Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İbn Kuteybe ve Müberred Üzerinde el-Câhız Etkisi -Belagat İlmi Açısından-

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 157 - 168, 01.06.2018

Semira Karuko

Öz

Arap Dili açısından Belağat ilminin yeri ve önemi gayet açıktır. Dolayısıyla

bu ilmin kurucu ve önde gelen isimleri de ehemmiyyet kesbetmektedir.

Biz bu çalışmamızda belağat ilminin inşasında ilklerden olan İ􀇚bn Kuteybe

ve el-Müberred üzerinde el-Cahız’ın etkisini araştırdık; bu etkiyi örnekler

üzerinden delillendirmeye çalıştık. Nitekim birçok âlim gibi bu iki ismin

de belağat ilminin kurucusu kabul edilen el-Câhız’dan etkilenmeleri, onun

izlerini taşımaları kaçınılmaz bir olgudur.

Anahtar Kelimeler

İ􀇚bn Kuteybe Müberred el-Câhiz Belagat

Kaynakça

  • Abdulmuttalip Arpa, İbnKuteybe’nin Belâgat İlminin Teşekkülüne Katkıları – Te’vilü’l-Müşkili’l-Kuran Çerçevesinde- Şırnak Ü􀇆 niversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/ I yıl:2, Cilt: II, sayı 3.
  • AhmedAbdu’l-Bâkî􀆸,min A’lâmi ‘Ulemâ’i-l-‘Arabfi’l-Karni’s-sâlisi’l-Hicrî, Dirâsatu’l-‘Arabiyye, Beyrût, 1990.
  • Brockelmann, Carl, Geschicte der arabisshenLitteratur, Leyden, 1937- 1949.
  • Durmuş, İsmail, “Muberred” mad.,D.İ.A., İstanbul, 2006.
  • el-‘Askalânî, İbn Hacer, Tezhîbu’t-Tezhîb, Dârus-Sadr, Beyrût, tsz.
  • el-Câhız, Ebû ‘Osmân ‘Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, (Thk. M. ‘AbdusselamHarûn), Matbaatu’l-Hancî, Mısır, 1975.
  • el-Hudârî, Muhammed Bek, MuhâdaratuTarihi’l-Umemı’l-İslâmiyye, (ed-Düvelü’l-Abbasiyye), Kahire, 1980.
  • el-Kıftî􀆸, İnbâhu’r-Ruvât ‘alâ Enbâi’n-Nuhât, thk. Muhammed Ebû’l-Fal İ􀇚brâhî􀆸m, Dâru’l-Fikri’l-‘Arâbî􀆸, Mısır, 1955.
  • Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, Eser neşriyat, İstanbul, 1971.
  • el-Müberred, Ebû’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezî􀆸d b. ‘Abdulekber el-Ezdî􀆸, el-Kâmil fi’l-luğave’l-edeb, Matbaatu’l-İ􀇚stikâme, 1951. __________, Risâletun fi’l-belâğa, (Thk. Ramadân ‘Abduttevvâb, Matbaatu Câmiati ‘Ayniş-şems), Kâhire, 1965.
  • Hatîb el-Bağdâdî􀆸, TarihuBağdâd, Bağdat, tsz.
  • Hüseyin Yazıcı, “İ􀇚bnKuteybe”, DİA, XX.
  • İbn Haldun, Mukaddime, LecnetuBeyân’i-l ‘Arabî, 1968.
  • İbnKuteybe, EbûMuhammed Abdullâh b. Müslim, eş-Şi‘rve’ş-şu‘arâ’, (thk. Müfîd Kamâha Nu‘aymZerzûr), Beyrut, 19885. __________,Te’vilumüşkil’il-Ùur’ân,(Thk. es-Seyyid Ahmed Sakr) Beyrut, 1981. __________,‘Uyûnu’l-Ahbâr, Kâhire, 1925.
  • İbnuNedîm, el-Fihrist, Beyrut.tsz.
  • İnu’l-Anbârî, Nüzhetu’l-elibbâ fî tabakâti’l-üdebâ, Bağdat, 1979.
  • Kazım Hatit, Ma’aİbnKuteybefi’l-Akideti’l-İslâmiyye, Beyrut, 1990.
  • Kazvinî, Celâluddîn Muhammed b. ‘Abdurrahmân el-Hatîb, el-İzah fî ‘ulûmi’l- belâğa, (Thk. Muhammmed ‘Abdulmü’minHafâcî􀆸), Beyrut, 1980.
  • Muhammed Rıvâned-Dâya, A’lâm’ul-Edebi’l-‘Abbâsî,Muessesetu’r-Risâle, Beyrût, 1987.
  • Mustafa Kurt, İbn Kuteybe ve Tefsir anlayışı, İstanbul, M.Ü􀇆 .İ􀇚.F.V.Y., 1996. Şevkı Dayf, el-Belâğatu Tatavvurun ve Târihun, Daru’l-Me‘ârif, Kâhire, 1962.

