not realized in the courses. Accordingly, it may be appropriate to place a separate lesson to teach the meaning of the Holy Quran and to organize extracurricular activities and contests.

Anahtar Kelimeler

Turkish Republic of Northern Cyprus, Religious Education, Hala Sultan College of Theology, Faculty of Theology, Quran Karim, Tafsir

Kaynakça

• Alemdar, Yusuf. “İlahiyat Fakültelerinde Kur’an Dersleri İle İlgili Problemler”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 12, sy 1 (2008): 177-212.
• “Anadolu İmam Hatip Liseleri Kur’an-ı Kerim Dersi Öğretim Programı”. Ankara: Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2016.https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2016_07/21021456_aihl__kurani_kerim_dersi_ogretim_programi_.pdf.
• Aşıkoğlu, Nevzat Y., Sönmez Kutlu, Ali Yılmaz, ve Mehmet Emin Özafşar. “İmam – Hatip Lisesi ve Anadolu İmam – Hatip Lisesi Meslek Dersleri Öğretim Programları: Tefsir Dersi Öğretim Programı”. Genel Amaçlar. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı, 2008.
• Atlı, Elif. “Kur’an Eğitim ve Öğretimine Yönelik Kurs Programlarının Kur’an-ı Kerim Derslerinde Meal”. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018.
• Benli, Abdullah. “İlahiyat Fakültelerinde Yürütülen Kur’an Okuma ve Tecvid Dersleri İçin Bir Program Önerisi”. Bilimname 28, sy 1 (2015): 125-65.
• Bowen, Glen. “Document Analysis as a Qualitative research method”. Qualitative Research Journal 9, sy 2 (2009): 27-40.
• Cerrahoğlu, İsmail. Tefsir Usûlü. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1997.
• Çantay, Hasan Basri. Kur’ân-ı Hakîm ve Meâl-i Kerîm. İstanbul: Milsan Basın Sanayi, 1985.
• Çokluk, Ömay, Kürşad Yılmaz, ve Ebru Oğuz. “Nitel bir görüşme yöntemi: odak grup görüşmesi”. Kuramsal Eğitimbilim 4, sy 1 (2011): 95-107.
• Eyimaya, Muzaffer. “İmam Hatip Liselerinde Tefsir Öğretimi Üzerine Bir Değerlendirme”. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• Geray, Haluk. Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Ankara: Siyasal Kitapevi, 2004.
• Günay, İlhami. “İmam Hatip Liselerinde Okutulan Tefsir Dersinin Önemi, Meseleleri, Öğretim Metodları ve Bazı Teklifler”. Tefsir Araştırmaları Dergisi, 31 Ekim 2019. https://doi.org/10.31121/tader.630478.
• Günay, İlhami. “Kur’ân-ı Kerîm’de Gençlerin Duygu Gelişimi ve Eğitimi”. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 10, sy 2 (Winter 2015): 436-60.
• Hala Sultan İlahiyat Koleji. “Yarışma Sonuçları ve Ödülleri”. Gençses Öğrenci Gazetesi, Eylül 2017.
• Kara, Mustafa. “Kur’ân-ı Kerîm’in Anlaşılmasında Meâl Etkinliklerinin Fonksiyonu (Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Örneği)”. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9, sy 1 (15 Haziran 2016). https://doi.org/10.17218/husbed.60604.
• Kiliç, Mustafa. “İmam-Hatip Ortaokul ve Liselerinde Kur’ân Eğitimi Üzerine Bir Araştırma”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47, sy 47 (06 Ocak 2015): 69. https://doi.org/10.15370/muifd.58509.
• Kitzinger, J. “Qualitative Research: Introducing Focus Groups”. BMJ 311, sy 7000 (29 Temmuz 1995): 299-302. https://doi.org/10.1136/bmj.311.7000.299.
• Kitzinger, Jenny. “The Methodology of Focus Groups: The Importance of Interaction between Research Participants.” Sociology of Health and Illness 16, sy 1 (Ocak 1994): 103-21. https://doi.org/10.1111/1467-9566.ep11347023.
• KKTC Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı. “2019– 2020 Öğretim Yılı İlköğretim ve Genel Ortaöğretim Kademesi Resmi ve Özel Okulların Haftalık Ders Dağılım Çizelgeleri”. KKTC, 16 Ağustos 2019. http://www.mebnet.net/sites/default/files/2019-20HaftalikDersler.pdf.
• Kur’ân-ı Kerim Meali. Komisyon. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2015.
• “Ortaokul-İmam Hatip Ortaokulu Kur’an-ı Kerim dersi (5-8. Sınıflar) Öğretim Programı”. Ankara: Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2017. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/18110258_Secmeli_KuraniKerim_YHOveORTAOKUL.pdf.
• Ritchie, Jane, ve Jane Lewis, ed. Qualitative research practice: a guide for social science students and researchers. London ; Thousand Oaks, Calif: Sage Publications, 2003.
• Şahsuvaroğlu, Tuna, ve Halil Ekşi. “Odak grup görüşmeleri ve sosyal temsiller kuramı”. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi 28, sy 1 (2008): 127-39.
• Şenat, Fatma Asiye. “İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Anlayarak Kur’an Okuma Durumları Üzerine Bir Çalışma”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 52, sy 1 (2011): 143-64.
• “Tefsir Dersi Öğretim Programı”. Ankara: Din Öğretimi Genel Müdürlüğü, 2017. https://dogm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_08/17174814_AYHL_Tefsir_2017.pdf.
• “Yakın Doğu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi ve T.C. Lefkoşa Büyükelçiliği Din Hizmetleri Müşavirliği İşbirliği Protokolü”, Kasım 2019. http://ilahiyat.neu.edu.tr/ydu-ilahiyat-fakultesi-ile-din-hizmetleri-musavirligi-arasinda-isbirligi-protokolu-imzalandi/.
• Yıldırım, Ali, ve Hasan Şimşek,. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. 10. bs. Ankara, Turkey: Seçkin Yayıncılık, 2016.