İbn rüşd Felsefesinde Mantık Biliminin Yeri

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 2, 93 - 105, 01.12.2018

Ali Durusoy

Öz

Bu yazıda Aristoteles’in Büyük Şârihi İbn Rüşd’ün mantık çalışmaları;

zarûriyyât veya câmî, telhis, tefsir ve makale başlıkları altında

anlatılmaya çalışıldı. Ayrıca İbn Rüşd’ün mantığı hangi amaç için

kullanmaya çalıştığı Faslu’l-makâl ve el-Keşf an menâhici’l-edille

kitaplarına atıfla açıklanmaya çalışıldı.

Anahtar Kelimeler

Aristoteles, Faslu’l-makâl, zarûriyyât, câmî􀆸, telhis, tefsir, makale, İbn Rüşd

Kaynakça

• İbn Rüşd, Telhis, Mantık-ı Aristû (I-III). Kitabu’l-makûlât Kitabu’l-ibare Kitabu’l-kıyas Kitabu’l-burhân Kitabu’l-cedel Kitabu’l-muğâlata. Nşr. Cirâr Cihâmî􀆸, Beyrut, 1983. …………Telhisu’l-hatâbe, nşr. Abdurrahman Bedevî􀆸, Kuveyt-Beyrût 1960. …………“Telhisu Kitab li-Aristütâlis fi’ş-şi’r”, nşr. A. Bedevî􀆸, Aristotalis, Fennü’ş-Şir içinde s. 199-250, Beyrut-Lübnan 1952. …………Kitâbü’l-Keşf an menâhici’l-edille fi akaidi’l-mille, Nşr. Mahmûd Kasım, 2. baskı, Kahire 1964. …………Faslu’l-makâl fî mâ beyne’l-hikme ve’ş-şeria mine’l-ittisal, nşr. Muhammed ‘Amâra, 2. Baskı, Kahire 1983. …………Faslu’l-makâl, Felsefe-Din ilişkileri (Arapça Aslıyla) Çev. Bekir Karlığa, İ􀇚stanbul 1982. …………Middle Commentary On Porphyry’s Isagoge, Tr. H. A. Davidson, (Arapçasından Latince ve İ􀇚braniceye yapılmış çevirilerinden İ􀇚ngilizceye tercüme edilmiştir.) The Medieval Academy of Cambridge Massachusetts and the University of California Press 1969, America. …………Three Short Commentaries On Aristotle’s “Topics”, Rhetoric” and Poetics”, Ed. And Tr. by. Charles E. Butterworth, Albany State University of Newyork Press, 1977. …………Telhîsu kitabi’l-makûlât, Nşr. Maurice Bouges, Beyrût, 1932 ve 2. Baskı Beyrût, 1983. …………Telhîsu’l-İbâre, Nşr. Muhammed Selim Salim, Kahire 1972 (209 sayfa). …………Telhisu’l-Kıyâs li-Aristû, Nşr. A. Bedevî􀆸, Kuveyt 1988. Şerhu’l-Burhan Li-Aristû ve Telhisu’l-Burhân, Nşr. A. Bedevî􀆸, Kuveyt 1984. …………Telhîsu Kitabi Aristütâlis fi’l-cedel, Nşr. Muhammed Selim Sâlim, Kahire, 1980 (503 sayfa). …………Telhîsu Kitabi’s-Safsata, Nşr. Muhammed Selim Sâlim, Kahire 1972 (197 sayfa). …………Telhisu’l-hatâbe Li-Aristû, Nşr. Muhammed Selim Sâlim, Kahire 1967 (704 sayfa). …………Telhîsu Kitâbi Aristûtâlis fi’ş-şi‘r, nşr. Muhammed Selim Sâlim, Kahire 1971. …………Resâilü İbn Rüşd el-Mantıkıyye; Telhîsü Kitabi’l-Makûlât, Kahire 1980 (20 + 160). Telhîsu Kitabi’l-İbâre, Kahire 1981 (16 + 132). Telhîsu Kitâbi’l-Kıyâs, Kahire 1983 (44 + 396). Telhîsu Kitabi’l-Burhân, Kahire 1982 (24 + 204). Telhîsu Kitâbİ’l-Cedel, Kahire 1979 (53 + 264). Nşr. Mahmûd Kasım, M. Ch. Butterworth, Ahmed Abdulmecid Harî􀆸dî􀆸. Telhîsu Kitâbi’ş-Ş‘ir, Nşr. M. C. Butterworth, A. Abdulmecid Harî􀆸dî􀆸, Kahire 1986 (17 + 158). Makâlât fî’l-mantık ve’l-ilmi’t-tabiî, Nşr. Cemâleddin el-‘Alevî􀆸, Dar en-Neşr el-Mağribî􀆸, Fas 1983. Makâlâ fi’l-mahmûlâti’l-müfrede ve’l-mürekkebe ve nakdi mezhebi İbn Sînâ. Ta‘lîk alâ kavli li-Ebî Nasr fî Kitabi’l-burhân. Makâle fî cihâti’n-netâic fi’l-mekâyisi’l-mürekkebe ve fî ma’nâ’l-makûl ‘alâ’lküll. Makâle fi’l-mukaddimeti’l-vücûdiyye evi’l-mutlaka. Makâle fî nakd mezheb Themistius fi’l mekâyisi’l-mümküne. Makâle fi’l-kıyâsi’ş-şartî ve nakd mezheb İbn Sînâ. Makâle fî nakd mezheb İbn Sînâ fî aksi’l-kazâyâ. Makâle fi’l-kelime ve’l-ismi’l-muştakk ve nakd—I mezheb-I Ebî Nasr. Makâle fî hadd (cüzi’l-kıyâs) ve nakd-i mezhebeyi’l-İskender ve Ebî Nasr. Makâle fî haddi’ş-şahs. Makâle fî küllîyâti’l-cevher ve küllîyâti’l-‘araz. Makâle fî ciheti’l-mekâyîsi’l-muhtalita mine’z-zarûrî ve’l-mutlak ve’l-mümkün. Makâle fî lüzûm cihâti’l-netâic li-cihâti’l-mukaddimât. Makâle fî mahmûlâti’l-berâhim. Makâle fî ma‘nâ’l-makûl ‘alâ’l-küll ve gayr zâlik. …………ez-Zarûrî fî usûli’l-fıkıh ev Muhtasaru’l-mustasfâ,Nşr. Cemaleddin el-‘Alevî􀆸, Beyrût, Lübnân 1994. Cemâleddin el-‘Alevî, el-Metnü’r-Rüşdî, Mağrî􀆸b 1986. İbn Ebî Useybia, ‘Uyûnu’l-enbâ fî tabakati’l-etibbâ, Nşr. Nezzâr Rızâ, Beyrût 1965.