Benjamin Davud’dan Abdulahad Davud’a: Bir Keldanî Hıristiyanının 20. Asır Başlarındaki İslam’a Giriş Öyküsü

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 97 - 123, 30.06.2025

Bilal Baş

https://doi.org/10.32955/neu.istem.2025.11.1.05

Öz

Banjamin David İran’ın Urmiye şehrinde 1866 yılında doğmuş ve 1950 yılında Amerika’da vefat etmiş olan ve bir Keldani Hıristiyanı iken İslam’a giren bir mühtedidir. Önceleri Keldani-Asûrî hıristiyanı iken Katolik mezhebine girmiştir. Urmiye’de American Protestan misyonerlerinin açtığı okullarda ilk öğrenimini tamamladıktan sonra Roma’daki Propoganda Fide College’da teoloji ve felsefe tahsili almış ve papaz olmuştur. Urmiye’de kendi milletine papazlık yapmıştır. Bu misyonerler çok sayıda okul, hastane ve sosyal yardım kurumu açmışlardır. Davud da onların bu iyiliksever çabalarına katkı vermiştir. Ayrıca yine onların getirdiği bir fikirle yeni uyanmakta olan Asuri milliyetçiliği hareketine de aktif olarak katılmıştır. Ancak zamanla bu farklı misyoner gruplarının geldikleri sömürge ülkelerinin çıkarlarına hizmet ettiklerinin farkına vararak, onların kendi milletine yıkımdan başka bir şey getiremiyeceklerini anlamıştır. Maalesef onun öngördüğü bu elim hadiseler gerçek olmuş ve Urmiye’deki Asuri halkı Rus kilisesine intisap edip Rusya’nın siyasi çıkarlarının peşine takılınca büyük katliam ve zulümlere maruz kalmışlardır. Dolayısıyla Prof. David’in hayatı kolonyalizmin acı dolu tecrübelerine ışık tutan bir örnek hadisedir. Bu elim hadiseler ve hayal kırıklıkları kendisinin tefekküre dalarak kendi dini üzerine düşünmesine yol açacaktır. Benjamin Davud 1904 yılında İstanbul’da Müslüman olmuş ve Abdulahad adını almıştır. Bu isim kendisi için çok önemli olan Tevhid akidesini vurgulamak için seçilmiştir. Yirmili yılların sonlarına kadar İstanbul’da yaşamıştır. Bu sırada Beyanül Hakk ve Sebilürreşad gibi önemli dergilerde makaleler yazmış ve başta, Ahmed Mithad Eşref Edip ve Mehmet Akif olmak üzere zamanının seçkin münevverleri arasında çalışmıştır. Bu sırada iki kitap basmıştır. 1930’da Amerika’ya gitmiş ve orada 1950 yılındaki vefatına kadar kalmıştır. Bir yaşlılar evinde vefat etmiş ve New York’un Yonkers şehrinde defnedilmiştir. Kendisi Müslüman olmadan önce ve sonra önemli bir eylem adamı hem de velut bir yazardır. Pek çok makale ve kitap yazmıştır. Müslüman olmadan önce yazdıkları genellikle Hıristiyanların birliği konusuyla alakalıdır; İslam’a girişinden sonrakiler ise Hıristiyanlık karşıtı polemiklerden oluşur. Prof. Dawud önde gelen bir reddiye yazarıdır. İncil ve Salib adlı reddiyesi Hıristiyanlığa karşı önemli bir polemiktir. Eser Muallim Kirkoryan adlı bir papazın cevap mahiyetinde Izah-i Hakikat adlı kitabı yazmasına neden olmuştur. Her iki eser de Türkçedir. Dawud’un düşüncesindeki temel konular arasında şunlar sayılabilir: Müslüman olmadan önce, 1. Hıristiyan aleminin birliği; 2. Asuri kilisesi; 3. Kitab-ı Mukaddes’le ilgili çalışmalar. İslam’a girdikten sonra ise, 1. İslam’ın son ve hakk din olduğu ve Muhammaed’in Eski ve Yeni Ahit’lerde müjdelenen peygamber olduğu (tebşirat); 2. İslam aleminin sorunları. Bu makale Türkçe dilinde yapılmış yeni çalışmaları ve onun hakkında el değmemiş yeni bilgi ve belgelerden oluşan ve Sayın Ulvi Asan’ın önderliğinde bir gönüllü takım tarafından titizlikle toplanan belgelere, Fuat Aydın’ın katkılarıyla daha da zenginleşen bir dosyayı kullanmak suretiyle, Abdulahad Davud’un hayatını ve fikirlerini ortaya koyacaktır. Bu haliyle makalemiz İngilizce’de konuyla ilgili ilk çalışma olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Dinler Tarihi , İhtida , Abdülahad Davud , Kolonyalizm , Reddiye.

