The Development Process of Audit from Accounting Perspective and the Evaluation of Risk-Focused Audit in this Context

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 40 - 61, 08.01.2023

İlyas Yılmaz

Öz

Audit activities are an important function in terms of constantly comparing the planned objectives with the actual results, detecting deviations, if any, and taking the necessary precautions. The need for audit activities, which have existed in all areas of our lives from the past to the present, will increasingly continue in the future. When inspection activities are examined within the framework of the historical process, it emerges with the transition of people to settled life. Due to the small size of the economic activities carried out in this period, all transactions were easily audited. In addition, with the audit activities in this period, the honesty of the authorized persons in the collection of public revenues and expenditures was tried to be measured. With the geographical discoveries and the industrial revolution, the importance of control has increased and there has been a change in the understanding of control. The realization and globalization of economic activities in the form of mass production in modern enterprises has been the main factor in increasing the importance of control. There has been a change in the audit approach to prevent errors and frauds and to determine the accuracy and reliability of the information in the financial statements. In addition, audit activities were carried out by way of sampling within the framework of the concept of materiality, as the audit of all activities became impossible due to the increase in increasing business and transactions. In addition, the establishment of internal control systems within the organization and the initiation of internal audit activities is another development experienced in the historical process. Today, the traditional audit approach, which has the understanding of detecting errors and frauds and taking the necessary precautions, has evolved into risk-oriented audit activities based on identifying risks and taking necessary precautions before they occur. With this study, it is aimed to explain the developments and changes that have occurred in the historical process in the audit activities and understanding in terms of accounting.

Anahtar Kelimeler

Accounting, Audit, Evolution, Accountability, Risk Based Audit

Muhasebe Bakış Açısıyla Denetimin Gelişim Süreci ve Bu Bağlamda Risk Odaklı Denetimin Değerlendirilmesi

Öz

Denetim faaliyetleri, planlanan amaçlar ile gerçekleşen sonuçların sürekli olarak karşılaştırılması ve varsa sapmaların tespit edilmesi ile gerekli önlemlerin alınması açısından önemli bir fonksiyon olmaktadır. Geçmişten günümüze kadar hayatımızın her alanında var olan denetim faaliyetlerine olan gereksinim artarak gelecekte de artarak devam edecektir. Tarihi süreç çerçevesinde denetim faaliyetleri incelendiğinde insanların yerleşik hayata geçmeleriyle birlikte ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde genel olarak yürütülen iktisadi faaliyetlerin küçük olması nedeniyle tüm işlemlerin denetimi kolaylıkla gerçekleştirilmiştir. Ayrıca bu dönemdeki denetim faaliyetleri ile daha çok kamu gelirlerinin toplanması ve harcamalarının yapılmasında yetkili kişilerin dürüstlükleri ölçülmeye çalışılmıştır. Coğrafi keşifler ve sanayi devrimi ile birlikte denetimin önemi artarak denetim anlayışında değişiklikler yaşanmıştır. İktisadi faaliyetlerin modern işletmelerde kitle üretim şeklinde gerçekleştirilmesi ve küreselleşmesi denetimin önemini artmasındaki temel faktör olmuştur. Hata ve hilelerin önlenmesinden, finansal tablolar içindeki bilgilerin doğruluk ve güvenilirliğinin tespit edilmesine yönelik denetim anlayışında bir değişiklik olmuştur. Ayrıca artan iş ve işlemlerdeki artış nedeniyle tüm faaliyetlerin denetiminin imkânsız hale gelmesiyle önemlilik kavramı çerçevesinde örnekleme yoluyla denetim faaliyetleri, gerçekleştirilmiştir. Ayrıca organizasyon içerisinde iç kontrol sistemlerini kurulması ve iç denetim faaliyetlerine başlanması tarihsel süreç içerisinde yaşanan bir diğer gelişmedir. Günümüzde daha çok hata ve hilelerin ortaya çıkarılması ve gerekli önlemelerin alınması anlayışına sahip olan geleneksel denetim anlayışı yerini risklerin tespit edilerek gerçekleşmeden gerekli önlemlerin alınmasına dayanan risk odaklı denetim faaliyetlerine evrilmiş durumdadır. Bu çalışma ile muhasebe açısından denetim faaliyetleri ve anlayışında tarihsel süreç içerinde meydana gelen gelişmeler ve değişimlerin açıklanması amaçlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Muhaesebe, Denetim, Evrim, Hesap Verebilirlik, Risk Odaklı Denetim

