Öz
Mehmed (Muhammed) Şefik Bey (d.1880) was the most loved and
succesfull student of Kazasker (Kadıasker) Mustafa Izzet Efendi,
a most famous of all calligraphers musicians in 19th century of Istanbul. Mehmed Şefik Bey after acquiring his licence (ijazat) from
his master to practice and teach the art of Islamic callgraphy, out
of his love and respect he did part from his master and carried on
practising calligraphy (meshk) under guidance and advice of his
much loved master until his death and helped him producing his
materpeices commisioned by Sultan Abdulmejid. His master also
admired his talent and helped him to move to be a calligraphy
teacher at the special Ottoman state colleges called Andarun inside
the royal palace in Istanbul.
Mehmed Şefik Bey worked as a part of the team, made up of his
master Mustafa Izzet Efendi and his close friend and famous
calligrapher Abdulfettah Efendi. They as a team produced many
great and unpresidented calligraphic masterpieces at the portal
of Istanbul University and Great Mosque of Bursa (1857-1860) as
well as in many mosque buildings suponsored by Ottoman Sultan
Abdulmajid and Abdulaziz.
Mehmed Şefik Bey always wished to produce as beautiful and
grand masterpieces (like his master did) and went through great
strugle and sacrifices to achieve this.
In this article, we will look into how he managed to achieve his
ambition through his famous calligraphies in İstanbul, Great
Mosque of Bursa and Kubbetu’s-Sakhra in city of al-Quds (province
of Ottoman Empire then).
We will also discuss the issues around how his fortune changed
following the death of his master in 1876 and how he was treated
badly by his employers against his loyalty, as well as calligraphy art
circles of Istanbul not caring about his artworks being reproduced
through removing his signature, and not taking the necessary steps
to stop his grave (located in the cemetry of Yahya Efendi Dargah in
Istanbul) from being dismantled and lost.
Anahtar Kelimeler
Mehmed Şefik Bey Kadıasker M. İzzet Efendi Islamic Calligraphy Sulatan Abdülmejid
Kaynakça
- Cevdet Küçük, “Abdülmecid”, DİA, c.1, s.259-261, 1987
- İbnülemin, Mahmut Kemal İnal, Son Hattatlar, MEB, Ankara 2. Baskı, 1970
- K. Susheim, “Ayasofya”, İslâm Ansiklopedisi”, II, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1970, s.47-53
- “Kadıasker Mustafa İzzet”, Kök, c.2, sayı.14 (1982), s.14-19
- M. Baha Tanman, “Hırka-i Şerif Camii”, c.17, DİA, 1998, s.378
- M. Şinasi Acar, Ünlü Hattatların Mezarları, Gelimli Gidimli Dünya, İstanbul 2004.
- M. Uğur Derman, “Mehmed Şefik Bey”, DİA, c.28, 2003, s.531
- M. Uğur Derman, Sakıp Sabancı Hat Müzesi Koleksiyonundan Seçmeler, İstanbul, 2002
- Kamil Cemil el-Aseli, Kudüs,” Osmanlı Dönemi ve Sonrası”, DİA, c.26, 2002, s.334
- Muammer Ülker, Başlangıçtan Günümüze Türk Hat Sanatı, T. İş Bankası, 1987
- Muhiddin Serin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1999
- Nurcan Toprak, Hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Eserleri, TC. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. İlahiyat Ana Bilim Dalı, İslâm Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı, Yayınlanmamıi Yüksek Lisan Tezi, İstanbul 2004
- Semavi Eyice, “Ayasofya”, c.4, DİA, 1991, s.208
- Süheyl Ünver, Hattat Şefik Bey, İstanbul 1956
- Şevket Rado, Türk Hattatları, İstanbul 1976
- Zafer İhtiyar, Bir Hüsn-i Hat Sergisi Bursa Ulucamii, Kaynak Yayınları İstanbul 2005
Es-Seyyid Kadıasker Mustafa İzzet Efendi’nin Talebelerinden OSMANLI’NIN SEYYAH HATTATI MEHMED ŞEFİK BEY
Öz
Mehmed (Muhammed) Şefik Bey (ö.1880), 19. Yüzyılda İstanbul’un
en büyük hattat ve musikişinası Kazasker (Kadıasker) Seyyid Mustafa
İzzet Efendi’nin en sevdiği, en başarılı talebelerindendir. O,
genç yaşta icazetini almış olmasına rağmen Mustafa İzzet Efendi’ye
duyduğu sevgi ve saygıdan dolayı yanından hiç ayrılmamış ve üstadı
vefat edinceye kadar yazılarını onunla müzakere etmiş, Sultan Abdülmecid’in
sipariş ettiği bir çok büyük yazı işlerinde ona yardımcı
olmuştur. Onun üstün kabiliyetini takdir eden üstadının yardımı ile
kalem memurluğundan Enderun hat hocalığına yükselmiştir.
