Türkiye’de Çıkarılan Vergi Aflarının Nedenleri Ve 6736 Sayılı Kanun’un Mali Yönden İncelenmesi

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 15, 67 - 84, 29.12.2017

Ercan Yalman

https://doi.org/10.17828/yalovasosbil.372761

Cited By: 9

Öz

Mükellefler
tarafından devletin kendilerinden vergi toplaması kimi zaman bir yük olarak
algılanmış ve bu nedenle bazı mükellefler vergi ödevini yerine getirmemek için
çeşitli yollara başvurarak ödemeleri gereken vergileri tamamen veya kısmen
ödememe eğilimleri içerisine girmişlerdir. Bu durum sonucunda devletin
toplaması gereken vergi gelirlerinde bir azalma meydana gelmektedir. Bu nedenle
devletin mali, sosyal ve diğer görevlerini yerine getirmek için azalan vergi
gelirlerini ve hazineye daha kolay yoldan kaynak sağlamak için başvurduğu en
önemli yollardan biri vergi afları olmuştur. Bu çalışmanın temel amacı
Türkiye'de çıkarılan vergi aflarının nedenlerini inceleyerek 6736 sayılı Bazı
Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun’u mali yönden
değerlendirmektir. Çalışmada anılan amaca ulaşmak için vergi affı kavramı,
vergi aflarının nedenleri, vergi aflarının faydaları ve zararları ile 2016
yılında çıkarılan 6736 sayılı Kanunu’nun gerekçesi, kapsamına giren vergiler ve
diğer alacaklar, kanundan yararlanmak için başvuru süreleri ile söz konusu
kanun ile kamu borçlusuna getirilen imkânlar analiz edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Vergi Affı, 6736 sayılı Kanun, Yeniden Yapılandırma

The Causes Of Tax Amnesty In Turkey And Financial Assessment Of Legislation No. 6736

Öz

The taxpayers'
perceived tax burden from the state itself is sometimes a burden, and for this
reason some taxpayers have tended to pay taxes in full or in part, by resorting
to various means to fulfill the tax obligation. As a result, there is a
decrease in the required tax rates of the state. For this reason, one of the
most important ways that the government has resorted to providing reduced tax
revenues to fulfill its financial, social and other duties and to provide
easier funding to the treasury has been tax amnesties. Tax amnety; Is defined
as the state's total or partial abandonment of its total planned tax and tax-like
revenues by using the right of sovereignty in order to provide the financial
resources necessary to maintain and improve the quality of public services. The
main aim of this study is to examine the causes of the tax amenties in Turkey
and to evaluate the final tax amnesty, which was enacted by Law No. 6736, in
the financial direction. In order to reach the aim that is mentioned in the
study, The definitionof tax amnesty,  the
reasons of tax amnesties , benefits and losses of tax amnesties  and the reason of Law No. 6736 issued in
2016, what ıncluded the taxes and other payees 
by the law, the application periods of the law, and the possibilities
for public debt have been analyzed.