From Benjamin David to Abdu’l-Ahad Dawud: the Story of a Chaldean Christian’s Conversion to Islam in the Early 20th Century

Öz

Benjamin David is a Christian convert to Islam, born in Iran in Urmia in 1866 and died in 1950 in the United States. He was a Chaldean-Asyrrian Christian and later became a Catholic, after his primary education at an American college, run by Protestant missionaries in Urmia, he studied theology and philosopy at Propoganda Fide College in Rome and became a priest. He served as a Catholic priest to his own community in Urmia, where different missions rivalled each other to convert an already Christian community. Missionaries’ activities were directly controlled by the Colonial interests of their respected countries. They opened up several schools, hospitals and centers of social work. Benjamin David was very much involved in the missionary work, and the nascent nationalism among Assyrian Christians. However, later on he realized that these enterprises and nationalism would eventually bring nothing but collapse to his own community. Davud converted to Islam in Istanbul in 1905. After his conversion, he changed his name to Abdu’l-Ahad Dawud, meaning the servant of the One God. He stayed in Istanbul until late twenties, writing articles in prominent journals in Istanbul, including Beyanu’l Hakk, and Sebîlürreşad. He made contact with prominent intellectuals in Istanbul such as Ahmad Midhad, Mehmet Akif and Eshref Edip. He also published two books. In 1930 Dawud went to US and stayed there until his death, in an elderly home in Yonkers, New York. He is a fine biblical scholar who knows several ancient and modern languages. As a prolific writer and activist both before and after his conversion, he wrote several articles and books; most of which deal with the unity of Christians and anti-Christian polemics. He is a prominent polemic writer; his İncil ve Salib (The Gospel and the Cross) is a famous refutation of Christianity; which prompted a Christian response by Muallim Kirkoryan, Izah-i Hakikat. Some of the major themes of his thought prior to his conversion are 1. Unity of Christendom; 2. Assyrian Church; 3. Biblical studies. As for the topics after his conversion, we can mention 1. Islam as the final revelation and Muhammad’s being foretold in both the Old and New Testaments (Tabshirat); 2. Issues and problems of Islamic world. Using a dossier of new documents compiled by a voluntary research team led by Mr Ulvi Asan on his life and works, and the current scholarship that appeared in Turkey, this paper will make a reconstruction of his life and works and a critical review of his views.

Anahtar Kelimeler

History of Religions , Conversion to Islam , Abd’ul-Ahad Dawud , Colonialism , Polemics against Christianity.

