SOĞUK SAVAŞ SONRASI YENİ GÜVENLİK ALGILARI ÇERÇEVESİNDE ZORLAYICI DİPLOMASİ: S-300 FÜZELERİ KRİZİ

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 1, 1 - 32, 29.12.2019

Baha Ahmet Yılmaz

Öz

Güvenlik her ne kadar devletlerin ortaya çıktığı dönemden beri dış politikalarının en önemli dayanak noktalarından biri olmuş olsa da, Soğuk Savaştan sonra meydana gelen dönüşümle birlikte teknolojik gelişmeler ve küreselleşmenin geçirdiği evrim, aktörlerle birlikte güvenlik tehditlerinin de çeşitlenmesine sebep olmuştur. Böylece askeri güçten çok diplomatik enstrümanlara yönelme zorunluluğu, özellikle savunmaya dönük niteliğiyle kuvvet kullanma tehdidi veya sınırlı kuvvet kullanımı ile rakibi ihlalden vazgeçirmeyi hedefleyen zorlayıcı diplomasi kavramının yeniden önem kazanmasına sebep olmuştur. Bu bağlamda çalışmada güvenlik kavramı ile bağdaşlaştırılarak stratejinin yeni dünya düzeninde kullanılabilirliği analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca zorlayıcı diplomasi stratejisini uyguladığı krizlerin bir çoğunda başarı sağlayan Türkiye’nin, S-300 füzeleri krizinde stratejiyi uygulama nedenleri ve sonuçlarına analitik bir bakış açısıyla değinilecektir. Son olarak ise yeni güvenlik algıları çerçevesinde zorlayıcı diplomasinin uygulanma zorunluluğu, gerekçeleriyle birlikte analiz edilerek okuyucuya yeni bir perspektif kazandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Zorlayıcı Diplomasi, Güvenlik, Soğuk Savaş, S-300 Füzeleri Krizi, Dış Politika, Türk Dış Politikası

