Taghanni in Qur’ân Recitation

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 2, 305 - 338, 17.12.2021

Tuğba Savran , Ahmet Hakkı Turabi

https://doi.org/10.32955/neu.istem.2021.7.2.02

Öz

In this study, the use of musical elements in the recitations of the Qur'an is examined within the framework of the concept “taghanni” in the light of historical data, lexical information, and technical findings. The concept of “taghanni” (reciting in a melodious voice) is expressed as an indispensable element of the Qur'anic recitation in the hadiths "He who does not recite the Qur'an with taghanni is not from us", “Allah never listens to anything as he listens to a prophet with a beautiful voice chanting the Qur’an aloud”, “Allah the mighty and sublime, never listens to anything as he listens to a prophet chanting the Qur’ân” which are the most important hadiths of the Prophet about the recitation of the Qur'an. Within the framework of these hadiths the use of music in the recitation of the Qur'an (taghanni) will be a very correct step for the Qur'an and humanity to meet, get closer and finally merge. The concept of "taghanni" in the Qur'anic recitations, identical and contradictory meanings and interpretations of the concept, and its jurisprudence are analysed. The existence of taghanni in the recitation of the Qur'an is revealed through the recitation of the verses of Âl-i İmran Surah 190-194 with the help of the piraat sound analysis program. In the same verse sample, the core information about the inner music of the Qur'an is presented. Our study has an importance in terms of handling the Qur'anic recitations musically.

Anahtar Kelimeler

The Holy Quran, taghanni, maqam recitation, sound effect

Kur'ân Tilâvetinde Teğannî

Öz

Çalışmada, Kur'ân-ı Kerîm tilâvetlerinde müzikal unsurların kullanımı; tarihsel veriler, lügavî bilgiler ve teknik bulgular ışığında, “teğannî” kavramı çerçevesinde incelenmiştir. Zira “teğannî” kavramı, Hz. Peygamberin Kur'ân’ı Kerîm tilâveti noktasındaki en önemli hadisleri olan; “Kur'ân’ı teğannî ile okumayan, bizden değildir”, “Allah, Kur’ân’ı güzel sesle teğannî eden bir Peygambere verdiği (sevap) kadar, hiçbir şeye ihsanda bulunmamıştır”, “Allah, Kur’ân’ı, yüksek ve güzel sesle teğannî eden peygamberi dinlediği kadar, hiçbir şeyi dinlemedi” gibi rivayetlerde, Kur'ân’ı Kerim tilâvetinin vazgeçilemez bir unsuru olarak ifade edilmiştir. Bu hadisler çerçevesinde diyebiliriz ki, musikinin Kur'ân Kerîm tilâvetinde kullanımı (teğannî), Kur’ân’la insanlığın tanışması, yakınlaşması ve nihâyet kaynaşması için son derece doğru bir adım olacaktır. Bu minvalde, Kur'ân’ı Kerim tilavetlerinde “teğannî” kavramı, kavramın birbiri ile özdeş ve tezat, mana ve yorumlarıyla, fıkhî durumu, analiz edilmiştir. Kur'ân tilavetinde teğannînin varlığı, Âl-i İmran Sûresi 190-194 ayetlerine ait tilâvet üzerinden, pıraat ses analiz programı vasıtasıyla ortaya konulmuştur. Yine aynı âyet örnekleminde, Kur'ân’ın içsel musikisine dair öz bilgiler, sunulmuştur. Çalışmamız, Kur'ân tilâvetlerinin müzikal açıdan ele alınması hususunda, öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