Anahtar Kelimeler

Tax Amenty, Law No. 6736, Restructuring

Kaynakça

• Akyıl, Z. (2017). Ağbal Yeniden Yapılandırma Sonuçlarını Açıkladı, http://aa.com.tr/tr/ekonomi/agbal-yeniden-yapilandirma-sonuclarini-acikladi/833029 (Erişim Tarihi: 14.11.2017).
• Aliçavuşoğlu, Ç. (2016). Vergi Affının Mükellefler Üzerindeki Etkileri Tokat İli Örneği, ICHACS, 62-67.
• Alm, J. and William B. (1993). Tax Amnesties And Compliance In The Long Run:A Time Series Analysis, National Tax Journal, Vol: 46, No: 1, March, 235-253.
• Alm, J., Jorge M.-V. (2007). Tax Morale And Tax Evasion In Latin America, International Studies Program Working, 1-79.
• Alm, J.(1998). Tax Policy Analysis: The Introduction of a Russian Tax Am-nesty, International Studies Program, October, 1-9.
• Aygün, R. (2012). Vergi Afları ve Vergi Uyumuna Etkisi, Vergi Dünyası, Sayı: 369, 88-92.
• Ayrangöl, Z. Tekdere M. (2011). Ana Hatlarıyla Vergi Afları, Bölgesel ve Küresel Dinamikler: Türkiye ve Yakın Çevresinin İktisadi ve Siyasi Meseleleri Sempozyumu Tam Metin Bildiri Kitabı, 421- 441.
• Ayrangöl, Z., Tekdere, M. (2013). Potansiyel Etkileri ve Gönüllü Uyum Açısından Vergi Afları: 6111 Sayılı Kanunun İrdelenmesi, Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 249-470.
• Başak, L. (2016). 6736 Sayılı Kanun Kapsamında Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Esaslar Ve Dikkat Edilmesi Gereken Bazı Hususlar, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı: 154, 7-26.
• Başaran, M. (2016). 6736 Sayılı Kanun Düzenlemesi Işığında Vergi Mükelleflerine Tanınan Olanaklar, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 336, 65-286.
• Braıthwaıte, V. (2002). Taxing Democracy, The Australian National University, s.60, https://dspace2.flinders.edu.au/xmlui/bitstream/handle/2328/13626/Wenzel%20Taxing%20Democracy.pdf?sequence=1 (Erişim Tarihi: 16.11.2017).
• Bülbül, D., K.Karadeniz, H. (2004). Vergi ve Sigorta Prim Aflarının Kayıt Dışı Ekonomi Üzerine Etkisi, 19. Türkiye Maliye Sempozyumu, 10-14 Mayıs, Uludağ Üniversitesi, Antalya, 801- 812.
• Çetin, G. (2007). Vergi Aflarının Vergi Mükelleflerinin Tutum ve Davranışları Üzerindeki Etkisi, Yönetim ve Ekonomi, 14(2). 171-187.
• Demir, F. (2016). 6736 Sayılı Af Kanunu’nun Vergi İncelemeleri Kapsamında Değerlendirilmesi, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı:153, 86-91.
• Doğan, Z., Besen, R. (2008). Vergi Aflarının Nedenleri ve Mükellefler Üzerindeki Etkileri, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 1(1). 23-39.
• Dönmez, R. (1990). Teoride ve Uygulamada Vergi Afları, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Dursun, H. (2009). Af Kavramına Genel Bir Bakış, Türk Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 85. 373-402. Edizdoğan, N., Gümüş, E. (2013). Vergi Afları ve Türkiye’de Vergi Aflarının Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, Sayı: 164, 99-119.
• Erol, A. (2011). Vergi Felsefesi (Devlet ve Vergi), İSMMMO Yayınları, No:140, İstanbul.
• GELİR İDARESİ BAŞKANLIĞI, (2016). 6736 Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması Kanunu Rehberi, http://www.gib.gov.tr/sites/default/files/fileadmin/yayinlar/6736rehberi.pdf, (Erişim Tarihi: 02.02.2017)
• Gönen, C. (2016). 6736 Sayılı Af Yasasından Yararlanmayı Düşünen İhracatçı Firmaları Bekleyen Sürpriz, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, Sayı: 153, 76-80.
• Karahanoğulları, Y. (2017). Kronik: Türkiye'de Kamu Maliyesinin Dönüşümü: 1998-2017, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 72(1). 259-289.
• Kargı, V., Cihan Y. (2010). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Adaleti ve Mükellefler Üzerine Etkileri, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Maliye Araştırma Merkezi Konferansları, 54. Seri, 23-44.
• Kargı, V. (2011). Türkiye’de Vergi Aflarının Vergi Gelirine Etkisi, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13). 101-115.
