Türkiye’de Cumhuriyet’in İlanından Günümüze Uygulanan Nüfus Politikaları

Yıl 2014, Cilt: 4 Sayı: 7, - , 10.03.2014

Elif Yüsel Oktay

https://doi.org/10.17828/yasbed.49556

Cited By: 3

Öz

Nüfus politikaları hükümetlerin nüfusun niceliği, niteliği ve dağılımını etkileyen kararlarıolup; ülkelerin eğitim, sağlık, istihdam, barınma, şehir planlaması, tarım ve sanayidekigelişmeleri de etkilemektedir. Nüfus kavramının, Türkiye Cumhuriyeti’nin ilk dönemlerindenitibaren ulusal politikalar içinde önemli bir yeri olmuştur. Yaşanan savaşlar nedeniyleazalan nüfusun, geniş yurt topraklarına göre ekonomik, sosyal, askeri savunma v.b. yönlerdenolumsuz bir etki yarattığı düşüncesiyle nüfusu arttırmaya yönelik önlemler alınmıştır.1960’lı yıllara kadar uygulanan pro-natalist politikalar (doğumları teşvik edici, doğum oranınıarttırmayı amaç edinen politika) sosyal, ekonomik ve hukuki tedbirlerle desteklenmiştir.Ancak 1950’lerin sonlarına doğru artan nüfusun ekonomik ve sosyal problemlere nedenolacağına ilişkin duyulan endişeler, kendini 1963 yılında geçilen planlı dönemde göstermişve nüfus artış hızının düşürülmesine yönelik tedbirler alınmaya başlanmıştır. Bu çalışmadanüfus ve nüfus politikası kavramları ele alınarak; Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundangünümüze uygulanan nüfus politikaları incelenecektir.

