A Bad Morality Used in Classical Arabic Poetry: Accumulating Property/Wealth

Yıl 2020, , 369 - 396, 25.12.2020

Adnan Arslan

https://doi.org/10.32955/neu.istem.2020.6.2.02

Öz

As in the literature of every nation, the Arabs have preserved their precious words about moral virtues through the record of literature. One of these virtues is to spend a contented life away from ambition. The ambition to stockpile goods and stinginess are among the bad morals that the Quran and hadith prevent. The ambition to save and extravagance has been mentioned as two themes in classical Arabic poetry and many poets in this regard have criticized the exorbitant situation. The first three or even four centuries of the Abbasid period corresponds to the socio-economically prosperous period of the Muslims. Therefore, Arab poets who were brought up in this period of history naturally condemned in their poetry not poverty and poverty, but going to extremes with a life of wealth and luxury. In this study, the poems of the Arab poets of the Classical period, whose traces we have been following for a long time, about this exorbitant / extremism are included. The poems that great poets such as Ibn al-Rûmî, Abu Temmâm, Abu al-Atâhiye and al-Mutanabbî said within the scope of the subject were examined in terms of content. Under the prominent headings, the poems that are frequently mentioned in literary sources were selected and the perspective of the poets to the relevant theme was discussed.

Anahtar Kelimeler

Arabic Language and Rhetoric, Classic Arab poetry, wealty, stinginess

Klasik Arap Şiirinde Yerilen Kötü Bir Ahlak: Mal/Servet Biriktirmek

Öz

Her milletin edebiyatında olduğu gibi Araplar da ahlaki erdemlere dair değerli sözlerini edebiyat kaydıyla muhafaza etmişlerdir. Bu erdemlerden birisi de hırstan uzak kanaatkâr bir ömür geçirmektir. Mal yığma hırsı ve cimrilik Kur’ân ve hadisin sakındırdığı kötü ahlaklardandır. Mal biriktirme hırsı ve savurganlık iki tema olarak klasik Arap şiirinde işlenmiş ve bu husustaki ifrat vaziyet pek çok şair tarafından yerilmiştir. Abbasi döneminin ilk üç hatta dört asırlık dönemi Müslümanların sosyoekonomik açıdan olabildiğince müreffeh bir dönemine tekabül etmektedir. Dolayısıyla söz konusu tarih aralığında yetişmiş Arap şairleri doğal olarak şiirlerinde fakirlik ve sefaleti değil de servet ve debdebeli bir hayatla aşırıya gidişi kınamışlardır. Bu çalışmada, söz konusu bu ifrat/aşırılık hakkında uzun süredir izini takip ettiğimiz klasik dönem Arap şairlerinin şiirlerine yer verilmiştir. İbnü’r-Rûmî, Ebû Temmâm, Ebu’l-Atâhiye ve el-Mütenebbî gibi büyük şairlerin konu çerçevesinde söyledikleri şiirler içerik açısından incelenmiştir. Öne çıkan başlıklar altında edebiyat kaynaklarında sıklıkla dile getirilen şiirler seçilmiş ve şairlerin ilgili temaya hangi açıdan yaklaştıkları ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili ve Belâgati, Klasik Arap Şiiri, Servet, Mal, Cimrilik

