Sosyal Çalışmacılarda İş Doyumu ve Tükenmişliğe Etki Eden Faktörlerin Sosyal Hizmet Alanlarına Göre Karşılaştırmalı İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 11, 43 - 69, 30.04.2016

Harun Ceylan Niğmet Gül Metin Öksüz

Öz

Bu çalışma, sosyal hizmet mesleğini icra eden sosyal çalışmacıların farklı

sosyal hizmet alanlarına göre iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerini örgütsel ve

bireysel faktörler bağlamında tespit etmeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda çalışma,

farklı illerde yer alan çeşitli sosyal hizmet kurumlarında görev yapan 192

sosyal çalışmacı ile gerçekleştirilmiş olan mülakat ve anket yoluyla elde edilen

verilerin istatistiksel yöntemlerle analiz edilmesi sonucu elde edilen bulguların

değerlendirilmesi ve yorumlamasından oluşmaktadır.

Araştırma bulgularına göre sosyal çalışmacıların iş doyumu ve tükenmişlik

durumlarının yönetsel ve bireysel faktörlere bağlı olarak değişkenlik gösterdiği

ve söz konusu bu faktörlerin birincil ve ikincil sosyal hizmet alanlarına göre farklılaştığı

görülmüştür. Araştırma sonucuna göre sosyal çalışmacıların daha çok

örgütsel faktörlere bağlı olarak düşük iş doyumu ve yüksek tükenmişlik duygusu

yaşadıkları anlaşılmaktadır. Bunun yanı sıra yoğun iş yükü ve yeterli sayıda sosyal

çalışmacı istihdam edilmemesinin de iş doyumunun düşmesine ve tükenmişlik

duygusu yaşanmasına neden olduğu anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sosyal Hizmet, İş Doyumu, Tükenmişlik, Sosyal Hizmet Alanları