Kaynakça

• Akın, Ayşe ve Bilgili Aykut, Nihal (2011) “Araştırmadan Uygulamaya: Nüfus Politikasının Oluşturulmasında Türkiye Deneyimi”, Sağlık ve Toplum Dergisi, Sayı: 3, http://www.ssyv.org.tr/sdetay. asp?id=1319&did=173
• Armağan, Ahmet Cüneyt (2000), Yaşlanan Nüfusa Yönelik Politikalar ve Tedbirler , Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı, Çamurcu, Hayri (Mayıs 2005), “Dünya Nüfus Artışı ve Getirdiği Sorunlar”,Balıkesir Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:8, Sayı:13. DPT (2001), 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Nüfus, Demografi Yapısı, Göç Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2556 . ÖİK: 572, Ankara.
• Duman, Önder (Bahar 2008), “Atatürk Döneminde Romanya’dan Türk Göçleri (1923-1938)”, Bilig Dergisi, Sayı:45.
• Gümüş, Ergin, www.anadolu.edu.tr/aos/kitap/ioltp/2291/unite06.pdf (Alıntı Tarihi: 15.02.2013)
• Güriz, Adnan (1975), Türkiye’de Nüfus Politikası ve Hukuk Düzeni, Türkiye Kalkınma Vakfı yayınları, Yayın No: 2, Ankara. http://www.nedirnedemek.com/kontrasepsiyon-nedir-kontrasepsiyon-ne-demek (Alıntı Tarihi:02.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13466 (Alıntı Tarihi:01.05.2013) http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/TCEUlusaleylemplani.pdf (Alıntı Tarihi: 18.03.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13458 (Erişim Tarihi: 11.07.2013) http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/ekonomi. pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13607 (Erişim Tarihi: 01.11.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=37 (Erişim Tarihi: 26.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 (Erişim tarihi:25.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?id=4001&sayfa=giris&metod=IlgiliGosterge (Erişim tarihi:03.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13140, (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13618, (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13466(Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc048/kanuntbmmc048/kanuntbmmc04800557.pdf (Erişim Tarihi: 23.05.2013) http://saglik.gov.tr/TR/belge/1-462/rg-tarihi27051983--rg-sayisi 18059-2827-sayili-nufus-pla-. html (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.hukukimevzuat.com/?x=kanun&id=1207(Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.akparti.org.tr/site/haber/42083/3-cocuk-soylemi-stratejik-bir-bakis-acisidir/baskanliklar (Erişim Tarihi:13.04.2013) http://www.sabahaber.com/29778-3-cocuk-paketi-hazir.html#.Uqhz3-JcNwt (Erişim Tarihi: 2013)
• Karaca Bozkurt, Özgü (2011), Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (ICPD, 1994) Eylem Programı’nın Türkiye’de Uygulanan Sağlık Politikalarına Yansımalarının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İncelenmesi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, Afşaroğlu Matbaası. Ankara.
• Kaştan, Yüksel (2006 ), “Cumhuriyet Döneminde Nüfus Hareketlerinin Fonksiyonu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, sayı:1, e-dergi.atauni.edu.tr
• Koç, İsmet ve Diğerleri (2008), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü Yayını, ISBN 978-975-491-285-2, Ankara.
• Kongar, Emre (2011), 21. Yüzyılda Türkiye, 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, 44. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Murat, Sedat (2007), Dünden bugüne İstanbul’un İşgücü ve İstihdam Yapısı, İstanbul Ticaret Odası Yayını, Yayın No: 2007-73,İstanbul.
• Özberk, Ebru (2003), Nüfus Politikaları ve Kadın Bedeni Üzerindeki Denetim, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı, Ankara.
• Peker, Mümtaz, “Türkiye’de Nüfusbilimin Kurumsallaşması ve Bu Süreçte Prof. Dr. Nusret H. Fişek’in Yeri”, http://sosyalpolitika.fisek.org.tr/?p=141 (Erişim Tarihi: 23.05.2013)
• Semiz, Yaşar ( Bahar 2010 ), “1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyet Araştırmaları Dergisi, Sayı:27.
• TÜİK (Mart 2012), Adrese dayalı Nüfus kayıt Sistemi Sonuçları 2011, Yayın No: 3649, Ankara, s. http://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0021511.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2013)
• Yanardağ, Özgür veÜrün Özgen (Haziran 2003), “Nüfus Kavramı ve Türkiye’de Nüfusun Gelişim Sürecininin Değerlendirilmesi”, Mevzuat Dergisi, http://www.mevzuatdergisi.com/2003/06a/02. htm
• Yelice, Gürhan (2007), 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış harekatını Hazırlayan Koşullar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Zaim, Sabahattin (1997), Çalışma Ekonomisi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Akın, Ayşe ve Bilgili Aykut, Nihal (2011) “Araştırmadan Uygulamaya: Nüfus Politikasının Oluşturulmasında Türkiye Deneyimi”, Sağlık ve Toplum Dergisi, Sayı: 3, http://www.ssyv.org.tr/sdetay. asp?id=1319&did=173