teğannî, makamsal tilâvet, sesin etkisi, Kur'an-ı Kerim

Kaynakça

• Akpınar, Ali. Kur’ân Niçin ve Nasıl Okunmalı. İstanbul: Kitap Dünyası Yayınları, 6. Baskı, 2016.
• Aksoy, Fikri. Kur'ân’ı Okuma Âdâbı, İstanbul: Yaylacık Matbaası, 1970.
• Aktaş, Kubilay. Kur’ân Terapisi. İstanbul: Selis Yayınları, 8. Baskı, 2016.
• Apaydın, H. Yunus. “Musiki”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 31: 261-263. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Âsım Efendi, Mütercim. Kâmusu’l-Muhît Tercümesi. çev. Eyüp Tanrıverdi ve Mustafa Koç. İstanbul: T.Y.E.K.B. Yayınları, 2013.
• Askeri, Ebû Hilal. el-Furuq fil Luğa. çev. Veysel Akdoğan, İstanbul: İşaret Yayınları, 3. Baskı, 2017.
• Aslan, Ömer. “Kur’ân Tilâvetinde Musikinin Mesnedi”, Bakü Devlet Üniversitesi İlmi Mecmuası 2 (Mart, 2006): 75-91.
• Başer, Vehbi. “Sosyal Metinler Açısından Kutsal Metinlerin Anlaşılması”. 2. Kur’ân Sempozyumu, Tebliğler Müzakereler 1995, Ankara: Bilgi Vakfı Yayınları, 1996.
• Belviranlı, Ali Kemal. Kur’ân Rehberi. İstanbul: Nedve Yayınları, 7. Baskı, 1970.
• Celâledîn-i Rûmî, Mevlanâ. Mesnevî-i Şerîf Şerhi. çev. ve şerh. Ahmed Avni Konuk, İstanbul: Kitabevi Yayınları, 2005.
• Çağıl, Necdet. Kur'ân Kıraatında Musiki. Ankara: DİB Yayınları, 2015.
• Çam, Nusret. İslam’da Sanat Sanatta İslam. Ankara: Akçağ Yayınları, 7. Baskı, 2019.
• Çatıkkaş, M. Atâ. Şiirimizin Beyitler ve Mısralar Sözlüğü. İstanbul: Sutun Yayınları, 2009.
• Çetin, Abdurrahman. “Kur'ân Kıraatında Musikinin Yeri”. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 7 (1998): 115-134.
• Çimen, Abdullah Emin. “Kur’ân’da Ritmik Yapı: Fasıla ve Üslup Açısından Bir Deneme”. Dini Araştırmalar Dergisi 27 (2007): 189-236.
• Danişment, İsmail Hami. Garp İlminin Kur’ân-ı Kerîm Hayranlığı. İstanbul: Dergâh Yayınları, 3. Baskı, 1978.
• Düzenli, Pehlül. İslam Kültür Tarihinde Musiki. İstanbul: Kayıhan Yayınları, 2014.
• Ebû Hâmid Muhammed, Gazali. İhyâ-u‘Ulûmi’d-Dîn. çev. Mehmed Müftüoğlu. tas. A. Fikri Yavuz. İstanbul: Tuğra Neşriyat, 1989.
• Ebû Hâmid Muhammed, Gazali. Kimyâ-i Saadet. çev. A. Faruk Meyan. İstanbul: Bedir yayınları, ty.
• Dârimî es-Semerkandî, Ebû Muhammed Abdullah b. Abdirrahman. Sünen-i Darimî. çev. Abdullah Aydınlı. İstanbul: Madve Yayınları, 1996.
• Beyhâkî. Şuabu’l-Îmân. çev. Hüseyin Yıldız v.dğr. İstanbul: Ocak Yayınları, 2015.
• Buhârî Ebû Abdillah Muhammed ibn İsmâîl. Sahîh-i Buhârî ve Tercümesi. çev. Mehmet Sofuoğlu. İstanbul: Ötüken yayınları, 1988.
• Kuşeyrî, Kerim. Risale-i Kuşeyri. çev. Ali Arslan. İstanbul: Arslan Yayınları, 2. Baskı, 1980.
• Elîf Efendi, Hasîrîzâde. En Nûru’l-Furkan fî Şerhi Lügati’l-Kur’ân. haz. Mustafa Koç ve Eyüp Tanrıverdi. İstanbul: T.Y.E.K.B. Yayınları, 2015.
• Neseî, Hâfız Ebu Abdurrahman Amed b. Şuayb b. Ali b. Bahr b. Sinan b. Dinâr. Sünen’ün Nesei. çev. Muhtar Büyükçınar vdğr., İstanbul: Kalem Yayınları, 1981.
• Ergun, Saadettin Nüzhet. Türk Musikisi Antolojisi. İstanbul: Vadi Yayınları, 2. Baskı, 2017.
• Sicistani, Süleyman b. Eş'as b. İshak el-Ezdi Ebû Dâvûd. Sünen-i Ebû Dâvûd. haz. Necati Yeniel ve Hüseyin Kayapınar, red. İ. Lütfi Çakan, yay. haz. M. Beşir Eryarsoy. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1987.
• Gel, Mehmet. “XVI. Yüzyıl “Lahn ve Teğannî” Tartışmalarına Dâir Bir Muammânın Çözümüne Doğru: “el Kavlü’l-Vasît”in Müellifi İbn Bahâeddin mi?”. İlmî ve Akademik Araştırma Dergisi 35, (2015): 1-23.
• Işık, Hüseyin Hilmi. Saadet-i Ebediyye. İstanbul: Hakikat Yayınları. 130. Baskı, 2014.
• İbn Kesîr. Hadislerle Kur’ân-ı Kerim Tefsiri. çev: Bekir Karlığa ve Bedrettin Çetiner. İstanbul: Çağrı Yayınları, 1996.
• İhvân-ı Safâ Risâleleri. çev. Ahmet Hakkı Turabi. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, 2. Baskı, 2017.