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 1, 157 - 168, 01.06.2018

Semira Karuko

Öz

In terms of Arabic language, the place and measure of belağat province is

very clear. For this reason, the leading names of this founder and province

are also very important. In this study, we have examined the influence of

Al-Jahiz’s first cognitive knowledge on Ibn Qutayba be and al-Mubarrad;

we tried to prove with these effective examples. Indeed, like many scientists,

these two names are influenced by Al-Jahiz, who is regarded as the

founder of the knowledge, and the traces are inevitable.

Anahtar Kelimeler

Ibn Kuteybe Mubarrad Al-Jahiz Belagat

Kaynakça

  • Abdulmuttalip Arpa, İbnKuteybe’nin Belâgat İlminin Teşekkülüne Katkıları – Te’vilü’l-Müşkili’l-Kuran Çerçevesinde- Şırnak Ü􀇆 niversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2011/ I yıl:2, Cilt: II, sayı 3.
  • AhmedAbdu’l-Bâkî􀆸,min A’lâmi ‘Ulemâ’i-l-‘Arabfi’l-Karni’s-sâlisi’l-Hicrî, Dirâsatu’l-‘Arabiyye, Beyrût, 1990.
  • Brockelmann, Carl, Geschicte der arabisshenLitteratur, Leyden, 1937- 1949.
  • Durmuş, İsmail, “Muberred” mad.,D.İ.A., İstanbul, 2006.
  • el-‘Askalânî, İbn Hacer, Tezhîbu’t-Tezhîb, Dârus-Sadr, Beyrût, tsz.
  • el-Câhız, Ebû ‘Osmân ‘Amr b. Bahr, el-Beyân ve’t-Tebyîn, (Thk. M. ‘AbdusselamHarûn), Matbaatu’l-Hancî, Mısır, 1975.
  • el-Hudârî, Muhammed Bek, MuhâdaratuTarihi’l-Umemı’l-İslâmiyye, (ed-Düvelü’l-Abbasiyye), Kahire, 1980.
  • el-Kıftî􀆸, İnbâhu’r-Ruvât ‘alâ Enbâi’n-Nuhât, thk. Muhammed Ebû’l-Fal İ􀇚brâhî􀆸m, Dâru’l-Fikri’l-‘Arâbî􀆸, Mısır, 1955.
  • Elmalılı, M. Hamdi Yazır, Hak Dini Kuran Dili, Eser neşriyat, İstanbul, 1971.
  • el-Müberred, Ebû’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezî􀆸d b. ‘Abdulekber el-Ezdî􀆸, el-Kâmil fi’l-luğave’l-edeb, Matbaatu’l-İ􀇚stikâme, 1951. __________, Risâletun fi’l-belâğa, (Thk. Ramadân ‘Abduttevvâb, Matbaatu Câmiati ‘Ayniş-şems), Kâhire, 1965.
  • Hatîb el-Bağdâdî􀆸, TarihuBağdâd, Bağdat, tsz.
  • Hüseyin Yazıcı, “İ􀇚bnKuteybe”, DİA, XX.
  • İbn Haldun, Mukaddime, LecnetuBeyân’i-l ‘Arabî, 1968.
  • İbnKuteybe, EbûMuhammed Abdullâh b. Müslim, eş-Şi‘rve’ş-şu‘arâ’, (thk. Müfîd Kamâha Nu‘aymZerzûr), Beyrut, 19885. __________,Te’vilumüşkil’il-Ùur’ân,(Thk. es-Seyyid Ahmed Sakr) Beyrut, 1981. __________,‘Uyûnu’l-Ahbâr, Kâhire, 1925.
  • İbnuNedîm, el-Fihrist, Beyrut.tsz.
  • İnu’l-Anbârî, Nüzhetu’l-elibbâ fî tabakâti’l-üdebâ, Bağdat, 1979.
  • Kazım Hatit, Ma’aİbnKuteybefi’l-Akideti’l-İslâmiyye, Beyrut, 1990.
  • Kazvinî, Celâluddîn Muhammed b. ‘Abdurrahmân el-Hatîb, el-İzah fî ‘ulûmi’l- belâğa, (Thk. Muhammmed ‘Abdulmü’minHafâcî􀆸), Beyrut, 1980.
  • Muhammed Rıvâned-Dâya, A’lâm’ul-Edebi’l-‘Abbâsî,Muessesetu’r-Risâle, Beyrût, 1987.
  • Mustafa Kurt, İbn Kuteybe ve Tefsir anlayışı, İstanbul, M.Ü􀇆 .İ􀇚.F.V.Y., 1996. Şevkı Dayf, el-Belâğatu Tatavvurun ve Târihun, Daru’l-Me‘ârif, Kâhire, 1962.
Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Semira Karuko

Yayımlanma Tarihi 1 Haziran 2018
Gönderilme Tarihi 8 Mart 2018
Kabul Tarihi 23 Nisan 2018
Yayımlandığı Sayı Yıl 2018 Cilt: 4 Sayı: 1

Kaynak Göster

ISNAD Karuko, Semira. “İbn Kuteybe Ve Müberred Üzerinde El-Câhız Etkisi -Belagat İlmi Açısından-”. Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi 4/1 (Haziran 2018), 157-168.
 Kapak Resmi İndir