• Armağan, Ahmet Cüneyt (2000), Yaşlanan Nüfusa Yönelik Politikalar ve Tedbirler , Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bilim Dalı, Çamurcu, Hayri (Mayıs 2005), “Dünya Nüfus Artışı ve Getirdiği Sorunlar”,Balıkesir Üniversitesi
• Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:8, Sayı:13. DPT (2001), 8. Beş Yıllık Kalkınma Planı, Nüfus, Demografi Yapısı, Göç Özel İhtisas Komisyonu Raporu, Yayın No: DPT: 2556 . ÖİK: 572, Ankara.
• Duman, Önder (Bahar 2008), “Atatürk Döneminde Romanya’dan Türk Göçleri (1923-1938)”, Bilig Dergisi, Sayı:45.
• Gümüş, Ergin, www.anadolu.edu.tr/aos/kitap/ioltp/2291/unite06.pdf (Alıntı Tarihi: 15.02.2013)
• Güriz, Adnan (1975), Türkiye’de Nüfus Politikası ve Hukuk Düzeni, Türkiye Kalkınma Vakfı yayınları, Yayın No: 2, Ankara. http://www.nedirnedemek.com/kontrasepsiyon-nedir-kontrasepsiyon-ne-demek (Alıntı Tarihi:02.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13466 (Alıntı Tarihi:01.05.2013) http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/TCEUlusaleylemplani.pdf (Alıntı Tarihi: 18.03.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13458 (Erişim Tarihi: 11.07.2013) http://www.kadininstatusu.gov.tr/upload/kadininstatusu.gov.tr/mce/eski_site/Pdf/ekonomi. pdf (Erişim Tarihi: 12.04.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13607 (Erişim Tarihi: 01.11.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=37 (Erişim Tarihi: 26.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=39 (Erişim tarihi:25.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/Gosterge.do?id=4001&sayfa=giris&metod=IlgiliGosterge (Erişim tarihi:03.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13140, (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13618, (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=13466(Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/KANUNLAR_KARARLAR/kanuntbmmc048/kanuntbmmc048/kanuntbmmc04800557.pdf (Erişim Tarihi: 23.05.2013) http://saglik.gov.tr/TR/belge/1-462/rg-tarihi27051983--rg-sayisi 18059-2827-sayili-nufus-pla-. html (Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.hukukimevzuat.com/?x=kanun&id=1207(Erişim Tarihi: 31.05.2013) http://www.akparti.org.tr/site/haber/42083/3-cocuk-soylemi-stratejik-bir-bakis-acisidir/baskanliklar (Erişim Tarihi:13.04.2013) http://www.sabahaber.com/29778-3-cocuk-paketi-hazir.html#.Uqhz3-JcNwt (Erişim Tarihi: 2013)
• Karaca Bozkurt, Özgü (2011), Uluslararası Nüfus ve Kalkınma Konferansı (ICPD, 1994) Eylem Programı’nın Türkiye’de Uygulanan Sağlık Politikalarına Yansımalarının Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden İncelenmesi, T.C. Başbakanlık Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü Yayınlanmış Uzmanlık Tezi, Afşaroğlu Matbaası. Ankara.
• Kaştan, Yüksel (2006 ), “Cumhuriyet Döneminde Nüfus Hareketlerinin Fonksiyonu”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:7, sayı:1, e-dergi.atauni.edu.tr
• Koç, İsmet ve Diğerleri (2008), Türkiye’nin Demografik Dönüşümü, Doğurganlık, Aile Planlaması, Anne-Çocuk Sağlığı ve Beş Yaş Altı Ölümlerdeki Değişimler: 1968-2008, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü Yayını, ISBN 978-975-491-285-2, Ankara.
• Kongar, Emre (2011), 21. Yüzyılda Türkiye, 2000’li Yıllarda Türkiye’nin Toplumsal Yapısı, 44. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Murat, Sedat (2007), Dünden bugüne İstanbul’un İşgücü ve İstihdam Yapısı, İstanbul Ticaret Odası Yayını, Yayın No: 2007-73,İstanbul.
• Özberk, Ebru (2003), Nüfus Politikaları ve Kadın Bedeni Üzerindeki Denetim, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kadın Çalışmaları Anabilim Dalı, Ankara.
• Peker, Mümtaz, “Türkiye’de Nüfusbilimin Kurumsallaşması ve Bu Süreçte Prof. Dr. Nusret H. Fişek’in Yeri”, http://sosyalpolitika.fisek.org.tr/?p=141 (Erişim Tarihi: 23.05.2013)
• Semiz, Yaşar ( Bahar 2010 ), “1923-1950 Döneminde Türkiye’de Nüfusu Arttırma Gayretleri ve Mecburi Evlendirme Kanunu (Bekârlık Vergisi)”, Selçuk Üniversitesi Türkiyet Araştırmaları Dergisi, Sayı:27.
• TÜİK (Mart 2012), Adrese dayalı Nüfus kayıt Sistemi Sonuçları 2011, Yayın No: 3649, Ankara, s. http://kutuphane.tuik.gov.tr/pdf/0021511.pdf (Erişim Tarihi: 25.05.2013)
• Yanardağ, Özgür veÜrün Özgen (Haziran 2003), “Nüfus Kavramı ve Türkiye’de Nüfusun Gelişim Sürecininin Değerlendirilmesi”, Mevzuat Dergisi, http://www.mevzuatdergisi.com/2003/06a/02. htm
• Yelice, Gürhan (2007), 20 Temmuz 1974 Kıbrıs Barış harekatını Hazırlayan Koşullar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• Zaim, Sabahattin (1997), Çalışma Ekonomisi, Filiz Kitabevi, İstanbul.