Mehmed Şefik Bey, üstadı Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve arkadaşı
Hattat Abdülfettah Efendi ile birlikte ekip olarak İstanbul
Üniversitesi taç kapısının, Sultan Abdülmecid ve Abdülaziz’in inşa
ettirdikleri büyük camilerin yazı işleri ile Bursa Ulucamii’nde henüz
benzerleri yapılamamış muhteşem hat eserlerini ortaya koymuşlardır.
Bu makalede Mehmed Şefik Bey’in üstadı Kazasker Mustafa İzzet
gibi hem sanat açısından hem de fiziki açıdan büyük eserler vermek
için gösterdiği gayret, İstanbul dışındaki uzak vilayetlere gidip
oralarda uzun süreler kalıp yazılar yazmak şeklindeki çabaları
gündeme getirilip sonunda bunu nasıl başardığı konusu müzakere
edilecektir. Ayrıca Mehmed Şefik Bey Bursa Ulucamii’ndeki muhteşem,
aynı zamanda devasa ölçülerdeki eserleri, İstanbul Üniversitesi’nin
taç kapısı ve Kubbetü’s Sahra’nın 8 cephesine yazdığı Yasin-i
şerif ile dünya çapında bir üne kavuşmuştur. Son olarak üstadının
vefatıyla M. Şefik Bey’e karşı yapılan vefasızlığa ve eserlerinin imzası
çıkartılarak kopya edilmesine günümüz hat sanatı camiasının
göz yumması ile Yahya Efendi Dergahı’ndaki mezarına dahi sahip
çıkılmaması şeklinde devam eden ilgisizlik konularına dikkat çekilecektir.
Anahtar Kelimeler
Kazasker Mustafa İzzet Efendi Abdulfettah Efendi Hat Sanatı Sultan Abdulmecid
Kaynakça
- Cevdet Küçük, “Abdülmecid”, DİA, c.1, s.259-261, 1987
- İbnülemin, Mahmut Kemal İnal, Son Hattatlar, MEB, Ankara 2. Baskı, 1970
- K. Susheim, “Ayasofya”, İslâm Ansiklopedisi”, II, İstanbul, Milli Eğitim Basımevi, 1970, s.47-53
- “Kadıasker Mustafa İzzet”, Kök, c.2, sayı.14 (1982), s.14-19
- M. Baha Tanman, “Hırka-i Şerif Camii”, c.17, DİA, 1998, s.378
- M. Şinasi Acar, Ünlü Hattatların Mezarları, Gelimli Gidimli Dünya, İstanbul 2004.
- M. Uğur Derman, “Mehmed Şefik Bey”, DİA, c.28, 2003, s.531
- M. Uğur Derman, Sakıp Sabancı Hat Müzesi Koleksiyonundan Seçmeler, İstanbul, 2002
- Kamil Cemil el-Aseli, Kudüs,” Osmanlı Dönemi ve Sonrası”, DİA, c.26, 2002, s.334
- Muammer Ülker, Başlangıçtan Günümüze Türk Hat Sanatı, T. İş Bankası, 1987
- Muhiddin Serin, Hat Sanatı ve Meşhur Hattatlar, Kubbealtı Neşriyat, İstanbul 1999
- Nurcan Toprak, Hattat Kazasker Mustafa İzzet Efendi ve Eserleri, TC. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Ens. İlahiyat Ana Bilim Dalı, İslâm Tarihi ve Sanatları Bilim Dalı, Yayınlanmamıi Yüksek Lisan Tezi, İstanbul 2004
- Semavi Eyice, “Ayasofya”, c.4, DİA, 1991, s.208
- Süheyl Ünver, Hattat Şefik Bey, İstanbul 1956
- Şevket Rado, Türk Hattatları, İstanbul 1976
- Zafer İhtiyar, Bir Hüsn-i Hat Sergisi Bursa Ulucamii, Kaynak Yayınları İstanbul 2005
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Haziran 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 23 Mart 2019 |
| Kabul Tarihi | 14 Mayıs 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 5 Sayı: 1 |
Yakın Doğu Üniversitesi İslam Tetkikleri Merkezi Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.