Eş-Zıt Anlam Bağmalında el-Müsellasât

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 31 - 43, 30.05.2016

İbrahim Usta

Öz

“Dil yaşayan bir canlıdır” tezi doğrultusunda Arap dili de kendisini

korumak ve yenileyebilmek adına kendi içerisinde bir takım

değişikliğe veya yeniliğe ihtiyaç duymuştur. Bu yenilenmenin başında

iç faktörler olarak anılan iştikâk, naht, kalb, ibdâl, ezdâd ve

müsellesât gibi kelime türetme metotları gelmektedir. Bu çalışmada

araştırması ilginç bir konu olan “el-Müsellesât” bahsi tanım,

tarihi süreç ve eserler bağlamında kısaca bilgiden sonra eş-zıt anlam

bakımından bazı örneklerle incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Müsellesat, dil

AL-MUTHALLATHAT(THE LINGUISTIC TRIANGLES), IN THE CONTEXT OF CO-ANTONYMS MEANINGS:

Öz

Arab language, as well, has needed a number of change or innovation in order to be able to

maintain and renew itself on behalf of the thesis with “Language

is a living thing.” At the beginning of this renewal, the word derivation

methods such as derivation, carving, exchange, changing,

antonym and linguistic triangles which are called internal factors

come. In this study, al-Muthallathat will be studied with some examples

of word group of co-antonyms meanings.

Anahtar Kelimeler

Internal Factors, al-Muthallathat

Kaynakça

• el-Batliyûsî, Ebû Muhammed Abdullâh b. Muhammed İbnu’s-Seyyid, el- Müselles(thk: Salâh Mehdî el-Fertûsî), Dâru’r-reşîd, Bağdat 1981.
• el-Bel`î, Şemseddin Muhammed b. Ebi’l-Feth, el-Müselles zü’l-ma`na’l-vâhid, Merkezu’l-mahtûtât ve’t-türâs ve’l-vesâik, Kuveyt trs.
• el-Enbârî, Ebu’l-Berekât Kemâluddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. `Ubeydillâh, Nüzhetu’l-elibbâ’ fî tabakâti’l-udebâ(thk: Muhammed Ebu’l- Fadl İbrahim), Dâru’l-fikri’l-`arabî, Kahire 1998.
• el-Fîrûzâbâdî, Ebu’t-Tâhir Mecduddîn Muhammed b. Ya’kûb, Kâmûsu’l-muhît, Dâr’ul-kutub’il-`ilmiyye, 3.Baskı, Beyrut, 2009.
• el-Bulğa fî terâcimi eimmeti’n-nahvi ve’l-luğa(thk: Muhammed el-Mısrî), Dârusâ`di’d-dîn, Dimaşk 2000.
• Kitabu’l-ğureri’l-müsellese ve’d-düreri’l-mübessese,( thk: İbrahim b. Muhammed el-`Âyid), Mektebetu Nizâr Mustafa el-Bâz, 2. baskı, Cidde 2000.
• el-Halîlî, Hasan Kuveydir, Neylu’l-ereb fî müsellesâti’l-`arab, el-Matbaatu’lkubra’l- münîriyye, Bulak 1301.
• el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbuddîn Yâkût b. Abdillâh, Yâkût, Mu`cemu’ludebâ’, Dâru’l- kutubi’l-`ilmiyye, Beyrut 1991.
• el-Hasenî, Hişâm b. Muhammed Haycer, Erba`u resâil fî şerhi müsellesi Kutrub, Dâru’r-reşâdi’l-hadîs, Dâru’l-Beydâ/Tunus 2010.
• Humeysî, Ammâr, Şerhu nazmi müselles Kutrub, Dâru İbn Hazm, Beyrut 2005. İbn Fâris, Ebû’l-Hüseyin Ahmed, es-Selâse (thk: Ramazan Abdu’t-Tevvâb), Ma`hadi’l-mahtûtâti’l-`arabiyye, Kahire 1970.
• İbn Mâlik, Muhammed b. Abdullah b. el-Ciyânî, İkmâlu’l-i`lâm bi müsellesi’l-kelâm (thk: Sa`d b. Hamdân el-Ğâmidî), el-Mektebetu’l-medenî, Cidde 1984.
• İbn Hallikân, Şemsu’d-dîn Ebû’l-`Abbâs Ahmed b. Muhammed, Vefeyâtu’l-a`yân ve en-bâ`u ebnâi’z-zemân(thk: İhsan Abbâs), Dâru Sadr, Beyrut trs., IV/312-313.
• İbnu’n-Nedîm, Ebu’l-Ferec Muhammed b. Ebî Ya`kûb İshâk b. Muhammed b. İshâk, el-Fihrist, Dâru’l-meysere, 3. Baskı, Beyrut 1988.
• İslam Ansiklopedisi, TDV Yay., İstanbul 1994-2014.
• Kehhâle, Ömer Rızâ, Mu`cemu’l-müellifîn, Dâru ihyâi türâsi’l-`arabî, Beyrut trs. Küçükkalay, Hüseyin, Kur’an Dili Arapça, Manevi Değerleri Koruma ve İlim Yayma Cemiyeti yay., Konya 1969.
• Maklâtî, İbrahim, Şerhu müsellesâti Kutrub, Matbaatu hevme, Buira/Cezair 1998. Ma`n, Müştâk Abbas, el-Mu`cemu’l-mufassal fî fıkhi’l-luğa, Dâru’l-kutubi’l- `ilmiyye, Beyrut 2001.
• es-Suyûtî Celâluddîn Ebu’l-Fadl Abdurrahman b. Kemâleddîn, Buğyetu’l-vu`ât fi tabakâti’l-luğaviyyîn ve’n-nuhât(thk: Muhammed Ebu’l-Fadl), el- Mektebetu’l-`asriyye, Beyrut trs.,
• et-Tuncî, Muhammed, el-Esmer, Racî, el-Mu`cemu’l-mufassal fî `ulûmi’l-luğa, Dâru’l- kutubi’l-`ilmiyye, Beyrut 2001.
• Vehbe, Mecdî, el-Mühendis, Kâmil, Mu`cemu’l Mustalahât fi’l-luğati’l-`arabiyye, Mektebetu Lübnân, Beyrut 1984.
• ez-Zebîdî, Muhammed Murtazâ, Tâcu’l-’arûs min cevâhîri’l-kâmûs, Dâr’ulkutub’il- ilmiyye, 2. baskı, Beyrut 2012.
• ez-Zemahşerî, Ebû’l-Kâsım Mahmûd İbn Ömer, Esâsu’l-belâğa, el-Mektebu’l- `asriyye, Beyrut 2003.