Kaynakça

• Arslan, M.C., (2015). İç Denetim, (2.Baskı), Marmara Belediyeler Birliği Kültür Yayınları, İstanbul
• Demirbaş, T. ve Çetinkaya, Ö. (2018). Kamu Mali Yönetiminde Kontrol ve Denetim, Ekin Basım Yayım Dağıtım, Bursa
• Duman, Ö, (2008) Muhasebe Denetimi ve Raporlama, Siyasal Kitabevi, Ankara.
• Durmuş, C.N. ve Taş, O. (2008). Denetim, (1.Basım), Alfa Basım Yayım, İstanbul.
• Erdoğan, M. (2002). Muhasebe, Denetim ve Bağımsız Denetimin Gerekliliği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 5:51-63
• Erol, E., (2001). Yönetim ve Organizasyon, Beta Basım Yayım, İstanbul
• Gürbüz, H., (1995). Muhasebe Denetimi, (4.Baskı), Bilim Teknik Yayınevi, Eskişehir.
• Güredin, E., (2014). Denetim ve Güvence Hizmetleri, (13.Baskı), Türkmen Kitabevi, İstanbul
• Heang, Lee Teck and Azham Md.Ali, (2008), The Evolution of Auditing: An Analysis of The Historical Development, Journal of Modern Accounting and Auditing, 4 (12): 1-8
• Karacan, S. ve Uygun, R., (2012). Denetim ve Raporlama, (1.Baskı), Umuttepe Yayınları, Kocaeli.
• Kepekçi, C., (2000). Bağımsız Denetim, Siyasal Kitabevi, Ankara
• Kır, H., (2010). Stratejik Denetim ve Denetimde Risk Odaklılık, Denetişim, 4: 47-61
• Koçberber, S. (2008). Dünyada ve Türkiye’de Denetim Etiği, Sayıştay Dergisi, 68: 65-89
• Maliye Hesap Uzmanları Derneği, (2017). Denetim İlke ve Esasları, (7.Baskı), Acar Basım ve Cilt Sanayi Ticaret A.Ş., İstanbul.
• Memiş, M.Ü., Tüm, K. (2010). Sürekli Denetim Süreci ve İç Denetim İlişkisi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, 37: 145-162
• Mil, H. İ., (2016). Türk Kamu Denetim Sistemi, Gazi Kitabevi, Ankara
• Owolabi, Sunday Ajao, Ayoola Olagunju, (2020). Historical Evolution of Audit Theory and Practice, International Journal of Management Excellence, 16 (1): 2252-2259
• Porter, Brenda, Jon Simon, David Hatherly, (2015). Principles of External Auditing (Fourth Edition), John Wiley & Sons. Ltd, United Kingdom
• Şimşek, Ş., (2002). Yönetim ve Organizasyon (7.Baskı), Günay Ofset, Konya
• Taytak, M. ve Ciğerci, İ., (2018). Kamu Mali Yönetimi Kapsamında Mali Denetim Üzerine Seçme Konular, (1.Baskı), Savaş Yayınevi, Ankara.
• Tecim, V., (2004). Sistem Yaklaşımı ve Soft Sistem Düşüncesi, D. E. Ü. İİBF Dergisi, 2: 75-100
• Yılmaz, İ., (2020), Türkiye’de İç Denetimde Merkezi Uyumlaştırmanın Rolü: Kamu İç Denetçileri Üzerinde Bir Araştırma, (Yayımlanmış Doktora Tezi), İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Yılmaz, İ., (2022). Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar XV (Ed. Filiz Tufan Emini), Eğitim Yayınevi, Konya