• Kaya, A. (2014). Vergi Aflarının Vergi Gelirlerine Etkisi: Türkiye Üzerine Ampirik Bir Analiz, Maliye Dergisi, Sayı:167, 184-199.
• Kireçtepe, B. vd. (2016). Teorik ve Tarihsel Çerçevede Vergi Afları: 6736 Sayılı Kanunun İncelenmesi, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 339, 146-158.
• Müftüoğlu Hoş, Z. (2015). Vergi Cezalarının Affı, Ankara Üniversitesi Yayınları, No:459, Prof. Dr. Nevzat Toroslu’ya Armağan Cilt: II, 797-819.
• Orkunoğlu Ş., Işıl F. (2017). Türkiye’deki Varlık Barışı Uygulamalarının Vergi Uyumuna ve Tahsilatına Etkileri, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 140, 31-55.
• Özbek, F.R. (2014). Vergi Afları ve Yansımaları, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 310, 99-108.
• Saraçoğlu, O.F., Çaşkurlu, E. (2011). Tax Amnesty with Effects and Effecting Aspects: Tax Compliance, Tax Audits and Enforcements Around; The Turkish Case, International Journal of Business and Social Science, Vol. 2, No. 7, 95-103.
• Savaşan, F. (2006a). Vergi Afları: Teori ve Türkiye Uygulamaları (“Vergi Barışı” Uygulama Sonuçları), Afyon Kocatepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C:VIII, Sayı 1, 41-65.
• Savaşan, F. (2006b). Vergi Aflarına Mükellef Tepkisi: Türkiye’de Vergi Aflarından Kimler Faydalanıyor?, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 2, Sayı 12, 49-171.
• Sayar, F. (1987). 1960 Yılından Sonra Çıkarılan Vergi Af Yasaları ve Sonuçları, Vergi Dünyası, Sayı: 73, 65-78.
• Saygın, Ö. (2013). Vergi Uyumu ve Vergi İdaresinin Vergi Uyumuna Etkisi, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Sonsuzoğlu, E. (2016). 6736 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Hakkında Değerlendirmeler, Yaklaşım Yayıncılık, Sayı: 286, http://www.yaklasim.com/Duyuru/yapilandirma-ile-ilgili-tum-detaylar_16674 (Erişim Tarihi: 03.02.2017).
• Şenyüz, D. (2014). Hukuk Devleti Perspektifinden Adil Vergileme ve Vergi Afları, Tesam Akademi Dergisi, 1(2). 81-96. Şenyüz, D., Yüce, M., Gerçek, A. (2016). Vergi Hukuku (Genel Hükümler ), 7. Baskı, Bursa.
• Taşkın, Y. (2010). Vergi Aflarının Hukuki Niteliği ve Gerçekleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 2, 122-128.
• TBMM, (2016). “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına İlişkin Kanun Teklifi ve Gerekçesi”, http://www2.tbmm.gov.tr/d26/2/2-1310.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2017) Tekin, A., Güner, T., Sağdıç, E.N. (2013). Vergi Afları Sonrasında Vergi Uyum Süreci, Sakarya İktisat Dergisi, 2(2). 1-26.
• Torgler, B. (2003). Tax Morale Theory And Empirical Analysis of Tax Compliance, Dissertation, der Universität Basel zur Erlangung der Würde eines Doktors der Staatswissenschaften, 650-661. Torgler, B., Schaltegger, C.A, Schaffner, A. (2003). Is Forgiveness Divine? A Cross-Culture Comparison Of Tax Amnesties, Schweiz. Zeitschrift für Volkswirtschaft und Statistik, Vol. 139(3), 375-396.
• Türkay, İ., (2016). 6736 Sayılı Kanuna Göre Vergi/Ceza Borçlarının Yapılandırılma, Maliye Postası, Sayı: 866, 57-63.
• Yaraşır, S. (2013). Vergi Afları ve Türkiye’deki Vergi Aflarının Değerlendirilmesi, Vergi Dünyası, Sayı: 379, 175-187.
• Yıldırım, G., Yılmaz, İ., Akyıl, Z. (2016). “Yeniden Yapılandırma Sonuçları Açıklandı”, http://aa.com.tr/tr/ekonomi/yeniden-yapilandirma-sonuclari-aciklandi/694476 (Erişim Tarihi: 14.11.2017).
• Yıldız Ş.G., Dedebek, E. (2013). 6486 Sayılı, Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, IAAOJ, Social Science, 1(1). 3-23.
• Yurdadoğ, V., Karadağ Coşkun, N. (2017), “Türkiye’de Yapılan Ampirik Çalışmalar Işığında Vergi Aflarının Değerlendirilmesi”, Eurasian Academy of Sciences Eurasian Business & Economics Journal, Volume: 8, 134-164.
• Yurdakul, A. (2013). Vergi Ahlâkı ve Vergi Ahlâkını Belirleyen Faktörlerin Analizi: Bursa İli Örneği, Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.