• İmam Birgivî-Ahmed Kadızâde. Birgivi Vasiyetnâmesi Kadızade Şerhi. sad. Faruk Meyan. İstanbul: Bedir Yayınları, 1988.
• İmam Nevevî. Riyâz’üs Sâlihîn Tercümesi. İstanbul: Emir Yayınları, ty.
• İmam Nevevî. Riyâz’üs Sâlihîn Tercümesi. çev. ve şerh. Abdullah Parlıyan. Konya: Konya Kitapçılık, 2010.
• İmam Nevevî, Yahya b. Şerafeddin. Kur'an Ehline Rehber. çev. Ahmet İnce, Eskin Matbaası, İstanbul, 1973.
• İsfahânî, Ragıp. Müfredât. çev. Abdulbaki Güneş ve Mehmet Yolcu. İstanbul: Çıra Yayınları, 3. Baskı, 2012.
• Karaçam, İsmail. En Büyük Mûcize. İstanbul: Yeni Şafak Yayınları, 2005.
• Kemal, İbnülemin Mahmut. Hoş Sada. İstanbul: Ketebe Yayınları, 2019.
• Keskin, Turgay. Etkileyici Hitabet Sanatı ve Beden Dili. İstanbul: Mavi Çatı Yayınları, 2018.
• Kubbealtı Lugatı. “Muğannî”. Son güncelleme 20 Mart 2020. www.lugatim.com/s/muganni
• Kubbealtı Lugatı. “Prozodi”. Son güncelleme 19 Mart 2020. prozodi ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr).
• Kutup, Seyyid. Kur’ân’da Edebi Tasvir. çev. Ömer Aydıb ve Ertuğrul Özalp. İstanbul: İşaret Yayınları, 2. Baskı, 2015.
• Mezidi, Züheyr Mansur. Kur’ân Kıssalarında Sinematik Özellikler. çev. Hülya Afacan, İstanbul: İlim Yurdu Yayınları, 2010.
• Nelson, Kristina. The Art of Reciting the Qur'an. ABD: The American University in Cairo Press, 2001.
• Nurettin Başyiğit. Güzel Kur'an Okuma Usulü. Bursa: Emin Yayınları, 2013.
• Okçu, Abdul Mecit. “Kur’ân Tilâvetinde Ezgi”. Dini Araştırmalar Dergisi 10, sy. 28 (2007): 213-248.
• Okçu, Abdülmecit. “Kur’ân’ın Lafız-Mana ve Kıraat Yönünden İ’cazı/Eşsizliği”. EKEV Akademi Dergisi 3, sy. 2 (2001): 73-90.
• Öncel, Mehmet. “XI. Yüzyıl Mûsikî Nazariyesinde Kullanılan Terimler: “Kemâlü Edebi’l-Gınâ ve El-Kâfî Fi’l Mûsikâ” Örneği”. Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 50 (2019): 39-59.
• Pickthall. The Meanning of the Glorious Qur’an. New York: Mentor Book, 1953.
• Rızâ, Reşîd. Tefsîru’l Menâr. Kahire: Dâru’l-Menâr, 1947.
• Sağman, Ali Rıza. İlaveli Yeni Sağman Tecvidi. İstanbul: Bahar Yayınları. 5. Baskı, 1958.
• Sami, Şemseddin. Kâmûs-i Türkî. İstanbul: İkdam Neşriyat, 1899.
• Suyûti, Celaleddin. Ed-Dürrül Mensur. çev. Hüseyin Yıldız. İstanbul: Ocak Yayınları, 2012.
• Suyûti, Celaleddin. El-İtkân fi Ulûmi’l Kur’ân. çev. Sâkıp Yıldız ve Hüseyin Avni Çelik. İstanbul: Hikmet Neşriyat, 1987.
• Tetik, Necati. “Bir Ayet Mealinin Serencamı”. EKEV Akademi Dergisi 14, sy. 43 (2010): 289-298.
• Tetik, Necati. Kıraat İlmi’nin Talimi. İstanbul: İşaret Yayınları, 1990.
• Tokat, Latif. “Sanat Kutsalın İfşası mıdır?” Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 29 (2005): 137-163.
• Toprak, Mehmet Sait. Din Dili. İstanbul: 29 Mayıs Üniversitesi Kur’ân Araştırmaları Merkezi Yayınları, 2015.
• Turabi, Ahmet Hakkı. “İlk Dönem İslam Dünyasında Musiki Çalışmalarına Bakış”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 15 (1997): 325-348.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. “Asonans”. Son güncelleme 20 Mart 2020. https://sozluk.gov.tr/.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. “Irlamak”. Son güncelleme 20 Eylül 2021. ırlamak ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr).
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. “Teğannî”. Son güncelleme 19 Mart 2020. www.lugatim.com/s/TAGANNÎ.
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. “Teğannî”. Son güncelleme 20 Mart 2020. teganni ne demek TDK Sözlük Anlamı (sozluk.gov.tr).
• Uludağ, Süleyman. İslam ve Musiki. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2015.
• Yazır, Elmalılı Muhammed Hamdi. Hak Dini Kur’ân Dili. İstanbul: Azim Dağıtım, ty.
• Zümrüt, Osman. Kur’ân’ı Nasıl Okuma ve Okutmalı. Ankara: Arısan Matbaa, 1983.