Kaynakça

• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillah Ahmed b. Muhammed. Müsnedu Ahmed b. Hanbel. thk. Şuayb el-Arnavûd. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 2001.
• Aktürk, Veysel. Hz. Peygamber Döneminde Öldürülmeleri Emredilenler ve Öldürülme Nedenleri. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2009.
• Aristoteles. Eudemos’a Etik. çev. Saffet Babür. Ankara: Dost Kitapevi Yayınları, 1999.
• ʿAskerî, Ebû Hilâl. Dîvânu’l-Maʿânî. Beyrut: Dâru’l-Cîl, ts.
• Buhârî, Ebû ʿAbdillâh Muhammed b. İsmâʿîl. el-Câmiʿu’ṣ-Ṣaḥîḥ. nşr. Muhammed Züheyr b. Nasr. 9 Cilt. b.y.: Dâru Tavki’n-Necât, 1422/2001.
• Câhiz, Ebû ʿOsmân ʿAmr b. Bahr b. Mahbûb. el-Mehâsin ve’l-Ezdâd. Beyrut: Dâru ve Mektebetu Hilâl, 1423.
• Cihâvî, ʿÂrif. Teelluku’ş-Şiʿr. Kahire: Dâru’l-Meşrik, 2017.
• Cürcânî, Ebu’l-Hasen. el-Visâta Beyne’l-Mütenebbî ve Husûmihî ve Nakdi şiʿrihî. thk. Muhammed Ebu’l-Fadl (b.y.: Matbaatu Îsâ el-Bâbî), ts.
• Ebû ʿAcîle, Naʿîme Saʿîd. et-Tecribetu’ş-Şiʿriyye inde Ebi’l-ʿAlâ el-Maʿarrî. Trablus Üniversitesi: Dil Fakültesi, Yüksek Lisans Tezi, 2015.
• Ebu’l-ʿAtâhiye, Ebû İshâk İsmâʿîl b. el-Kāsım b. Süveyd. Dîvânu Ebi’l-ʿAtâhiye. Beyrut: Dâru Beyrut, 1986.
• el-Fârâbî, Ebû Nasr. et-Tenbîh ʿAlâ Sebîli’s-Saʿâde, thk. Sahbân Halîfât, Amman: Menşûrâtu’l-Câmiʿati’l-Urduniyye, 1987.
• Endelûsî, Ebû Hayyân. el-Bahru’l-Muhît. thk. Sıdkî Muhammed Cemîl. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Fikr, 1420.
• Ferrûh, ʿUmer. Târîhu’l-edebi’l-Arabî el-ʿAsru’l-ʿAbbâsiyye. 6 Cilt. Beyrut: Dâru’l-İlm li’l-Melâyîn, 1981.
• Hillî, Safiyyuddîn. Dîvân. Beyrut: Dâru Sâdir, ts.
• İbn ʿAbbâd, Sâhib. el-Emsâlü’s-Sâira min Şiʿri’l-Mütenebbî. thk. Muhammed Hasen Âlu Yâsîn. Bağdat: Mektebetu’n-Nahda, 1965.
• İbn Ebî’d-Dünyâ, Ebû Bekr ʿAbdullâh. Islâhu’l-Mâl. thk. Muhammed Abdulkâdir Atâ. Beyrut: Muesesetu’l-Kutubi’s-Sekâfiyye, 1993.
• İbn Hamdûn, Muhammed b. Hasen. et-Tezkiratu’l-Hamdûniyye. 10 Cilt. Beyrut: Dâru Sâdir, 1417.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’. Tabakâtu’ş-Şafi’iyyîn. thk. Ahmed ’Umar Hâşim. b.y.: Mektebeu’s-Sekâfeti’d-Dîniyye, 1993.
• İbn Kuteybe, ed-Dîneverî. eş-Şi’ru ve’ş-Şu’arâ. 2 Cilt. Kahire: Dâru’l-Hadîs, 1423.
• İbnu ’Abdilberr, en-Nemerî. Behcetu’l-Mecâlis ve Unsu’l-Mücâlis. thk. Muhammed Mursî el-Hûlî. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, ts.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferac. et-Tebsira. 2 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 1986.
• İbnü’l-Cevzî, Ebu’l-Ferac. Keşfu’l-Müşkil min Hadîsi’s-Sahîhayn. thk. Alî Hüseyn el-Bevvâb. 4 Cilt. Riyad: Dâru’l-Vatan, ts.
• İbnü’l-Esîr, Ziyâuddîn. el-Meselu’s-Sâir fî Edebi’l-Kâtibi ve’ş-şâ’ir. thk. Ahmed el-Hûfî. Kahire: Dâru’n-Nahda ts.
• İlbîrî, Ebû İshâk. Dîvânu Ebî İshâk el-İlbîrî. thk. Muhammed Rıdvân ed-Dâye. Beyrût: Dâru’l-Fikri’l-Muâsır, 1991.
• Kabeş, Ahmed. Mecme’u’l-Hikemi ve’l-Emsâl fi’ş-şi’ri’l-’Arabî. b.y.: Dâru’r- Reşîd, 1985.
• Kâsim, ’Abdülmelik. ed-Dünya Zıllün Zâilun. b.y.: Dâru’l-Kâsim, ts.
• Kılıçlı, Mustafa. “Hillî, Safiyyuddîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 18/41-44. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Kudâî, Ebû ’Abdullah Muhammed b. Selâme b. Ca’fer b. ’Alî b. Hakmûn. Müsnedu’ş-Şihâb el-Kudâî. thk. Hamdî b. Abdulhamîd. 2 Cilt. Beyrut: Muessesetu’r-Risâle, 1986.
• Ma’arrî, Ebu’l-’Alâ. el-Lâmiu’l-’Azîz Şerhu Dîvâni’l-Mütenebbî. thk. Muhammed Saîd el-Mevlevî. b.y.: Merkezu’l-Melik Faysal li’l-Buhûs ve’d-Dirâsât, 2008.
• Makdîsî, Enis. Umerâu’ş-Şi’ri’l-’Ârabî fi’l-’Asri’l-’Abbâsî. Beyrut: Dâru’l-’İlm li’l-Melâyîn, 1989.
• Mâturîdî, Ebû Mansûr. Te’vîlâtu Ehli’s-Sünne. thk. Mecdî Baslûm. 10 Cilt. Beyrut: Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, 2005.
• Râzî, Fahruddîn. Mefâtîhu’l-Gayb. 32 Cilt. Beyrut: Dâru İhyâi’-Turâsi’l-Arabî, 1420.
• Sa’dî, ’Îsâ İbrâhîm. Ebu’l-’Alâ el-Maarrî Şâ’iru’l-Lüzûmiyyât. Ammân: Dâru Emvâc li’n-Neşr, 2012.
• Se’âlibî, Ebû Mansûr. et-Tâif ve’z-Zarâif. Beyrut: Dâru’l-Menâhil, ts.
• Sicistânî, Ebû Dâvûd. Sünenu Ebî Dâvûd. thk. Muhammed Muhyiddîn ’Abdülhamîd . 4 Cilt. Beyrut: el-Mektebetu’l-’Asriyye, ts.
• Taberî, Ebû Ca’fer. Câmi’u’l-Beyân fî Te’vîli’l-Kur’ân. thk. Ahmed Muhammed Şâkir. 24 Cilt. Beyrut: Müesesetu’r-Risâle, 2000.
• Tebrîzî, Yahyâ b. Alî. Şerhu’l-Kasâidi’l-’Aşr. b.y.: İdârâtu’t-Tıbâ’ati’l-Münîriyye, 1352.
• Yaran, Cafer Sadık. Kınalızade’nin Nefs Teorisi Ve Erdem Etiği. Uluslararası Kınalızâde Ailesi Sempozyumu Bildiriler Kitabı. SDÜ İlahiyat Fakültesi Yayınları. 31 Mayıs 1-2 Haziran 2012, 219-229.
• Zemahşerî, Cârullah. Rabî’u’l-Ebrâr ve Nusûsi’l-Ahyâr. 5 Cilt. Beyrut: Muesesetu’l-’Â’lemî, 1412.