Kaynakça

• Abdurrahmanlı, Emre. “Küreselleşme Olgusuyla Birlikte Büyüyen Terörizm”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, Vol. 5, No. 18, 2018, pp. 586-605.
• Art, J. Robert. “The United States and Coercive Diplomacy”, eds. R. Art, P. Cronin, Coercive Diplomacy: What Do We Know, Washington, USIP, 2003.
• Aksu, Fuat. “Türk Yunan İlişkilerinde Güvenlik ve Güven Arttırma Çabaları”, ed. C. Karadereli, Soğuk Savaş Sonrasında Avrupa ve Türkiye, Ankara, Ayraç Yayınları, 2003, pp. 242-275.
• Aksu, Fuat Türk Dış Politikasında Zorlayıcı Diplomasi, İstanbul, Bağlam Yayıncılık, 2008.
• Aksu, Fuat. “Kuvvet Kullanma Tehdidine Dayalı Dış Politika Krizlerinde Güvenlik Kavramı”, eds. Evren Balta, İsmet Akça, Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, pp. 475-502.
• Ayman, Gülden Saadet. Tırmandırma Siyasetine Bir Örnek: S-300 Krizi, Ankara, Avrasya Bir Vakfı Yayınları, 2000,
• Bıçakçı, Salih. ” NATO’nun Gelişen Tehdit Algısı: 21. Yüzyılda Siber Güvenlik”, Uluslararası İlişkiler, 2014, pp. 101-130.
• Bingöl, Oktay. “Yeni Güvenlik Yaklaşımları ve 21. Yüzyıl Güvenlik Sorunları”, ed. Ali Bilgin Varlık, Ulusal Güvenlik, İstanbul, Beta Yayıncılık, 2011.
• Cem, İsmail. Türkiye, Avrupa, Avrasya, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2004.
• Dağ, Emin Ahmet. Uluslararası İlişkiler ve Diplomasi Sözlüğü, İstanbul, Anka Yayınları, 2004
• Dedeoğlu, Beril. Uluslararası Güvenlik ve Strateji, İstanbul, Yeniyüzyıl Yayınları, 2016.
• George, Alexandre. The Limits of Coercive Diplomacy, eds. A. George, W. Simons, D.K. Hall, Colorado, Westview Press, 1994.
• George, Alexandre. “The Use Force: Military Power and International Politics”, 7th, eds. R.J. Arts, Kenneth Waltz, Coercive Diplomacy, Lanham, Rowman & Littlefield, 2009. “Global Terrorism Index”, Institute for Economics& Peace, 2018, p. 12.
• Güner, Sedat. “Oyun Kuramı ve Uluslararası Politika”, METU Studies in Development, No. 2, 2003, ss. 163-180.
• Gürcanlı, Zeynep. “S-300 Baskını”, Hürriyet, 28 Ağustos 1997, http://www.hurriyet.com.tr/gundem/s-300-baskini-39261690 [10.02.2018].
• İskit, Temel. Diplomasi: Tarih, Teorisi, Kurumları ve Uygulaması, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Jakobsen, Viggo Peter. Western Use of Coercive Diplomacy After the Cold War: A Challenge for Theory and Practice, New York, St. Martin’s Press, 1998
• Küçüksolak, Kalkan Övgü. “Güvenlik Kavramının Realizm, Neorealizm ve Kopenhag Okulu Çerçevesinde Tartışılması”, Turan Stratejik Araştırmalar Merkezi Dergisi, Vol. 4, No. 14, 2012 pp.202-208.
• Lane, David. Soviet Society Under Perestroika, Routledge, New York, 1992.
• Lauren, Gordon Paul. “Ultimata and Coercive Diplomacy”, International Studies Quarterly, Vol. 2, No. 16, 1972, 132.
• Levy, J. S. “Deterrence and Coercive Diplomacy: The Contributions of Alexander George”, Political Psychology, Vol. 29, No.4, pp. 537-551.
• Oran, Baskın. Türk Dış Politikası (1918-1980), İstanbul, İletişim Yayıncılık, 2001.
• Schelling, C. Thomas. Arms and Influence: With a New Preface and Afterword, Yale University Press, New Haven, 2008.
• Sönmezoğlu, Faruk. Türk Dış Politikasının Analizi, İstanbul, Der Yayınları, 2004.
• Sönmezoğlu, Faruk. Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Gözden Geçirilmiş ve Genişletişmiş Altıncı Baskı, İstanbul, Der Yayınları, 2014.
• Sperandei, Maria. “Bridging Deterrence and Compellence: An Alternative Approach to the Study of Coercive Diplomacy”, International Studies Review, Vol. 8, No.2, 2006,
• Spaaij, R., & Hamm M. S, “Endgame Sports Events as Symbolic Targets in Love Wolf Terrorism”, Studies in Conflict and Terrorism, Vol. 38, No. 12, 2015 pp.16-33.
• Şener, Bülent. “Savaş ile Barış Arasında Bir Kriz Yönetim Stratejisi Olarak Zorlayıcı Diplomasi ve Türk Dış Politikasındaki Örnekleri”, Security Ecosystem and Multileteral Cost, 2012, pp. 157-190.
• Türkiye Cumhuriyeti Dış İşleri Bakanlığı, Türkiye Cumhuriyeti – Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ortak Deklarasyonu, 20 Temmuz 1997, http://www.mfa.gov.tr/turkiye-cumhuriyeti---kuzey-kibris-turk-cumhuriyeti_ortak-aciklamasi_-20-temmuz-1997.tr.mfa [10.02.2018].
• Yalçıner, Soner. “Soğuk Savaş Sonrası Uluslararası Terörizmin Dönüşümü ve Terörizm ile Mücadele”, SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Vol. 2, No. 4, 2006.
• Waewer, Ole. “Toplumsal Güvenliğin Değişen Gündemi”, Uluslararası İlişkiler, Vol. 5, No. 18, 2008, pp. 171-178.