Kaynakça

• ATAMTÜRK, Elvan; (2010), “Aile Mahkemeleri Uygulamalarında Yaşanan Sorunların Aile Mahkemesi Uzmanlarının Tükenmişlik Düzeylerine ve İş Doyumlarına Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. BAKIMA MUHTAÇ ÖZÜRLÜLERİN TESPİTİ VE BAKIM HİZMETLERİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN YÖNETMELİK; (2006), http://eyh.aile.gov.tr/mevzuat/ulusal-mevzuat/yonetmelikler/bakima-muhtac-ozurlulerin- tespiti-ve bakim-hizmeti-esaslarinin-belirlenmesine-iliskin-yonetmelik, 08.05.2015.
• BALCI, Ali (1985), “Eğitim Yöneticisinin Doyumu” Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
• BASIM, H. Nejat, ve Harun Şeşen; (2005), “Çalışma Yaşamında Tükenmişlik: Sosyal çalışmacı ile Hemşireler Üzerine Karşılaştırmalı Bir Çalışma”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt.16, Sayı. 2, s. 57-69.
• CANTEKİN, Ömer Faruk; (2003), “Üniversitelerdeki İngilizce Okutmanlarının Örgüte Uyum Sorunlarının İş Doyumu Açısından Yol Açtığı Sorunlar”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• CEYLAN, Cesur; “Samsun İlinde SHÇEK’e Bağlı Kuruluşlarda Çalışan Sosyal Hizmet Uzmanlarının Mesleki Uygulamalarda Karşılaştıkları Güçlükler”, http://www.sosyalhizmetuzmani.org/samsunSHU1.htm, 14.04.2012. ÇELİKKOL, Ahmet;(2001), Çağdaş İş Yaşamında Ruh Sağlığı, Alfa Yayınları, İstanbul.
• ÇETİNKANAT, Canan; ( 2000) Örgütlerde Güdülenme ve iş Doyumu, Anı Yayıncılık, İstanbul.
• ÇOCUK KORUMA KANUNU; (2005), http://www.mevzuat.gov.tr/Mevzuat-Metin/1.5.5395.pdf. 08.05.2015.
• DALKILIÇ SÜRGEVİL Olca; (2014), Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu:Tükenmişlikle Mücadele Teknikleri, Nobel Yayınları, 2. Basım, Ankara.
• DENETİMLİ SERBESTLİK KANUNU; (2005),http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5402.pdf, 08.05.2015.
• DUYAN, V., Ö. Ö. Sayar ve M. Özbulut; (2008), Sosyal Hizmeti Tanımak ve Anlamak, 1. Baskı, Öncü Basımevi, Ankara.
• GÜL, Niğmet; (2013), “Sosyal Çalışmacıların Mesleki Problemleri ve İş Doyumu” Yayımlanmamış Yüksek Lisans Projesi, Yalova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• HABLEMİTOĞLU, Şengül ve Emine Özmete; (2012), “Sosyal Çalışmacıların İş Yaşam Kalitesi: Şefkat Yorgunluğu, Tükenmişlik, Stres Kaynakları, İş Tatmini ve Kariyer Olanakları”, Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi.
• IŞIKHAN, Vedat (2011), Sosyal Hizmet ve Tükenmişlikle Başa Çıkma, 1.Baskı,Ankara.
• IŞIKHAN, Vedat; (1993), “Sosyal Hizmet Uzmanları İş Doyumları” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• IŞIKHAN, Vedat; (2010), Sosyal Hizmet ve Tükenmişlik, Vizyon Kırtasiye-Ofset Matbaa Yayınevi, Ankara.
• İNCİR, Gülten; ( 1990), “ Çalışanların İş Doyumu Üzerine Bir İnceleme”, Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları, Yeniçağ Basın-Yayın Sanayi, Ankara.
• KOŞAR, Nesrin Güran; (1989), Sosyal Hizmetlerde Aile ve Çocuk Refahı Alanı, Yargıçoğlu Matbaası, Ankara.
• KÖYLÜ, Mustafa; (2000), Din Görevlilerinin Mesleki Problemleri: Amasya ve Çorum Alevi- Bektaşi Köyleri Üzerine Bir Araştırma, Samsun.
• ORAL, Meltem ve Tarık TUNCAY; (2012), “Ruh Sağlığı Alanında Sosyal Hizmet Uzmanlarının Rol ve Sorumlulukları”, Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, Cilt.23, Sayı.2, s.93-114.
• SEÇER, H. Şebnem; (2009), “Mesleki Yaşam Modelinin Oluşturulması ve Mesleki Analizlerde Kullanımı”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl:7, Sayı:1, s. 35-56.
• TELMAN, Nursel ve Pınar Ünsal; (2004), Çalışan Memnuniyeti, Epsilon Yayıncılık, İstanbul.
• TIBBİ SOSYAL HİZMET YÖNERGESİ; (2011), http://www.saglik.gov.tr/TR/ dosya/1-71513/h/img071372.pdf, 10.05.2015.
• TOMANBAY, İlhan; (1999), Sosyal Çalışma Sözlüğü, Selvi yayınevi, Ankara.
• YELBOĞA, Atilla; (2007), Bireysel Demografik Değişkenlerin İş Doyumu İle İlişkisinin Finans Sektöründe İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), Aralık.
• YÜRÜR, Senay ve Muammer SARIKAYA; (2011), “Sosyal Çalışmacıların Sosyal Destek Algılarının Tükenmişliğe Etkisi”, Ege Akademik Bakış Dergisi, Cilt.11, Sayı.4, ss.537-552.
• ZASTROW, Charles; (2013),Sosyal Hizmete Giriş, Nika Yayınevi-2, Ankara.
• ZİNCİRKIRAN, Memet; (2012), “Örgüt Sosyolojisi”, Editör: Zincirkıran, M.,Örgüt ve Yönetim Kuramları, Dora Yayınları, s.3-55.
• ZORLU, Şehrezat ASLANYÜREK; (2014), “Denetimli Serbestlik Uzmanlarının Tükenmişlik Düzeyleri”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.