Kaynakça

• Albayrak, Sadık. “Eşref Edip Fergan”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 11/473-474. Ankara: TDV Yayınları, 1995.
• Bektaş, Ekrem. “Beyânülhak”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 6/34-35. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Avcı, Betül. “Abdu’l-Ahad Dawud”. Christian-Muslim Relations A Bibliographical History Volume 18. The Ottoman Empire (1800-1914). ed. David Thomas vd. 229-236. Leiden: Brill, 2020.
• Aydın, Mehmet. “İncil ve Salib”. TDV İslam Ansiklopedisi. 22/276-277. Ankara: TDV Yayınları, 2000.
• Aydın, Fuat-Kartaloğlu, Habib. İttihad-ı İslamcı Bir Mühtedi: Abdülahad Davud (Hayatı ve Eserleri) (Ankara: Server Yayınları, 2025'te yayınlanacak).
• Aydın, Fuat-Aydın Feyza Betül, İttihad-ı İslamcı Bir Mühtedi: Abdülahad Davud (Makaleleri (Ankara: Server Yayınları, 2025'te yayınlanacak).
• Bakır, Sadiye. Yeni Belgeler Işığında Abdülehad Davud’un Hayatı ve Fikirleri. İstanbul: Marmara University, The Social Sciences Institute, MA Thesis, 2019.
• Baum, Wilhelm – Winkler, Dietmar W. The Church of the East: A Concise History. Çev. Miranda G. Henry. New York: Routledge Curzon, 2003.
• Becker, Adam H. Revival and Awakening: American Evenagelical Missions in Iran and the Origins of Assyrian Nationalism. Chicago: University of Chicago Press, 2015.
• Brock, Sebastian. “The Nestorian Church: A Lamentable Misnomer”. Bulletin of the John Rylands University Library of Manchester 78/3 (1996), 23-35.
• Coakley, J. F. The Church of the East and the Church of England: A History of the Archbishop of Canterbury's Assyrian Mission. Oxford: Clarendon Press, 1992.
• Coakley, J.F. “The Church of the East since 1914”. Bulletin of the John Rylands University Library of Manchester, 78/3 (1996), 179-98.
• Darcan, Hasan. Bir Osmanlı Mühtedisi Olarak Abdülehad Davud. Sakarya: Sakarya University, The Social Sciences Institute, MA Thesis, 2008.
• Dawud, Abdu’l-Ahad. Esrâr-ı İseviye- Allah Bir midir, Üç müdür?. İstanbul: Kader Matbaası Yayınları, 1332 (1916).
• Dawud, Abdu’l-Ahad. İncil ve Salib. Istanbul: Yahya Bey Matbaası Yayınları, 1329 (1913).
• Dawud, Abdu’l-Ahad. Muhammad in the Bible. Doha: Presidency of Shariyah Courts and Religious Affairs, 1980.
• Doğan, Mehmet Ali - Sharkey, Heather J. (ed.). American Missionaries and the Middle East: Foundational Encounters. Salt Lake City: University of Utah Press, 2011.
• Efe, Adem. “Sebîlürreşad”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 36/251-253. Ankara: TDV Yayınları, 2009.
• Gilham, Jamie. Loyal Enemies: British Converts to Islam, 1850-1950. Oxford: OUP, 2014.
• Harman, Ömer Faruk. “Abdülahad Dâvûd”. TDV İslam Ansiklopedisi. 1/ 177-178. Ankara: TDV Yayınları, 1988.
• Hutchison, William R. Errand to the World: American Protestant Thought and Foreign Missions. Chicago: University of Chicago Press, 1987.
• İpşirli, Mehmet. “Cemaleddin Efendi, Halidefendizade”. TDV İslam Ansiklopedisi. 7/309-310. Ankara: TDV Yayınları, 1993.
• Joseph, John. The Nestorians and their Muslim Neighbors. A Study of Western Influence on their Relations. New Jersey: Princeton University Press, 1961.
• Keddie, Nikki. “Iran under the Later Qäjärs, 1848-1922”. Peter Avery vd (ed.) Cambridge History of Iran. 7/174-212. Cambridge: CUP, 1991.
• Khulussi, S.A., Islam Our Choice (Unabridged). London: The Woking Muslim Trust and Mission, 1961.
• Kirkoryan, Mu’allim Ohannes. İzâh-ı Hakîkat, İncil ve Salib Nam Esere Cevab. Istanbul: Keşîşan Biraderler Matbaası Yayınları, 1330 (1914).
• Macuch, R. Geschichte der spät- und neusyrischen Literatur. New Jersey, Georgias Press, 2009.
• Macuch, Rudolf. “Assyrians in Iran. i. The Assyrian Community (Āšūrīān) in Iran”. Yarshater. Ehsan (ed.) Encyclopædia Iranica. 2/5. 817– 822. London: Routledge, 1987.
• Murre- van den Berg, Heleen L. “The American Board and the Eastern Churches: The Nestorian Mission”. Orientalia Christiana Periodica 65 (1999), 117– 38.
• Murre- van den Berg, Heleen L. a Spoken to a Written Language: The Introduction and Development of Literary Urmia Aramaic in the Nineteenth Century. Leiden: Brill, 1999.
• Murre- van den Berg, Heleen L.. “The Study of Western Mission in the Middle East (1820– 1920): An Annotated Bibliography”. The Social Dimension of Christian Missions in the Middle East: Historical Studies of the 19th and 20th Centuries. ed. Norbert Friedrich vd. 35-53. Stuttgart: Franz Steiner, 2010.
• Okay, M. Orhan - Düzdağ, M. Ertuğrul. “Mehmed Akif Ersoy”. TDV İslâm Ansiklopedisi. 28/432-439. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Sefiloğlu, Muhammed Salih. Son Dönem Osmanlı’sında Bir Mühtedi: Abdülehad Davud. Istanbul: Ibn Haldun University, Institute of Post-Graduate Studies. MA Thesis, 2020.
• Tamcke, Martin, and Michael Marten (ed.). Christian Witness between Continuity and New Beginnings: Modern Historical Missions in the Middle East. Berlin: LIT Verlag, 2006.
• Zirinsky, Michael. “American Presbyterian Missionaries at Urmia during the Great War”. JAAS 12/1 (1998), 6– 27.